Een jongetje loopt naar de joodse school Cheider in Amsterdam
NOS Nieuws

Mogelijk minder geld voor orthodox-joodse school. Wat speelt daar?

Het ministerie van Onderwijs bereidt bekostigingsmaatregelen voor tegen de orthodox-joodse Cheider-school in Amsterdam. Het bestuur voldoet niet aan de eisen van de Onderwijsinspectie. De school noemt het rapport achterhaald. De instelling zegt hard te werken aan verbeterpunten die de inspectie had aangedragen. Wat voor een school is het Cheider en waar zitten de problemen?

Oud-verzetsstrijder Arthur Cohen richtte het Cheider in 1974 op. Van een 'school' was toen nog geen sprake: Cohen gaf joods onderwijs aan vijf leerlingen in zijn Amsterdamse huiskamer. De naam Cheider was toepasselijk: het is het Hebreeuwse woord voor 'kamer'.

In 1993 verhuist de school naar het huidige - beveiligde - pand in Buitenveldert. Momenteel krijgen ongeveer 120 leerlingen les op het Cheider, dat zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs biedt. De leerlingen zijn tussen vier en achttien jaar oud en komen uit het hele land; het Cheider is de enige orthodox-joodse school in Nederland.

Een vooraanstaande Poolse rabbijn (zittend) bezoekt de school in 1975

Vanaf groep 4 krijgen jongens en meisjes gescheiden les. Ze volgen reguliere vakken als taal en rekenen, maar krijgen ook uitgebreid joods onderwijs. Dat is voor jongens anders dan voor meisjes. Jongens leren de Talmoed (een van de belangrijkste boeken voor joden), de Pentateuch (de eerste vijf boeken van de Bijbel) en de joodse wetten. Meisjes leren ook de Pentateuch en de joodse wetten, maar niet de Talmoed. In plaats daarvan krijgen zij joodse geschiedenis en Hasjkafah (joodse levensvisie).

Religieuze argumenten

"Wij werken vanuit orthodox-joods perspectief", vertelt directeur Richard van Kalderen eind vorig jaar in onderwijsvakblad Didactief. "Je bent altijd joods, bij alles wat je doet. Dat geldt ook bij het geven van onderwijs. We kijken daarom steeds hoe wij in Nederland een joodse school kunnen zijn, die tegelijkertijd voldoet aan de Nederlandse wet."

Dat is waar het volgens de Onderwijsinspectie misgaat op het Cheider. De school ligt al jaren onder een vergrootglas, maar vorig jaar deed de inspectie uitgebreid onderzoek. Die concludeerde dat het bestuur van de school religieuze argumenten zwaarder laat wegen dan wettelijke voorschriften. Ook was de sociale veiligheid niet op orde.

Dat beeld vertoont enige gelijkenis met de situatie op het Cornelius Haga Lyceum, ook in Amsterdam. Het bestuur van de islamitische middelbare school moet binnen vier weken vertrekken, anders krijgt de school geen geld meer van de overheid. De waarden van de democratie en de rechtsstaat zouden leerlingen niet worden bijgebracht.

Arie Slob (toen nog Kamerlid) en opperrabbijn Binyomin Jacobs tijdens een bezoek aan het Cheider in 2014

Aanleiding voor het onderzoek naar het Cheider was een zedenzaak uit 2012. Een oud-docent van de school is inmiddels veroordeeld tot twee jaar cel vanwege seksueel misbruik van een 13-jarige leerling. Volgens de inspectie handelde het bestuur niet goed door onder meer onnodig lang met de aangifte te wachten.

De inspectie heeft op basis van de uitkomsten van het onderzoek een hersteltraject opgesteld voor het Cheider. Een nieuw, tussentijds onderzoek van de inspectie wijst uit dat de voortgang van het herstel "moeizaam" is.

"Het bestuur gaf weinig blijk van urgentie, waardoor er nauwelijks sprake was van daadwerkelijke verandering", schrijft onderwijsminister Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer.

Ieder schoolbestuur dient zich aan de wet te houden.

Onderwijsinspectie in een nieuw rapport over de Cheider-school

De recente kritiek van de inspectie heeft te maken met een aantal punten. Zo zegt zij dat er "weinig vertrouwen" is dat, wanneer er opnieuw vermoedens van seksueel misbruik ontstaan, er op tijd aangifte zal worden gedaan door de school.

Ook maakt de inspectie zich zorgen over het onderwijs. Zo wordt er nog te weinig lesgegeven over seksualiteit, zo ook over seksuele diversiteit.

"Seksualiteit komt incidenteel in de joodse lessen aan de orde. Dit gebeurt naar aanleiding van teksten uit onder meer de Thora of naar aanleiding van vragen van leerlingen", schrijft de inspectie. Tijdens de lessen ligt de nadruk daarbij vooral op wat wel en niet is toegestaan volgens de joodse regels.

De klachten hebben verder betrekking over de opstelling van het bestuur. Dat geeft tegenover de inspectie aan dat het "altijd zal nastreven om zich aan de Nederlandse wet te houden". De onderzoekers stellen in het nieuwste rapport dat 'nastreven' onvoldoende is.

Zo is er voor het middelbaar onderwijs geen medezeggenschapsraad waarin ouders en personeel zitten, terwijl dit volgens de wet wel moet. Ook wordt er op de school les gegeven door docenten die niet bevoegd zijn, dus geen passende docentenopleiding hebben gehad.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl