Grootste stijging olieprijs ooit na droneaanval op Saoedi-Arabië; prijs aan de pomp zal stijgen

De prijs van Brentolie steeg in Azië op de eerste handelsdag na de aanval met maar liefst 19 procent tot 71,95 dollar per vat. Dit is de sterkste prijsstijging sinds het Brent-contract in 1988 werd gelanceerd. Net na de opening zakte de koers weliswaar weer wat. De prijs van een vat Amerikaanse olie steeg met 15 procent tot 63,34 dollar per vat. 

De explosief stijgende olieprijzen gaan zeker gevolgen hebben voor de prijzen aan de pomp, zeggen experts. De olieprijs is immers van groot belang voor de benzineprijs. De kans bestaat zelfs dat er vandaag al tankstations zijn die de prijs wat verhogen, denkt marktdeskundige Paul van Selms van UnitedConsumers. 

Normaal gesproken worden benzineprijzen op werkdagen vastgesteld. De prijzen voor zaterdag, zondag en maandag zijn dus al vastgesteld. ,,Dat staat in principe vast, maar afspraken kunnen doorbroken worden”, aldus Van Selms. Hij voorziet in ieder geval voor dinsdag een prijsstijging van 1 tot 2 cent per liter bovenop de huidige adviesprijs, en op de lange termijn misschien wel 5 cent per liter. 

Vermoedelijk zullen consumenten niet alleen meer kwijt zijn aan de pomp. Aardolie is een onderdeel van duizenden producten, van plastic tuinstoelen tot tandpasta. Ook die producten zullen duurder worden, evenals de energierekening, zeggen kenners.

Tekst loopt verder onder de grafiek

Die prijsstijging heeft alles te maken met de aanval afgelopen zaterdag op twee olie-installaties in Abqaiq en Khurais, waarna branden ontstonden. Volgens een Amerikaanse functionaris zouden naast drones ook tien scudraketten zijn afgevuurd op het olieveld van Abqaiq, de grootste olieraffinaderij ter wereld. Het veld in Khurais, tussen de hoofdstad Riyad en de Perzische Golf, wordt beschouwd als een van de belangrijkste olievelden van het land. 

Aramco, de grootste exporteur van ruwe olie ter wereld, heeft door de aanval de helft van zijn olieproductie zien wegvallen. Het tijdelijke verlies van 5,7 miljoen vaten per dag is de grootste aanbodschok ooit voor de oliemarkt. Zelfs het verlies van de Koeweitse en Iraakse olieaanvoer in augustus 1990 is hiermee overtroffen. Destijds viel Saddam Hoessein zijn buurland binnen. De verstoring is ook groter dan het verlies van de Iraanse productie tijdens de Islamitische Revolutie in 1979. 

De staatsoliemaatschappij hoopt de verliezen op te vangen door oude, inactieve velden snel op te starten. Aanvankelijk had zij de hoop uitgesproken dat het grootste deel van de productie binnen enkele dagen wel weer hersteld zou zijn, maar volgens persbureau Bloomberg groeit het pessimisme over de mogelijkheden van een snel herstel. Als het herstel daadwerkelijk weken op zich laat vallen, dan zou de prijs volgens analisten en handelaars wel eens naar de 80 of 90 dollar per vat kunnen schieten. Zo’n prijsschok zou voor de toch al strompelende wereldeconomie op een bijzonder slecht moment komen. 

In een poging om de onrust op de grondstoffenmarkten enigszins te kalmeren, kondigde de Amerikaanse president Trump maatregelen aan. Zo heeft hij toestemming gegeven om olie van de strategische reserve van het land te gebruiken, mocht dat nodig zijn. Die reserve werd gevormd na de oliecrisis van 1973. De olie is opgeslagen in vier ondergrondse depots aan de Golf van Mexico in de staten Texas en Louisiana. ,,Meer dan genoeg olie!”, verzekerde Trump op Twitter.

De verantwoordelijkheid voor de aanvallen werd dit weekend opgeëist door Houthi-rebellen in Jemen, waarmee Saoedi-Arabië al langere tijd in conflict is. Een woordvoerder van de groepering dreigde met meer aanvallen op olie-installaties in Saoedi-Arabië, als vergelding voor diens betrokkenheid in de Jemenitische burgeroorlog. Die infrastructuur kan op ‘ieder moment’ opnieuw worden bestookt, waarschuwde hij. Hij riep buitenlanders op het gebied te verlaten. 

Hoewel Saoedi-Arabië vaker met drones wordt bestookt vanuit het deel van Jemen dat in handen is van Houthi’s, twijfelen Saoedische en Amerikaanse regeringsmedewerkers aan het verhaal. Volgens de Amerikanen zijn de aanvallen te nauwkeurig en te omvangrijk uitgevoerd om toe te kunnen schrijven aan de rebellen in Jemen. Zij vermoeden dat Iran achter de actie zit. 

De Amerikaanse veiligheidsdiensten zeggen over satellietbeelden en andere inlichtingen te beschikken die betrokkenheid van Iran bewijzen. Op satellietfoto’s die de Amerikanen hebben vrijgegeven, is in elk geval te zien dat er zeker op 19 plekken schade is. Trump verklaarde op Twitter dat ‘er redenen zijn om te geloven dat we de schuldige kennen’. ,,De VS staat klaar, maar we wachten op bevestiging en willen horen van Saoedi-Arabië wie zij voor de aanval verantwoordelijk houden en onder welke omstandigheden we verdere stappen moeten ondernemen.” 

Teheran ontkent de beschuldigingen en claimt dat de Amerikanen met deze aantijgingen eventuele toekomstige acties tegen Iran willen rechtvaardigen. Een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak van ‘blinde en futiele opmerkingen’. ,,De Amerikanen hebben voor een politiek van ‘maximale druk’ tegen Iran gekozen, die wegens zijn mislukking nu grenst aan ‘maximale leugens’”, stelde hij. 

Amir Ali Hajizadeh, bevelhebber van de luchtmacht van de Iraanse Revolutionaire Garde, bezigde stevigere taal. Hij waarschuwde dat Iran klaar is voor een eventuele strijd. „Iedereen moet weten dat alle Amerikaanse bases en hun vliegdekschepen binnen een afstand van 2.000 kilometer rond Iran binnen bereik van onze raketten liggen.”

Andere landen reageren terughoudend op de oplopende spanningen. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei bijvoorbeeld dat meer informatie nodig is voordat de schuldvraag kan worden beantwoord. Het Verenigd Koninkrijk noemde de aanvallen een ‘schending van internationale wetgeving’, tegelijkertijd benadrukte minister Dominic Raab (Buitenlandse Zaken) dat nog niet helemaal duidelijk is wie er verantwoordelijk is. 

Moskou waarschuwt dat er geen overhaaste conclusies moeten worden getrokken. ,,Wij vinden het contraproductief om, in overeenstemming met de bekende retoriek van de Verenigde Staten, gebruik te maken van wat er is gebeurd om emoties over Iran op te laaien”, aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen de pers. Ook de Europese Unie maant tot kalmte. 

Volgens waarnemers ligt het niet voor de hand dat Iran nu een grote aanval zou uitvoeren. Trump was net gesprekken met Teheran begonnen over het verzachten van de Amerikaanse sancties. Ook werd gesproken over een eventuele ontmoeting tussen Trump en de Iraanse president Hassan Rohani. 

Zondag deelden Houthi-rebellen dronebeelden van de olie-installaties, terwijl Iran alle betrokkenheid ontkent. Bekijk de video: