Tientallen veteranen met psychische nood dakloos –hulp defensie schiet tekort
In Nederland leven tientallen veteranen op straat of in de daklozenopvang. Na terugkeer van hun militaire missies in het buitenland hebben zich bij hen ernstige psychische problemen geopenbaard, waarmee ze niet adequaat worden geholpen. Dat blijkt uit gesprekken met hulpverleners, advocaten, veteranen en het Leger des Heils.
Na signalen van Defensie hield het Leger des Heils onlangs een inventarisatie onder medewerkers om dakloze ex-militairen beter in beeld te krijgen. Van de 100 hulpverleners kenden er 49 veteranen die bij de organisatie over de vloer kwamen. ‘We vermoeden dat het werkelijke aantal in de honderden loopt’, zegt directielid kapitein Harm Slomp. Het Leger des Heils ontwikkelt nu beleid gericht op veteranen.
Volgens advocaat Vincent Dolderman, die met zijn kantoor tussen de 600 en 700 veteranen vertegenwoordigt, is het tijd dat er zicht komt op de omvang van de groep oud-militairen die dakloos zijn. ‘Bij ptss horen vermijding en forse psychische klachten. Als er dan ook nog problemen in het huwelijk, schulden en contact met justitie bijkomen, is vaak de reactie: ik smeer ’m, ik wil met rust gelaten worden. Instanties verliezen alle connecties met die mensen. Maar juist die veteranen hebben hulp nodig.’
Defensie heeft een uitgebreid netwerk van zorginstellingen voor veteranen in psychische nood. Maar juist de ernstige gevallen worden daar niet bereikt, zegt jurist Ferre van de Nadort. ‘De hulp is prima als je zelfredzaam bent. Maar dat zijn deze jongens niet. Alleen al de bureaucratie die op hen wordt losgelaten; die is onvoorstelbaar.’ Van de Nadort zegt honderd veteranen met ptss bij te staan die er zeer ernstig aan toe zijn. Meer dan twintig van hen leven op straat of in de opvang, stelt hij.
Minister Ank Bijleveld van Defensie erkent dat er veteranen zijn met wie het niet goed gaat. ‘Het is bekend dat er een kleine groep veteranen is bij wie de zorg niet aanslaat of die zorg mijden. Het welzijn van deze groep trekken wij ons aan.’ Volgens haar is deze groep niet in kaart te brengen. ‘Ik onderschrijf de bijzondere zorgplicht van defensie, maar daarvoor moeten zij wel in beeld zijn. Dat betekent ook: in beeld willen zijn.’ Ze vindt dat de veteraan hier ook zelf een verantwoordelijkheid in heeft.
Het Veteraneninstituut zegt namens defensie er alles aan te doen hen te vinden. ‘We bezoeken inloophuizen en reunies, hebben contact met politie en het Leger des Heils’, aldus Martin Elands, hoofd kennis en onderzoek. Sinds vorig jaar gaat een speciaal team af op extreme situaties. In een jaar werden negentig ‘aandachtmijders’ gevonden. Dertig zitten er inmiddels weer in het zorgcircuit, dertig anderen weigerden contact. Bij de rest loopt dit nog.
Advocaat Dolderman noemt het ‘te gek voor woorden’ dat er veteranen in het bos leven of naar het Leger des Heils moeten. ‘Dat is niet de plek waar ze zouden moeten aankloppen. Dat is bij defensie.’
In Nederland bestaat slechts één kleine instelling met langdurige opvang voor veteranen die vastlopen: Thuisbasis Veteranen. De Volkskrant liep vijf dagen mee bij de instelling, die niet wordt gefinancierd door defensie. Minister Bijleveld noemt de verhalen van de veteranen daar ‘aangrijpend’.
Lees verder
Op de Thuisbasis Veteranen hoeven bewoners niets uit te leggen over hun pijn: ‘Wij doen hier iets dat defensie blijkbaar niet kan’
Normaal functioneren gaat niet meer, bij defensie vinden ze weinig steun. De Thuisbasis Veteranen vangt zwaar getraumatiseerde militairen op die nergens anders terechtkunnen. Maud Effting en Willem Feenstra brachten vijf dagen met hen door.
Tientallen veteranen leven op straat of in de daklozenopvang. Journalisten Maud Effting en Willem Feenstra brachten vijf dagen door op Thuisbasis Veteranen, het verblijf van dertien ex-militairen met ptss. Hoe kun je recht doen aan al die levensverhalen in één krantenartikel? De journalisten vertellen over hun keuzes.