Biden overleeft debat, maar wordt voor het eerst aangevallen op zijn gezondheid

Na een rampzalige eerste debat en een tweede waarin hij zich ietwat herstelde, is Bidens mentale en fysieke gezondheid steeds meer een onderwerp van gesprek geworden. Hij geeft soms warrige antwoorden, haalt zaken door elkaar, is vergeetachtig, blundert tijdens toespraken, hakkelt en oogt niet energiek en alert genoeg als hij wordt aangevallen. ‘Ik word niet gek’, probeerde Biden onlangs zijn aanhangers gerust te stellen.

Geen van de belangrijkste kandidaten durfde het heikele onderwerp tot nu toe aan te snijden, tot donderdag in Houston. Voor het eerst gingen de tien top-kandidaten in de strijd om de Democratische kandidatuur met elkaar in debat. De andere helft mocht niet meedoen omdat ze het buitengewoon slecht doen in de peilingen. 

‘Bent u nu al vergeten wat u twee minuten geleden zei’, vroeg oud-minister Julián Castro toen zijn plan voor de gezondheidszorg aan de orde kwam. Het hameren op Bidens geheugen was duidelijk een poging van Castro om de gezondheid van de oud-president aan de orde te stellen. En om zijn eigen campagne nieuw leven in te blazen. De oud-minister staat in de peilingen gemiddeld op 1 procent. 

De aanval leverde Castro, die net als Biden onder president Obama diende, veel publiciteit op. Maar omdat hij het zo op de man speelde en de andere kandidaten zijn voorbeeld niet durfden te volgen, was de teneur na het debat dat Castro een van de verliezers van de avond was. Vooral omdat Biden zich gedurende het drie uur durende debat redelijk goed staande hield. Hij pareerde aanvallen fel en scherp, hoewel hij soms duidelijk naar woorden moest zoeken en verzandde in warrige antwoorden.

Curieus betoog

Zo deed Biden wenkbrauwen fronsen in menig huiskamer toen hij een vraag over de nalatenschap van Amerika’s slavernijverleden beantwoordde met een lang en onsamenhangend betoog over segregatie, problemen in het onderwijs en de opvoeding van kinderen. Het einde was curieus. ‘Laat de radio aan, zorg ervoor dat de platenspeler ’s avonds aanstaat’, aldus Biden. ‘U moet ervoor zorgen dat kinderen woorden horen.’ 

Dit betoog wierp opnieuw de vraag op of de oud-vicepresident, als hij volgend jaar de Democratische race heeft gewonnen, onder grote druk een debat met president Trump wel zal overleven. Trump viel Biden de afgelopen maanden al diverse keren aan en kan duidelijk niet wachten om hem verbaal onderuit te halen. 

‘Er zijn zeker momenten, als je luistert naar Joe Biden, dat je verwonderd bent’, aldus senator Corey Booker, die ook laag scoort, na afloop. Hij verdedigde de sneer van Castro richting Biden. ‘Heel wat mensen zijn bezorgd of Biden wel in staat is de finish te halen zonder te struikelen.’

Maar Pete Buttigieg, de burgemeester die begin dit jaar nog veel aandacht trok maar niet echt kan doorbreken, kon Castro’s persoonlijke aanval niet waarderen. ‘Dit herinnert iedereen aan wat ze niet kunnen uitstaan van Washington: punten scoren, uithalen naar elkaar’, aldus Buttigieg. Castro sloeg terug, op sarcastische toon: ‘Ze noemen zoiets een verkiezing’. 

Driestrijd: Biden, Sanders en Warren

Het debat bevestigde de trend in de peilingen dat Biden, die gemiddeld op zo’n 27 procent staat, alleen van de kandidatuur kan worden gehouden door de senatoren Bernie Sanders (17,3) en Elizabeth Warren die 16,8 procent scoort. Omdat het drietal tot nu toe niet de degens had gekruist, werd een felle strijd verwacht tussen Biden aan de ene kant en Warren en Sanders aan de andere kant. Het progressieve tweetal, dat ideologisch op één lijn ligt, weigert elkaar aan te vallen. 

Maar Warren maakte geen gebruik van de kans om zich te onderscheiden van Biden. Ze herhaalde haar bekende standpunten maar verder was ze grotendeels onzichtbaar in het debat. Biden greep wel zijn kans, al hield hij het netjes. ‘Hoe gaan we dat betalen, dat wil ik vandaag weten’, vroeg de voormalige vicepresident over hun plan om iedere Amerikaan een betaalbare gezondheidszorgverzekering te geven. ‘Voor een socialist heb je veel meer vertrouwen in het Amerikaanse bedrijfsleven dan ik’, zei Biden, doelend op de rol die werkgevers moeten spelen door hun personeel een zorgverzekering aan te bieden. 

Wellicht de meeste bijval in de zaal kreeg echter een kandidaat van wie veel werd verwacht maar die al maanden helemaal onderin de peilingen bungelt. ‘Hell, yes’, zei Beto O’Rourke toen hem werd gevraagd naar zijn plan om militaire aanvalswapens terug te kopen. De bezitters moeten hier verplicht aan meewerken. O’Rourke : ‘We gaan je AR-15 afpakken, je AK-47.’ Het is echter slechts een kwestie van tijd voor ook hij zich aansluit bij de vier Democraten die al de strijd hebben opgegeven.  

De Republikeinse partijvoorzitter Ronna McDaniel keek naar het debat en vond het allemaal wel vermakelijk. ‘Ik geniet van de show, hoe ze het uitvechten. Ze willen de Amerikanen alles afpakken, hun wapens, hun zorgverzekering. Ze hebben het socialisme omarmd, ze willen ons zeggen hoe we moeten leven. Ze hebben het niet eens over de economie gehad, terwijl het economisch zo goed gaat met Amerika.’