Volgende week, na Prinsjesdag, hoor je ze weer overal voorbijkomen: uitspraken over hoeveel je er volgend jaar wel of niet op vooruit zult gaan. Maar van die voorspellingen komt in de praktijk weinig terecht, blijkt uit een analyse van RTL Nieuws.
De onderzoeksredactie vergeleek de voorspellingen van de koopkracht die het Centraal Planbureau (CPB) de afgelopen jaren maakte met de daadwerkelijke cijfers, en zag dat die vaak niet heel goed overeenkomen. Hoe komt dat?
Volgens economen heeft het ermee te maken dat de voorspellingen weinig rekening houden met individuele verschillen. Zo legt Wimar Bolhuis van de Universiteit Leiden uit: "In de voorspellingen gebruikt het CPB zo'n 100.000 voorbeeldhuishoudens. Maar ze gaan ervan uit dat er niets verandert in de situatie van die huishoudens. Ze krijgen geen nieuwe baan, geen kinderen, ze gaan niet scheiden. Terwijl juist dat soort veranderingen vaak voorkomen en veel invloed hebben op je koopkracht. Daardoor komen de voorspellingen vaak niet uit."
Ook volgens Joop Schippers, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, zeggen de cijfers uiteindelijk weinig. "Er zijn zoveel factoren die meespelen voor je koopkracht, dat het onmogelijk is om die exact te voorspellen. Het CPB kan alleen een globaal beeld geven van hoe de hele economie het doet, of een bepaalde groep. Dat zegt niets over hoe je het zelf gaat doen. Als je wasmachine stuk gaat, dan heeft dat al veel meer effect op hoeveel je overhoudt."
Wat zegt de koopkracht nou eigenlijk?
Spektakel
Toch maakt de politiek elk jaar weer een 'spektakel' van de koopkrachtvoorspellingen, zegt Schippers. "Als ze niet precies uitkomen, dan worden er zelfs Kamervragen over gesteld. Terwijl het CPB er zelf al bij zegt dat het om gemiddelden gaan, en dat er veel onzekerheid in de voorspellingen zit."
Wat hebben we dan wél aan de voorspelling? Bolhuis: "Uiteindelijk zijn de voorspellingen het beste wat we hebben. De regering kan ze gebruiken om groepen te vergelijken en inkomensbeleid voor de lange termijn te maken."
Schippers vergelijkt het met een weersvoorspelling: "Je kunt best voorspellen of het morgen warm of koud wordt, en dan bepalen of je een trui aan moet of niet. Maar je kunt niet precies voorspellen of het in jouw achtertuin 20 of 25 graden wordt. Zo geven ook deze voorspellingen vooral een algemeen beeld."
Ieder jaar worden koopkrachtvoorspellingen gedaan door het Centraal Planbureau (CPB). Dat berekent wat er gaat gebeuren met de koopkracht van Nederlanders. Dat getal zegt iets over hoeveel geld je elke maand overhoudt.
Naast de voorspellingen door het CPB wordt ook achteraf gemeten hoeveel mensen er écht op vooruit of achteruit zijn gegaan. Dit wordt gedaan door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Wij vergeleken de voorspellingen met de cijfers achteraf.
Zoek het op
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vertaalt de meest interessante data naar trends, interactieve tools, graphics en kaarten.
Bekijk alle artikelen op de overzichtspagina van Zoek het op of druk op 'Volgen' om automatisch op de hoogte te worden gehouden van nieuwe artikelen.
