Stevig doorlopen, oogcontact vermijden

‘Hé, lekker ding, wat zie je er leuk uit!” (…) „Waarom zeg je niets?” „Wat moet ik tegen je zeggen, dan?” „Kankerhoer, kankerslet, dan zeg je toch niets!”

Het klinkt als een vreemde conversatie, en dat is het ook. Toch wordt Kim Boon (24) uit Den Haag met woorden van die strekking aangesproken en voert ze vervolgens een soortgelijk gesprek, vertelt ze. En ze is niet de enige.

De meeste vrouwen hebben ermee te maken, blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit van twee jaar geleden onder vrouwen tussen de 18 en 45 jaar. 84 procent van die vrouwen kreeg in een jaar tijd ten minste een keer te maken met een vorm van seksuele straatintimidatie (sissen, naroepen, beledigen, om seks vragen, achternalopen, in het nauw drijven). Ongeveer de helft had er echt last van. De meeste vrouwen proberen dit te voorkomen door oogcontact te vermijden, niet langs groepen mannen of jongens te lopen of door hun kleding aan te passen.

Het onderzoek werd gehouden in Rotterdam. Het is niet een op een te kopiëren naar andere steden, zegt onderzoeker Tamar Fischer. „Maar uit ander onderzoek in onder meer Amsterdam en België blijkt dat er zeker sprake is van een breed probleem.” In het Amsterdamse onderzoek (2015) staat dat 9 procent van de vrouwen vaak ongewenste aandacht krijgt, 22 procent ervaart dat soms.

We gaan kijken. We spreken af met Kim Boon om zes uur ’s avonds op station Den Haag Hollands Spoor. We lopen door de stationbuurt richting de wijk Transvaal, die wijk ligt vlakbij het station, om te kijken hoe het haar vergaat. Boon woont daar niet. Het is druk op straat.

Zelf woont ze elders in Den Haag. Ik loop regelmatig alleen naar huis, zegt Kim Boon. „’s Avonds, als ik van de sportschool kom, bijvoorbeeld. Vaak word ik aangesproken door jongens op een scooter.” Ze complimenteren haar met haar uiterlijk en als ze daar niet op ingaat, wordt de toon agressief.

Lees ook Mannen, waarom probeert u ons op straat te versieren

Vriendinnen nemen een taxi

Laatst reed er weer zo’n jongen op een scooter achter haar aan. Een voorbijganger – een man, de leeftijd van haar vader – zei: ‘Ik fiets wel even mee. Het is onplezierig als je zo wordt belaagd.’ „Toen begon die jongen op de scooter tegen hém te schelden. ‘Kankerflikker, waar bemoei je je mee’.”

Ik heb geen vriendinnen die ’s avonds alleen over straat gaan, zegt Boon. „Noodgedwongen nemen ze een taxi of Uber omdat het te gevaarlijk is. Als ik zeg dat ik alleen over straat ga, raden ze me dat af. Ouders doen dat ook. Mijn ouders, en de ouders van vriendinnen.”

In een truitje, skinny jeans en op sneakers loopt ze in stevig tempo door de Haagse straten. Hier loopt een vrouw die niet bang is en een doel heeft. Je ziet dat jongens en mannen aan de overkant van de straat haar nakijken. Een man roept iets onverstaanbaars naar haar uit het open raam van zijn auto als hij langsrijdt.

Laatst bleef zo’n jongen op een scooter naast me rijden, zegt Kim Boon. „Tot aan mijn huis. Hij bleef praten en vragen, ik zei niks. Het was vrij laat. Mijn vriend was nog wakker. ‘Wie was dat’, vroeg hij toen ik binnenkwam. Ik zei: ‘Jij geloofde het toch niet? Maar dat was weer zo’n jongen die me volgde tot de voordeur.’ Sindsdien is hij er ook op tegen dat ik alleen ’s avonds over straat ga.”

Kim Boon mengde zich op Twitter in de discussie rond het ‘boerkaverbod’. Vanwege de last die zij en andere vrouwen ondervinden van mannen, vond ze de oproep voor ‘boerka-buddy’s’ om met hen mee te lopen ter bescherming niet proportioneel. Zij twitterde:

Zijn er mensen die een buddy willen zijn van jonge, westerse vrouwen? Ik, en vele vrouwen met mij, kunnen namelijk al jaren niet meer alleen over straat na zonsondergang. Sterker nog, in bepaalde wijken overdag eigenlijk ook niet.

Focussen we niet op het verkeerde probleem, vroeg zij zich af. Want het is rot als vrouwen met een nikab niet meer op straat durven, sinds het verbod op gezichtsbedekking in overheidsgebouwen vorige maand van kracht werd. Maar er zijn er weinig in Nederland, de schattingen gaan uit van 200 tot 400. Jonge vrouwen zoals Kim Boon zijn met velen.

Opgegroeid nabij Utrecht is het voor haar geen nieuw fenomeen. Haar ouders vonden het onprettig als ze ’s avonds alleen vanuit Utrecht naar huis fietste, dus fietste ze met jongens mee terug. Ze heeft vriendinnen, vertelt ze, die in een dorp zijn opgegroeid. „Die schrikken zich kapot als ze in een stad gaan studeren en merken wat ze tegenkomen als ze ’s avonds naar huis gaan.”

Rotterdam heeft sinds begin dit jaar een verbod op ‘pikpraat’, zoals de gemeente straatintimidatie noemt. Wie wordt betrapt kan een boete krijgen. Het blijkt lastig te handhaven. Amsterdam heeft ook een ‘sisverbod’, maar het wordt niet gehandhaafd. In Den Haag haalde een verzoek van Groep De Mos/Hart voor Den Haag om een sisverbod het niet.

Een auto met vier jongemannen

We buigen af naar de Schilderswijk. Langzaam wordt het iets rustiger op straat.

Het is tegen half acht ’s avonds als ze over de Hoefkade in de Schilderswijk richting Holland Spoor loopt. Een auto met vier jongemannen erin gaat stapvoets naast haar rijden. Als de auto optrekt, verschijnt er een jongen op een scooter. „Waar ga je naar toe”, vraagt hij. „Wat doe jij hier? Jij woont hier niet.” Hij rijdt verder, keert en komt terug. „Ben je van de politie?”

Het is intimiderend, zegt Kim Boon later. Het hoeft niet fysiek te zijn om angst in te boezemen. Die jongens op scooters rijden naast je, rijden voor je, draaien om en rijden weer terug. Een auto met vier jongens erin die naast je blijft rijden, voelt ook niet prettig.

Lees ook ‘R’dam pakt straatintimidatie harder aan dan A’dam’

In andere, stillere wijken in Den Haag is het niet minder, zegt ze. „Integendeel. Het kan eigenlijk overal gebeuren. Maar wel vaker als het donker wordt.”

Uit het Amsterdamse onderzoek blijkt dat in wijken waar veel uitgaanspubliek en toeristen komen, ongewenste aandacht het vaakst voorkomt. Mogelijk ook door het gebruik van drank en drugs. Ook buurten in het stadsdeel West en Nieuw-West staan in de toptien van wijken waar ongewenste aandacht vaak voorkomt. Een reden wordt niet gegeven.

De scooterjongen blijft Kim Boon volgen. Steeds spreekt hij haar aan. „Wat doe je hier? Wie ben je? Waar ga je naar toe?”

Tot station Holland Spoor. Het begint een klein beetje te schemeren.