Jan Gruiters: ‘Kerken moeten mond meer roeren over vluchtelingen’

De Nederlandse kerken moeten zich veel actiever opstellen in het politieke debat over vluchtelingen en minderheden. “Als de menselijke waardigheid in het gedrang komt, heeft de kerk de morele plicht zich daarover uit te spreken”, zegt Jan Gruiters, de vertrekkend voorzitter van de Nederlandse vredesbeweging Pax. In Pax zijn Pax Christi en het IKV opgegaan.

Volgens Gruiters is er grote behoefte aan zo’n moreel leiderschap, en laten de kerken het op dat vlak afweten. “Een meerderheid van de Nederlanders voelt zich niet thuis in het gepolariseerde debat van nu. Een meerderheid vindt ook dat vluchtelingen niet op straat hoeven te slapen. Laat de kerk die stem vertolken.”

Gruiters zegt vandaag in een afscheidsinterview in deze krant dat vredesvraagstukken eigenlijk tot het hart van de kerken dienen te behoren. Die moeten daarom vaker hun mond open doen en present zijn in het politiek debat. “Ze hoeven geen onderdeel te worden van de politiek, maar ze mogen zich wel meer in het publieke debat mengen.” Vooral ook omdat vraagstukken rond oorlog en vrede veel meer dan vroeger zijn verknoopt met de eigen samenleving. Wat er in Syrië gebeurt, zegt hij, heeft door de komst van vluchtelingen, de angst voor terreur en verlies van eigen identiteit invloed op het samen leven binnen onze steden en dorpen.

“Naast de polariserende krachten van Baudet en Wilders zijn er verbindende krachten nodig die zich eens positief over vluchtelingen en islam uitlaten. Dat mogen de kerken luider doen.” Lokaal gaat dat volgens Gruiters soms goed, als in de Haagse Bethel-kerk die kerkasiel aanbood, maar landelijk moet de kerk actiever positie innemen.

Gruiters: “Ik heb Pax vaak vergeleken met een karavaan die door de tijd heen trekt, in het spoor van een oude vredesdroom. Dat is een bescheiden maar hoopgevend beeld. Bescheiden, omdat het erkent dat er voorgangers zijn geweest en dat je altijd op hun schouders staat. Hoopgevend, in het besef dat die karavaan ook doortrekt. Wij zijn niet de eigenaar, maar tijdelijk een onderdeel. Die karavaan trekt verder, ook zonder ons.” 

Lees ook:

Mister Pax stapt uit de karavaan: ‘En het besef dat die verder trekt, is hoopgevend’

Wat staten vaak niet lukte, deed Jan Gruiters wel. Hij onderhandelde in het diepste geheim met leiders met bloed aan de handen, zolang er maar zicht was op verbetering van de humanitaire situatie. Na ‘veertig jaar voor de vrede’ neemt hij afscheid als directeur van Pax. Lees hier het hele interview.