‘Doorverkoop e-books bij Tom Kabinet op gespannen voet met bescherming auteursrechten’

De doorverkoop van e-books, zoals dat gebeurt bij het Nederlandse platform Tom Kabinet, staat op gespannen voet met de bescherming van auteursrechten. Die voorzichtige conclusie trekt advocaat-generaal Szpunar. Hij adviseert het Hof in een zaak die door de Nederlandse Uitversbond tegen Tom Kabinet is aangespannen.

In juni 2014 is Tom Kabinet een virtuele marktplaats gestart waarbij gebruikers een tweedehands e-book van een ander konden aanschaffen tegen betaling. Tom Kabinet rekende daarvoor een vergoeding. Een via de website verhandeld e-book werd daarbij voorzien van een watermerk, waarmee kopers traceerbaar werden.

Nadat de uitgeversbond had vastgesteld dat er nogal wat illegale kopieën in omloop waren, werden vanaf 2015 alleen nog e-books aangeboden die door Tom Kabinet zelf nieuw waren aangeschaft bij het Centraal Boekhuis of derden zoals bol.com.

Vanaf juni 2015 heeft Tom Kabinet haar dienstverlening wederom gewijzigd en vervangen door Toms Leesclub, waarbij Tom Kabinet niet langer als tussenpersoon optreedt maar zelf e-bookhandelaar wordt binnen een besloten kring van leden. Ook dit model kon de goedkeuring van de bond niet wegdragen. De prijzen van Tom Kabinet zijn namelijk aanzienlijk lager dan die van de officiële distributeurs.

De zaak sleepte zich sindsdien voort, maar nu ligt er een advies aan het Hof. In zijn conclusie stelt de advocaat-generaal dat de kwaliteit van digitale kopieën door het gebruik niet achteruit gaan, zodat tweedehands kopieën perfecte vervangers voor nieuwe kopieën vormen. Bovendien is het gemakkelijk om dergelijke kopieën uit te wisselen, omdat dat geen moeite of extra kosten met zich meebrengt.

De parallelle tweedehandsmarkt zal dus waarschijnlijk veel meer gevolgen hebben voor de belangen van houders van auteursrechten dan de tweedehandsmarkt voor tastbare voorwerpen.

Dit creëert twee risico’s voor de houders van auteursrechten. Het eerste risico is de concurrentie van kopieën die voor dezelfde kwaliteit tegen een fractie van de oorspronkelijke prijs worden aangeboden, en het tweede risico is de ongecontroleerde vermenigvuldiging van kopieën die in omloop zijn.

Weliswaar is de wederverkoper in beginsel verplicht om zijn eigen kopie te verwijderen, maar het is met name bij particulieren moeilijk na te gaan of deze verplichting wordt nageleefd.

Tot slot is het niet zeker dat, wanneer de uitwisseling van tweedehands digitale kopieën is toegestaan, het altijd gemakkelijk of mogelijk zal zijn om legale kopieën, dat wil zeggen kopieën die legaal volgens de regels zijn verkregen en doorverkocht, te onderscheiden van nagemaakte kopieën.

Het Hof kan overigens afwijken van het advies van de advocaat-generaal. Gebruikelijk is dat echter niet. Wanneer vonnis zal worden gewezen is niet bekend.