'Als ie ooit vrijkomt, dan is ie voor mij'

Lammert is de nabestaande van Eke en Geertje Pelgrim, zijn vrouw en dochter die in april 2004 in Appingedam worden doodgestoken door Marthin S.

S. is de ex-van Geertje. 

Aanvankelijk denkt Lammert dat Marthin S. 'een toffe jongen' is. Dat beeld verandert als blijkt dat S. door onder meer uitkeringsfraude een schuld van 150.000 euro blijkt te hebben. Ook Geertje moet daarvoor opdraaien. Voor haar is de maat vol; ze wil scheiden en trekt, samen met hun vijf maanden oude baby Brandon, bij haar ouders in.

Dat ouderlijk huis staat aan de Pieter IJbemastraat in Appingedam. 

Op 3 april 2004 staat de dan 36-jarige Marthin S. voor de deur van die eenvoudige twee-onder-één-kap woning en belt aan. Hij kan het niet verkroppen dat Geertje hem verlaten heeft. In de minuten daarna richt hij een bloedbad aan in de anders zo rustige straat. 

Zijn eerste slachtoffer is Lammert, die de deur open doet en gelijk wordt neergestoken. Daarna zijn Eke en Geertje aan de beurt.

'Ik was voor op straat', zegt Lammert in 2012 tegen RTV Noord, 'en Eke kwam ook naar buiten. Hij heeft mij ook gestoken, zei ze tegen mij. Dat waren de laatste woorden die ik van haar heb gehad.'

Eke (44) sterft ter plekke en ook Geertje (23) overleeft de aanval niet. Lammert raakt zwaar gewond. Na zijn daad vlucht Marthin S. met de vijf maanden oude Brandon en probeert zichzelf en de baby te verdrinken in het Eemskanaal bij Woltersum. Dat mislukt en S. wordt even later bij Ten Boer aangehouden door de politie.

Terug naar het heden, naar het Martini-ziekenhuis.
Lammert Pelgrim is daar de afgelopen week met spoed per ambulance naartoe gebracht nadat hij bloed spuugde en erg benauwd werd. Het blijkt dat hij een infectie én een zware longontsteking heeft opgelopen. De situatie is zo ernstig dat hij op de intensive-care komt te liggen. Na twee dagen mag hij 'op zaal'. Daar krijgt hij nieuws over Marthin S. te horen. 

De tbs van S. is namelijk -opnieuw- met twee jaar verlengd. Lammert is twee weken geleden op de zitting geweest waar de officier van de justitie had gepleit voor die verlenging. 

De tbs volgt op de bijna 15 jaar gevangenisstraf die Marthin S. in 2005 krijgt voor de dubbele moord en poging tot moord. Lammert had gehoopt op levenslang, maar de rechtbank acht S. verminderd toerekeningsvatbaar en legt een lichtere straf op. Toch is het een straf die uiteindelijk erg lang kan duren; tbs met dwangverpleging kan telkens verlengd worden.

Dat blijkt in het geval van S. ook noodzakelijk. De behandeling is al enkele jaren aan de gang en volgens de behandelaars wordt er maar langzaam vooruitgang geboekt. Hij heeft nog een lange weg te gaan, zeggen ze. En dus wordt ook deze week besloten de gedwongen behandeling met minstens twee jaar te verlengen. 

Lammert vindt dat zijn voormalige schoonzoon niet lang genoeg opgesloten kan blijven. 'Wat mij betreft blijft hij voor altijd vastzitten', zegt hij stellig.

Na tien minuten zitten is zijn ademhaling inmiddels wat rustiger geworden en kan hij een slok van zijn koffie nemen. 'Maar als ie vrijkomt, dan is ie van mij. Geef me vijf minuten, dat is genoeg. Die woede zit er nog steeds. Als hij dit niet gedaan had, zou ik nu normaal gesproken nog steeds gelukkig getrouwd zijn'. 

Ondanks dat hij het erg moeilijk vindt, wil Lammert er bij zijn als de rechtbank beslist over het verlengen van de tbs-maatregel van S. 'Ik wil hem in z'n ogen kijken'.

Ook twee weken geleden probeert hij dat. 'Dat lukte niet, want hij draaide gelijk zijn hoofd weg toen hij mij zag', blikt Lammert terug. 'De volgende keer probeer ik het gewoon weer'. 

Die zittingen bezoekt hij niet alleen, hij wordt daarin vergezeld door Jos Dekker. 

Dekker is de politieman die in april 2004 als één van de eersten ter plekke is in de Pieter IJbemastraat, vlak na de steekpartij. Het is Dekker die Lammert moet vertellen dat zijn vrouw en dochter zijn overleden. Hij heeft na 15 jaar nog steeds contact met Lammert. 

'Het is niet gebruikelijk dat een politieman dat doet', zegt Dekker, 'meestal nemen we na een tijdje afstand, hechten we het af. Dat was hier ook de bedoeling, maar Lammert bleef met vragen komen over bijvoorbeeld het strafproces. Hij had grote behoefte om dat op een heldere manier uitgelegd te krijgen, en dat heb ik gedaan. Lammert claimde mij absoluut niet. Ik heb voor hem een uitzondering gemaakt.'

Dekker kan zich de woede van Lammert goed voorstellen, maar denkt dat hij zijn dreigement om S. iets aan te doen, als hij ooit vrijkomt, niet waar zal maken.

'Hij zal nooit voor eigen rechter spelen, ook al omdat hij een goed voorbeeld wil zijn voor zijn kleinzoon. Ondanks alles wat hem is overkomen, heeft hij nog steeds humor. Het is een oprecht mens die er op zijn manier probeert wat van te maken'. 

Ondertussen steekt in het Martiniziekenhuis een bezorgde verpleegster haar hoofd om de deur van de koffiekamer om te kijken of het goed gaat met Lammert. Twee dagen daarvoor lag hij immers nog met vier infusen in zijn armen op de intensive-care.

Lammert heeft het ziekenhuis de laatste jaren vaker van binnen gezien: vorig jaar werd hij geveld door een hartinfarct. Er waren drie stents nodig om de bloedsomloop rond zijn hart goed op gang te houden. Twee jaar geleden werd Lammert getroffen door een agressief virus.

'Die heeft één van mijn onderste rugwervels als het ware opgegeten.' Hij krijgt een soort metalen 'rek' in zijn rug. 'Kijk', zegt hij, terwijl hij zich omdraait en zijn t-shirt optilt. 'Aan de littekens kun je zien waar ie zit'. 

Het is een rek dat kan meebewegen met zijn rug. Veerkrachtig dus, en dat is precies hoe je Lammert zelf ook kunt kenschetsen. Ondanks alles gaat hij door met zijn leven

'Kijk, dit is mijn kleinzoon Brandon', zegt hij trots, terwijl hij wijst op het scherm van zijn telefoon. Daarop is een puber van bijna 16 jaar te zien, die dit jaar examen doet voor de middelbare school. Hij groeit op in een pleeggezin in Winschoten.

'Brandon kan altijd bij opa terecht, zegt Lammert, die zijn kleinzoon regelmatig ziet en zonodig helpt. 'Nu wil hij bijvoorbeeld graag een brommer', zegt Lammert, met pretlichtjes in zijn ogen. 'Misschien kan ik hem daarbij helpen.'

Over twee jaar is hij er weer bij als er een besluit moet vallen over verdere verlenging van de tbs van S. Die gaat ondertussen in het kader van zijn behandeling al wel eens met onbegeleid verlof. Maar S. mag niet in de buurt komen van Winschoten of Appingedam. 

Straks, als Lammert uit het ziekenhuis ontslagen is, zal hij zijn oude routine weer oppakken. Eens per maand gaat hij dan naar de gedenksteen voor Eke en Geertje op de begraafplaats in Appingedam. En op de verjaardagen van zijn vrouw en dochter neemt hij rozen mee.