Geen dancefestival in ‘idyllische natuur’ volgend weekend: rechter verbiedt festival Eilân op valreep om stikstofnorm

Voor zover bekend is dit het eerste muziekfestival dat mede door het ‘stikstofbesluit’ van de Raad van State geen doorgang vindt. Het hoogste bestuursorgaan van Nederland oordeelde in mei dit jaar dat projecten die de stikstofuitstoot bij een natuurgebied verhogen, niet zomaar meer zijn toegestaan. Sindsdien liggen talloze bouwplannen in Nederland stil. Ook ging de voorgenomen verhoging van de maximale snelheid op een aantal snelwegen niet door.

De organisatoren van Eilân, Mojo en Chasing the Hihat, zouden dit weekend beginnen met de opbouw van het festival, waar 6000 bezoekers werden verwacht. Hen was beloofd dat ze op een ‘idyllisch plekje’ in de natuur mochten genieten van elektronica en alternatieve pop. Op het eiland waren al diverse spullen voor het festival geleverd.

Twaalf eilandbewoners

De twaalf eilandbewoners en de cultuur- en natuurstichting die de rechtszaak aanspanden, zijn in de plaatselijke media inmiddels uitgemaakt voor ‘azijnpissers’. Clara Jongedijk is een van hen en lacht daar een beetje om. ‘We zijn echt niet tegen een feestje, maar we hebben gewoon de plicht dit prachtige eiland zo goed mogelijk door te geven aan onze kinderen en kleinkinderen.’

Dat de organisatie aanbood één podium te verplaatsen, vond ze onzinnig. ‘Als je precies naast een stiltegebied gaat zitten, dan hoor je die geluiden natuurlijk net zo hard’. 

Volgens Jongedijk leven er bedreigde diersoorten in het gebied, zoals de levendbarende zandhagedis, de ruige dwergvleermuis en de rugstreeppad. Tegen andere festivals, zoals Oerol, zegt ze geen bezwaar te hebben, omdat die kleinschalig zijn opgezet.

Twee vergunningen

De gemeente Terschelling gaf afgelopen jaar twee keer een vergunning af aan festival Eilân, maar de rechter zette daar tot twee keer toe een streep door. Volgens de rechter vertoonde de besluitvorming ‘de nodige gebreken en omissies’. 

Zo werd een verkeerde en verouderde rekenmethode gebruikt voor de stikstofuitstoot, waardoor de belangenafweging ‘ondeugdelijk gemotiveerd’ bleek. Ook werd duidelijk dat de stikstofnormen ook zonder het festival al ruimschoots worden overschreden op Terschelling. Gelet op de ‘stikstofuitspraak’ van de Raad van State had de uitstoot dan ook ‘passend’ beoordeeld moeten worden, aldus de rechter, maar is dat niet gebeurd.

Schade

Organisator Daniël van Drunen van Chasing the Hihat kondigde zaterdagmiddag aan alle bezoekers terug te betalen. Volgens hem loopt de schade in de tonnen, ook omdat de afgelasting op het laatst plaatsvond. ‘Ik kan op dit moment niet bedenken wat ik beter had kunnen doen’, zegt hij. ‘We hadden twee ecologen die zeiden dat dit het gebied geen significante schade zou toebrengen. En iedereen zag het zitten: de gemeente, de provincie, Staatsbosbeheer. Alleen de rechter niet. En een paar bewoners niet.’ 

‘Dit gaat ook over verdraagzaamheid. De bezwaarmogelijkheden zijn hier doorgeschoten. Als ik met een vinger moet wijzen, dan is het naar het rechtssysteem in regeltjesland Nederland dat het bijna onmogelijk maakt om een festival voor te bereiden.’

Staatsbosbeheer

Opvallend is dat ook Staatsbosbeheer toestemming gaf voor het muziekfeest in het natuurgebied. De organisatie kreeg 45 duizend euro voor het openstellen van het gebied. ‘Het festival had hier goed gepast’, denkt boswachter Remi Hougee nog steeds. ‘Het is een druk recreatiegebied. Je kunt best festivals houden in de natuur, als je maar goede afspraken maakt. Zo zouden de beveiligers actief mensen tegen houden die naar de extra kwetsbare stukken wilden gaan.’

Bezwaarmaker Jongedijk zegt nog altijd verbaasd te zijn over de houding van de gemeente Terschelling. ‘De laatste vergunning hebben ze donderdag om kwart over twaalf ’s nachts aan ons kenbaar gemaakt. Toen hadden we nog maar een paar uur om naar de rechter te stappen. Op hetzelfde moment werden we overladen door een lawine aan stukken van hun advocaten. Wij denken dat de gemeente misschien bang is voor een claim van de festivalorganisatie.’

Stikstof

Wethouder Sietze Haringa van Terschelling erkent dat er laat is gehandeld. ‘En ik begrijp dat het vreemd klinkt dat de gemeente een dancefestival toestaat bij een beschermd natuur- en stiltegebied. Maar de vraag is: kun je dit op grond van de regelgeving weigeren? In principe moet je ja zeggen, tenzij je goede redenen hebt om het niet te doen.’ 

‘De echte schade is de uitstraling die dit kan hebben op andere evenementen. Bij Oerol zullen we dezelfde vragen moeten stellen over stikstof. Dit is een tamelijk nieuw fenomeen. Dit zal nog meer festivals kunnen treffen. Iedereen moet aan de bak.’

Clara Jongedijk zegt door de juridische strijd geen ruzie te hebben gekregen met andere inwoners. ‘Zo zit ons eiland niet in elkaar. Wij zeggen hier: ach, vroeg of laat kom je elkaar altijd weer tegen bij de Spar.’