AIVD werd al in 2014 gevraagd om info over radicalisering Haga Lyceum
Het Amsterdamse stadsbestuur heeft de AIVD al in 2014 tevergeefs gevraagd om een zogenaamd ambtsbericht met geheime informatie over radicale tendensen bij het toen nog in oprichting zijnde Cornelius Haga Lyceum. Pas dit jaar kwam er alsnog zo’n bericht en raakte de school in de problemen.
Ellen van Gaalen en Bas SoetenhorstLaatste update:07-09-19, 14:49
Dat blijkt uit documenten die deze krant via de Wet Openbaarheid van Bestuur (wob) in handen kreeg. Inmiddels ligt de AIVD zelf onder vuur vanwege het ambtsbericht uit januari 2019.
Toenmalig burgemeester Eberhard van der Laan vroeg al in 2014 om zo’n een bericht. In die tijd woedde een juridische strijd om te voorkomen dat het Haga Lyceum de deuren kon openen. Daarin voelde Amsterdam zich belemmerd doordat geheime inlichtingen niet konden worden gebruikt, blijkt uit een brief die toenmalig burgemeester Eberhard van der Laan op 1 augustus 2014 schreef aan premier Mark Rutte over de kwestie.
De AIVD stelt dat het juridisch niet mogelijk is deze informatie middels een ambtsbericht te gebruiken
Wijlen burgemeester Eberhard van der Laan
Op basis van ambtsberichten van de inlichtingendienst kunnen overheidsinstanties maatregelen nemen. Van der Laan hoopte met de informatie zijn bezwaren tegen de school beter te kunnen onderbouwen. Het stadsbestuur vreesde dat de school zou bijdragen aan radicalisering en was vooral gealarmeerd doordat een toenmalig bestuurslid op Twitter terreurorganisatie IS had ondersteund.
Er waren ‘expliciete waarschuwingen’ van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) en de AIVD, schreef Van der Laan. Mede op basis daarvan achtte hij opening van de school niet wenselijk. ‘Om deze argumentatie het benodigde gewicht te geven, hebben wij de AIVD gevraagd om de bij hen bekende informatie betreffende de bestuursleden van het SIO [de stichting die het Haga Lyceum oprichtte – red.] middels een ambtsbericht te verstrekken,’ schreef Van der Laan. ‘De AIVD stelt dat het juridisch en operationeel niet mogelijk is deze informatie middels een ambtsbericht te gebruiken. Dit is niet goed,’ aldus Van der Laan. ‘Voor de korte termijn spreken wij graag over het bruikbaar worden van informatie van de AIVD middels een ambtsbericht.’
Richtinggevende personen
De wens om geheime inlichtingen te kunnen gebruiken in de pogingen oprichting van de school te blokkeren, is brisant in het licht van de latere gebeurtenissen. Begin dit jaar waarschuwde de AIVD het stadsbestuur in een ambtsbericht voor het radicale gedachtegoed van ‘richtinggevende personen’ rond de school. Directeur Soner Atasoy werd in verband gebracht met een terreurgroep uit de Kaukasus.
Dat ambtsbericht had grote gevolgen; voor burgemeester Femke Halsema was het aanleiding het schoolbestuur de wacht aan te zeggen. De onderwijsinspectie zag af van publicatie van een positief rapport en startte nader onderzoek, dat uitmondde in een vernietigend rapport. Onderwijsminister Arie Slob gelastte daarop de vervanging van het schoolbestuur.
Te zware lading
Onderwijsdeskundigen betichten de overheid van een ‘bestuurlijke guerrilla’ tegen de school. De AIVD krijgt van critici het verwijt zichzelf te hebben overschreeuwd en ‘zachte informatie’ over betrokkenen een te zware lading te hebben gegeven. Naar aanleiding van de discussie over de juistheid van de informatie, loopt er sinds het begin van de zomer een uitzonderlijk onderzoek van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) naar de handelswijze van de AIVD. Daarbij wordt onder meer bezien of het noodzakelijk was voor de nationale veiligheid om de informatie aan Amsterdam te verstrekken.
Onduidelijk is waarom de AIVD dit jaar wel besloot geheime informatie over de school in een ambtsbericht te zetten. De voorgeschiedenis met Van der Laan kan erop duiden dat de inlichtingendienst zich onder druk gezet voelde. Van der Laan begon zijn brief aan Rutte met een verwijzing naar de eerder dat jaar gepleegde aanslag op het Joods Museum in Brussel, waar een radicaal-islamitische Fransman vier mensen doodschoot.
‘De aanslag (..) illustreert de dreiging die uitgaat van de terugkeer naar Europa van jihadisten die in Syrië en Irak hebben deelgenomen aan de strijd. Dat betekent dat in potentie alle in Europa teruggekeerde jihadisten ook voor Nederland een dreiging kunnen vormen.’ Ook legde hij uit dat de aanpak van radicalisering in Amsterdam bedoeld is om ‘aantasting van onze democratische kernwaarden te voorkomen’.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
