De Russische student wordt steeds mondiger
Russische studenten speelden een belangrijke rol bij de demonstraties in Moskou de afgelopen maanden. ‘Deze generatie durft meer, ze is niet bang.’
Als uit het niets verschijnt de jongeman uit de menigte en rukt hij een doos uit de handen van studentenactivist Daniil Chrjasjtsjov. “De universiteit staat buiten de politiek”, mompelt hij, enigszins besmuikt, om zich weer snel uit de voeten te maken. De grond is bezaaid met de inhoud van de doos, stickers die aandacht vragen voor het lot van studenten die zijn opgepakt bij recente protestdemonstraties, in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van zondag.
Plaats van handeling is het Gorki-park, waar de prestigieuze Hogeschool voor Economie (HSE) de jaarlijkse introductiedag voor eerstejaars houdt, een evenement waar duizenden studenten op afkomen. De schoolleiding heeft angstvallig geprobeerd de politiek buiten de deur te houden. Het studentenblad Doxa, dat de eigen kraam wilde gebruiken om er brieven te schrijven aan politieke gevangenen, is op het laatste moment verboden deel te nemen.
“De universiteit is geen platform voor politieke activiteit”, zegt bestuurslid Oleg Solodoechin, die de boodschap aan de studenten overbracht en vandaag persoonlijk poolshoogte komt nemen. Een neutrale presentatie van het tijdschrift mag van hem wel; maatschappelijke betrokkenheid prima, maar dan wel buiten de schoolmuren.
Studentenprotest
Studenten waren deze zomer prominent aanwezig tijdens de demonstraties voor eerlijke verkiezingen en tegen politiegeweld. Of er sprake is van een groeiende rol van de studentenbeweging is de vraag. “Die voorstelling is deels overtrokken”, vindt Sergej Medvedev, politicoloog en HSE-docent. “Maar een klein deel is politiek actief. De rest kijkt toe.”
Medvedev benadrukt dat Rusland al sinds de revolutie van 1917 geen traditie van studentenprotest kent. Toch is duidelijk dat er een nieuwe generatie opgroeit zonder herinneringen aan het Sovjetverleden met zijn repressieve klimaat, en zich meer openstelt naar de buitenwereld, een proces dat vooral in grote steden sneller gaat. “Je ziet wel een bepaald cumulatief effect”, zegt Medvedev. “Deze generatie durft meer, is opener dan vijf en zeker tien jaar geleden. Deze mensen zijn niet bang. En ze willen kunnen kiezen.”
De redactie van Doxa is daarvan een goed voorbeeld. Die wenst zich niet zomaar neer te leggen bij het verbod op deelname aan de HSE-introductiedag. “Wij hebben geantwoord dat opkomen voor politieke gevangenen geen politieke mening is”, zegt redacteur Armen Aramjan over het besluit. De redactie voelt zich erg gesteund: “Ongeveer vijftien studentenorganisaties hebben hun steun aan ons uitgesproken”.
Na rijp beraad besluit de redactie alsnog een ‘presentatie’ te houden, waarbij ze de nadruk legt op haar inzet voor studenten die vastzitten. Er is ook een quiz, waarbij studenten kunnen leren over wat ze moeten doen als ze worden opgepakt. De presentatie wordt verstoord door enkele jongeren, die luid scanderen dat de HSE ‘buiten de politiek staat’. “Ik denk dat ze zijn ingehuurd door het bestuur”, zegt docent Medvedev.
Op diverse kramen van studentenorganisaties in het park hangen inmiddels solidariteitsbetuigingen in de trant van ‘Je suis Doxa’. De redactieleden hullen zich in T-shirts met de tekst ‘Vrijheid voor Zjoekov’, die verwijst naar de gearresteerde HSE-student Jegor Zjoekov. Hem hangt meerdere jaren gevangenisstraf boven het hoofd wegens vermeende uitingen van extremisme.
Schuld inlossen
Na massale aanhoudingen bij de demonstratie van 27 juli, gericht tegen uitsluiting van onafhankelijke kandidaten van deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen, hebben diverse studenten de redactie van Doxa versterkt. Zoals Anastasia Jakoebovskaja, die is belast met crowdfunding, om aan studenten opgelegde boetes te kunnen betalen. “Ik heb me aangesloten na 27 juli, toen ik zelf ben opgepakt”, zegt ze. “Ik heb toen veel steun gekregen uit de universiteitsgemeenschap, van docenten, studenten, het bestuur.” Na haar vrijlating ging ze zich inzetten voor andere opgepakte studenten. “Ik had het sterke gevoel dat ik een schuld had in te lossen.”
Politieke gevangenen zijn het gesprek van de dag. Hoewel verschillende opgepakte demonstranten inmiddels zijn vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs, zijn anderen afgelopen week veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. Kirill Zjoekov kreeg drie jaar cel omdat hij de helm van een politieman heeft aangeraakt, Jevgeni Kovalenko drieënhalf jaar wegens het gooien van een halflege prullenbak in de richting van enkele politiemannen die hardhandig een demonstrant wegsleepten.
De veroordeling donderdag van Konstantin Kotov riep nog de meeste afschuw op. In aanwezigheid van tientallen sympathisanten veroordeelde de rechter hem tot vier jaar strafkolonie, omdat hij drie keer is opgepakt wegens deelname aan een vreedzaam straatprotest. De rechter negeerde videobeelden waarop te zien is dat Kotov voor zijn laatste arrestatie geen enkele overtreding beging.
Lees ook:
Hoe gaat het nu verder met de Russische protestgolf?
Hoeveel is veel? Die vraag zingt sinds zaterdag rond op Russische sociale media, en de antwoorden erop lopen uiteen.
Ljoebov Sobol is de rijzende ster van de Russische oppositie
Oppositiepolitica Ljoebov Sobol zal aanstaande zondag bij de gemeenteraadsverkiezingen in Moskou voornamelijk schitteren door afwezigheid. Net als tientallen andere onafhankelijke kandidaten sloten de autoriteiten haar vorige maand uit van deelname.