Veiligheidsdiensten houden zich niet aan de regels van de ‘sleepwet’
De werkwijze van de AIVD en MIVD bij het onderscheppen van satellietverkeer is nauwelijks veranderd sinds invoering van de nieuwe inlichtingenwet. Dat is opvallend, omdat die wet extra regels stelt om de privacy van burgers te beschermen. Dat concludeert de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) in een gisteren verschenen rapport.
De commissie heeft bovendien weinig vertrouwen in de manier waarop de diensten straks de internetkabel op grote schaal gaan tappen, zoals de nieuwe wet toestaat. Op het moment dat de toezichthouder het onderzoek deed, was er overigens nog geen kabelverkeer onderschept.
In de aanloop naar invoering van wat in de volksmond de ‘sleepwet’ heet, vond een fel debat plaats over de privacy van onschuldige burgers. Daarop werd door de verantwoordelijke ministers een aantal toezeggingen gedaan. Zo kregen de AIVD en MIVD ruimere mogelijkheid om communicatie te onderscheppen, maar alleen ‘zo gericht mogelijk’.
Gegevens filteren
Dat kan onder meer met filters die bepalen welke gegevens wel en welke niet worden opgeslagen, zoals een filter op een specifiek telefoonnummer of een e-mailadres. Filters kunnen ook worden gebruikt om gegevens uit te sluiten: Netflix- of YouTube-verkeer dat over de kabel gaat bijvoorbeeld.
De diensten gebruiken wel filters, maar dat is vooral ingegeven door technische en capaciteitsbeperkingen, constateert de CTIVD. De eis om zo gericht mogelijk te werk te gaan, is in de praktijk nog niet uitgewerkt. Dat betekent dat mogelijk te veel onderschepte gegevens worden opgeslagen, ook van burgers die niet door de diensten worden onderzocht.
De CTIVD constateert verder dat personeel van de Joint Sigint Cyber Unit, een gezamenlijke eenheid van de AIVD en MIVD gespecialiseerd in het afluisteren van verkeer, niet altijd op de hoogte is van de nieuwe wettelijke eisen. De toezichthouder roept de geheime diensten op daar snel verandering in te brengen.
Bij de presentaties van de jaarverslagen eerder dit jaar, erkende zowel de AIVD als de MIVD de consequenties van de nieuwe wet te hebben onderschat. Beide diensten zeggen hun best te doen dat snel te verbeteren.
Lees ook:Met horten en stoten omarmen de inlichtingendiensten de nieuwe bevoegdheden
De AIVD en MIVD werken nu ruim een jaar met de veel besproken ‘sleepwet’. Makkelijker is het niet geworden.