Justitie: euthanasie op onwetende demente vrouw (74) is moord, straf niet nodig
EuthanasieHet Openbaar Ministerie (OM) beschouwt het doden van een demente vrouw (74) door een arts in het kader van euthanasie als moord. De verpleeghuisarts verzuimde goed te onderzoeken of de vrouw wel echt dood wilde. Dat bleek vandaag tijdens de behandeling van de rechtszaak in Den Haag. De officier van justitie eist ondanks de moord een schuldigverklaring zonder straf. Dit omdat de arts te goeder trouw handelde, er geen kans is op recidive en een signaal naar andere artsen ook niet nodig is.
Voor de rechtbank in Den Haag staat al vanaf 09.00 uur een inmiddels gepensioneerde arts (68) terecht voor het in 2016 doden van een 74-jarige dementerende vrouw die helemaal niet wist dat er euthanasie op haar werd toegepast. Op de dag dat ze stierf had ze nog plannen gemaakt om met familie uit eten te gaan. De arts liet vandaag in de rechtszaal weten dat ze in een ‘bijzonder merkwaardige situatie is terechtgekomen’.
De vrouw tekende in 2012 een wilsverklaring dat ze dood wilde als ze opgenomen moesten worden in een verpleeghuis als ze heel erg dement zou worden. In april 2016 maakte de arts een einde aan haar leven terwijl ze dat op dat moment niet specifiek had aangegeven. Ze gaf wisselende signalen af over haar doodswens. Tijdens de rechtszaak zei de verdachte arts dat ze niet meer kon praten met de vrouw over haar wens om dood te gaan. ,,Ze kende geen verleden en geen toekomst en kon geen betekenis meer geven aan woorden zoals dood en dementie. Er was geen bewust besef meer bij haar. Daar waren haar hersenen niet meer toe in staat. In die situatie moest ik proberen te praten over haar levenswens.’’
Volgens de arts heeft ze vele uren met de vrouw doorgebracht. ,,Ze vertoonde alleen maar lijden en chaotisch gedrag. Ik was overtuigd van het lijden en de herhaalde doodswens.’’
Diep dement
De arts vertelde de rechtbank verder dat de vrouw ‘diep dement’ was en niet meer wilsbekwaam. De vrouw had er bijvoorbeeld enorm veel moeite mee als haar man afscheid van haar nam. Een verzorger nam haar daarom maar mee naar de wc. Als ze dan terugkwam was ze vergeten dat haar man er was geweest. De arts gaf wel toe dat de vrouw ook wel eens zei dat ze nog niet dood wilde, maar volgens de arts kon ze daar zelf niet meer over beslissen omdat ze niet de capaciteit had om er rationeel goed over na te denken.
De nabestaanden van de overleden vrouw steunen de arts. Zij menen dat ze volgens de regels heeft gehandeld en dat de nabestaanden nu slachtoffer worden van de openbare vervolging.
De officier van justitie legde op zijn beurt een boeiende vraag op tafel. Mag iemand die helder van geest is beslissen over een demente latere zelf? Of moet een demente vrouw worden beschermd tegen de wil van iemand die ooit een wilsverklaring heeft ondertekend? Hoe verhoudt de plicht het kwetsbare leven te beschermen zich tot het recht op zelfbeschikking van wilsonbekwamen? Wat de officier betreft moet er ook bij een persoon die wilsonbekwaam is geluisterd worden naar zijn of haar wensen. Ook al is dat door de ziekte nog maar een primaire emotie. De aanklager stipte verder aan dat de vrouw tijdens de euthanasie terugtrekkende bewegingen maakte, haar ellebogen onder haar lichaam drukte toen er een infuus werd aangelegd en vloekte.
Uniek
De rechtszaak is uniek omdat het de eerste keer is dat een arts door het Openbaar Ministerie wordt vervolgd vanwege euthanasie sinds de invoering van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding in 2002. De arts maakte in april 2016 een einde aan het leven van een 74-jarige dementerende vrouw die in het Haagse verpleeghuis woonde. Ze had weliswaar enkele jaren eerder gezegd dat ze niet meer wilde leven als ze dement zou worden, maar op het moment van de euthanasie was niet duidelijk hoe ze er in stond.
Het Openbaar Ministerie laat de handelswijze van de arts nu door een rechter toetsen. Volgens het OM waren er ook momenten waarop de vrouw liet weten nog niet dood te willen. De arts, die in goed overleg met de familie handelde, had hier duidelijker naar moeten informeren bij de dementerende vrouw zelf om erachter te komen wat ze écht wilde, aldus het OM. Nu wist de vrouw niets van de euthanasie af omdat niemand er met haar over had gesproken. Ook was ze niet op de hoogte van de sederende medicatie die in haar koffie was gedaan.
Duidelijkheid
De verdachte liet eerder al via een woordvoerder weten ‘teleurgesteld’ te zijn in de vervolging. ‘Alhoewel ze zich ervan bewust is dat de reden voor de rechtsvervolging het geven van rechtszekerheid aan artsen en patiënten is, wordt ze nu persoonlijk vervolgd’, luidde de verklaring. Dat er duidelijkheid moet komen voor de artsen, juichte ze juist toe.
Haar advocaat meent dat het strafrecht niet geschikt is voor dit soort zaken. Het Openbaar Ministerie zou alleen de artsen moeten vervolgen die alle regels aan hun laars lappen. Dat was hier zeker niet het geval. De verdediging geeft aan dat speciale preventie niet aan de orde is omdat de arts al gepensioneerd is, de generale preventie niet omdat de tuchtrechter zich al heeft uitgesproken en vergelding niet omdat nabestaanden de vervolging niet willen. ,,Deze strafzaak belast haar enorm. Het is een nachtmerrie waar ze 24 uur per dag mee bezig is’', aldus de advocaat. Volgens de raadsman heeft deze zaak veel meer ethische en politieke elementen dan juridische.
De raadsman stelt verder dat de officier van justitie de wetsgeschiedenis verkeerd interpreteert. De door het OM ingebrachte plicht van een mondelinge toets van de wilsverklaring door een arts ziet wat hem betreft op mensen die dood willen maar nog wel hun eigen wil kunnen bepalen. Niet op mensen die wilsonbekwaam zijn.
Levenseindekliniek
,,Het Wetboek van Strafrecht ziet het als moord en het Openbaar Ministerie kon dus niet anders.” Dit zegt de Levenseindekliniek in Den Haag in reactie op de eis van het OM om de 68-jarige verpleeghuisarts Catharina A. moord ten laste te leggen.
De kliniek volgt de rechtszaak op de voet. ,,Het is heftig en een drama voor deze arts, maar wel in lijn met hoe strafrecht in Nederland en de euthanasiewet zijn vormgegeven. Als arts weet je dat euthanasie strafbaar is tenzij je de zorgvuldigheidscriteria volgt. Je gaat er alleen niet van uit dat je handelen tot moord kan leiden. Het Wetboek van Strafrecht ziet dat wel zo en het OM kon dus niet anders.”
Afhankelijk van de uitspraak van de rechter zal de kliniek de werkwijze aanscherpen, hoewel zij deze al als zeer zorgvuldig bestempelt. ,,De Regionale Toetsingscommissie Euthanasie komt in 99,8 procent van alle euthanasiemeldingen tot de conclusie dat er zorgvuldig is gehandeld. Desalniettemin zullen artsen die euthanasie uitvoeren erg zijn geschrokken door de uitspraak in deze casus en nog zorgvuldiger worden.”
De rechtbank doet op 11 september uitspraak in de zaak.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMMet video16
Experts delen hun tips om lastminute zomerfit te worden: 'Stop 2 weken met alle suikers’
-
Video
Arts vervolgd voor onzorgvuldige euthanasie: Dementerende vrouw (74) wist niet dat ze zou sterven
De rechtszaak tegen een arts die onzorgvuldig zou hebben gehandeld bij een euthanasie gaat volgende week van start. De inmiddels gepensioneerde arts werkte destijds in een verpleeghuis in Den Haag. -
PREMIUM
6000 euro per jaar betalen voor een opleiding die niet deugt: ‘Ik heb geen idee wat ik moet doen’
‘Totaal geen lesopbouw’, ‘van de hak op de tak’ en ‘een compleet gebrek aan theoretische basis’. Avans-studenten van de deeltijdstudie psychosomatische fysiotherapie zijn totaal niet te spreken over hun studie.Breda -
Oud-Feyenoorder Lex Immers (37) vertrekt met gezin uit Nederland
Lex Immers, oud-speler van ADO Den Haag en Feyenoord, gaat met zijn gezin emigreren naar het Spaanse Malaga. Dat bevestigt zijn trainer aan deze site. Immers speelt sinds 2021 voor SVV Scheveningen, dat uitkomt in de tweede divisie. De middenvelder vertrekt samen met zijn vrouw en drie kinderen naar Spanje.Den Haag -
2
Deze meivakantie veel werk aan het spoor, reizigers Amsterdam en Tilburg meest getroffen
Treinreizigers moeten deze meivakantie rekening houden met veel hinder en vertragingen. Spoorbeheerder ProRail neemt op diverse plaatsen in Nederland het spoor en stations onder handen.
-
5
Explosief en gasfles vastgebonden aan knuffeltje, straat in centrum Zutphen enige tijd afgezet
Zutphen -
-
-
PREMIUM20
Groter brandgevaar bij flexwoningen en verduurzaming, vrees voor dodelijke slachtoffers
Nieuwe fabrieks- en flexwoningen lopen een groter gevaar op snelle en onvoorspelbare woningbranden. Ook de verduurzaming van bestaande huizen levert extra risico’s op. Daarvoor waarschuwen het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid en de brandweer. -
PREMIUM
Baby Julia overlijdt vlak nadat ze kankervrij is verklaard: ‘Net toen we dachten dat we haar terug hadden’
Ze was amper negen maanden oud, maar ze vocht bijna haar hele, korte leventje tegen leukemie. Eind maart was er voor het eerst goed nieuws, toen de dokters baby Julia kankervrij verklaarden. Maar nog geen maand later werd een tot dan niet ontdekte hersentumor haar fataal. Haar ouders zijn kapot van verdriet. ,,We wilden niet aan het ergste denken. Want het ergste, dat hadden we toch al meegemaakt?”Sluis, Terneuzen
-
De Kwestie
Lezers over leven, los van alles en iedereen: ‘Heerlijk om je los te maken van alles, dat heet vakantie’
-
PREMIUMGeldflaters
Mandy gaf 150 euro uit om haar balkon op te fleuren: ‘Nu zit ik met bakken vol halfdode planten’
Mandy Schouten (31) wilde met 150 euro aan tulpenbollen, aarde en plantenpotten haar balkon opleuken, maar niets kwam uit. Iedereen maakt weleens een fout waar kleine of soms grote financiële gevolgen aan kleven. In deze reeks vertellen mensen over hun geldflater. -
-
PREMIUMhuisarts vertelt
Tom (27) heeft een nieuwe vriendin en plots spelen zijn prikkelbare darmen weer op