De grootste pensioenroof ooit: 'Dit is niet uit te leggen. En dat is idioot'

Op 17 mei vond de evaluatie plaats van het FTK, Financieel Toetsingskader (vernieuwd in 2015). Dit raakt miljoenen pensioengerechtigden en deelnemers. En opnieuw lees ik bijna niets in de krant, behalve het eenzijdige geluid van De Nederlandsche Bank.

De meest in het oog springende regel is de verplichte waardering van de toekomstige pensioenverplichtingen, de zogenaamde rekenrente. En die regel is streng. De rente is zo laag dat de dekkingsgraad van veel pensioenfondsen optisch te laag is. Het gevolg is dat veel pensioenfondsen in 2020 hun pensioenen flink moeten korten. Dat raakt zowel pensioengerechtigden als actieve deelnemers, die dan definitief minder pensioen opbouwen. Kortom miljoenen Nederlanders worden flink in de portemonnee getroffen nu of in de toekomst. En dat terwijl onnoemelijk veel geld in de pensioenfondsen zit, de economie booming, is, bedrijven veel geld verdienen en de overheid flinke meevallers heeft.

Maar de lasten stijgen en de inflatie dreigt op te lopen. Gepensioneerden gaan er - nominaal - verder op achteruit, werkenden bouwen veel minder pensioen op. De huidige gepensioneerden zullen nooit meer geïndexeerd worden en de werkenden zullen veel minder pensioen krijgen dan gedacht. Dat is des te opmerkelijker, omdat van de huidige gepensioneerden fors geld in de al overvolle pensioenfondsen overblijft. De ouderen financieren nu de jongeren. Maar de jongeren profiteren niet, de werkgevers gebruiken andere regels in datzelfde FTK om de premies zo laag mogelijk te houden. Het gevolg is dat structureel te weinig premies in het fonds komen. De werkgevers trekken in wezen de overschotten op deze manier uit de pensioenpotten. Ze hebben nu veel minder loonkosten. En de grootse werkgever... precies, de overheid. Slimmer dan een greep uit de kas van het ABP.

Nederland heeft het beste pensioenstelsel, maar door de strenge regels wordt het pensioen voor de deelnemers steeds slechter. In wezen worden nu de premies van de werkenden ongeveer gebruikt voor de pensioenuitkeringen, waardoor alle rendementen in de fondsen achterblijven en de pot groeit en groeit. Onmetelijk grote buffers voor de toekomst?

De onnodige strengheid van de regels maakt dat het systeem uitgehold wordt. Wat een kapitaaldekkingssysteem is, wordt een omslagsysteem als de AOW: de werkenden betalen nu voor de uitkeringen. Bij een kapitaaldekkingssysteem wordt ongeveer 20 procent aan premies betaald en wordt 80 procent uit rendement gehaald. Dat kan omdat er een lange looptijd is. Dat maakt het systeem zo aantrekkelijk. En Nederland heeft dat fantastisch gedaan. Pensioenen voor heel lang gegarandeerd. Maar de strenge regels maken dat nu al het nominaal uit te keren pensioen over zeg veertig jaar al in kas moet zitten. Daarom kan er zogenaamd niet geïndexeerd worden. Er moet zelfs fors gekort worden. Dat raakt miljoenen Nederlanders. Dit is niet uit te leggen. En dat is idioot.

Peter Borgdorff van Pensioenfonds Zorg en Welzijn zegt dat ook. Nederland heeft de ruimte de rente te verhogen, het mag van de Europese Centrale Bank (ECB). Maar het gebeurt niet en door het moeten aanhouden van onnoemelijk hoge buffers, wordt het Nederlandse stelsel slachtoffer van het minder spaarzame gedrag van anderen. Dat is zuur voor een spaarzame gemeenschap met een fantastisch stelsel, betoogt hij.

Het wetsvoorstel Van Rooijen om de rekenrente ietsje te verhogen wil gebruikmaken van die genoemde mogelijkheid tot renteverhoging en voorkomen dat in 2020 fors gekort wordt.