Socialemediaberichten over zwangerschap en medicijngebruik kloppen vaak niet

Wie zwanger is, kent de weg naar Google soms net iets te goed. Dat de digitale vraagbaak ook in het geval van medicijngebruik tijdens de zwangerschap een verzamelplaats is voor onjuiste informatie, blijkt uit een nieuwe analyse van onderzoekers in het Nijmeegse Radboudumc  die dinsdag is verschenen in het vakblad British Journal of Clinical Pharmacology.

De onderzoekers bestudeerden ruim 1.200 berichten op Nederlandstalige fora, blogs en sociale media over dit onderwerp. Veertig procent van de berichten blijkt incorrect. De onderzoekers keken of de informatie strookte met die van het TIS, hét Nederlandse instituut waar gegevens over medicijngebruik tijdens de zwangerschap worden verzameld en adviezen over al dan niet veilig gebruik.

Bij medicatie waarvan de richtlijnen duidelijk zijn, namelijk ‘veilig of ‘niet veilig’, was de informatie van ervaringsdeskundigen – wat de meeste bronnen zijn – vaker correct. ‘Het gaat pas echt goed mis bij de meer genuanceerde categorieën’, zegt epidemioloog en hoofdonderzoeker Marleen van Gelder. ‘Voor medicijnen waarover niet genoeg bekend is om een advies voor zwangere vrouwen te geven waren de posts maar in 24 procent van de gevallen correct. Voor de medicatie die alleen op strikte indicatie wordt voorgeschreven was slechts 7 procent correct.’

Extra geneigd

Zorgverleners moeten zich realiseren dat veel zwangeren op deze wijze aan informatie komen, zegt Van Gelder. ‘Uit eerder onderzoek is bekend dat dit soort informatie met name zwangere vrouwen kan beïnvloeden. Zij zijn bovendien extra geneigd om risico’s te overschatten.’

Ook pleiten de onderzoekers voor meer onderzoek naar medicijngebruik tijdens de zwangerschap. Daar sluit hoogleraar verloskunde Kitty Bloemenkamp (UMC Utrecht) zich bij aan. Bloemenkamp, werkzaam op een hoogrisico-poli waar vrouwen vaak medicijnen gebruiken voor onderliggende ziektes, keek op verzoek naar de studie als niet-betrokken expert. Zij noemt het onderzoek ‘interessant’ en ‘goed uitgezocht’. ‘Ik zie ook in de praktijk dat vrouwen door zulke onjuiste informatie medicijnen nemen die ze beter niet zouden nemen en andersom’, zegt de hoogleraar.

Medicijnen waarover veel onzininformatie wordt verspreid zijn onder meer pijnstillers, maagzuurremmers, anti-astmamiddelen, antibiotica en antidepressiva. ‘Over antidepressiva kwamen we veel incorrecte informatie tegen. Dat zijn medicijnen die op strikte indicatie worden voorgeschreven. Zonder garantie dat het risicoloos is, maar we weten ook dat een onbehandelde depressie nog meer risico’s kan hebben’, zegt Van Gelder.

Miskraam

Een voorbeeld uit het onderzoek: ‘Ik heb een miskraam gekregen omdat ik Keppra gebruikte tijdens mijn zwangerschap.’ Keppra is een anti-epilepticum, legt hoogleraar Bloemenkamp uit. ‘Dat de miskraam een gevolg is van haar gebruik, is volgens de laatste wetenschappelijke studies erg onwaarschijnlijk. Wel weten we dat het slecht is als een vrouw veel aanvallen heeft tijdens de zwangerschap. Er zijn andere, veiligere middelen, maar die werken niet bij iedereen. Vaak is het complexer dan wel of niet slikken.’

Voor complexe ziektes en medicatie geldt dat je als arts per geval een risico-analyse maakt, zegt de hoogleraar. ‘We proberen de zwangere alle beschikbare informatie te geven om zo gezamenlijk een afgewogen individuele keuze te kunnen maken.’

Het advies van de deskundigen luidt dan ook: heb je een kinderwens of ben je zwanger, ga met je vraag naar een arts of verloskundige, in plaats van naar het Viva-forum.