Nederlanders betalen dit jaar ruim 300 euro meer voor gas- en elektriciteitsverbruik. © ANP XTRA

'Terugdraaien van hogere energietaks lijkt een loze belofte'

Als het kabinet de flink verhoogde energietaks terugdraait, kost dat wel 1,1 miljard euro, becijfert Michiel Spanjers, fiscalist en voormalige rechterhand van ex-staatssecretaris en minister van Financiën Jan-Kees de Jager in een nieuw wetenschappelijk artikel. Hij vermoedt dat het een loze belofte blijkt.

David Bremmer 20-08-19, 11:00 Laatste update: 20-08-19, 12:50

De fors gestegen energienota zorgde eerder dit jaar voor commotie. Nederlanders betalen dit jaar ruim 300 euro meer aan gas en licht, vooral door hogere belastingen. Nadat het CBS cijfers van prijsvergelijkers als gaslicht.com bevestigde, beloofde premier Rutte vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart de verhoging ongedaan te maken.

Terugdraaien gaat het kabinet echter veel geld kosten, schrijft fiscalist Michiel Spanjers deze week in Weekblad Fiscaal Recht. Hij becijferde op basis van begrotingsstukken dat het kabinet de energiebelasting en Opslag Duurzame Energie (ODE) voor huishoudens dit jaar met 900 miljoen euro heeft verhoogd. ,,Dat is 1,1 miljard inclusief omzetbelasting. De belofte van belastingverlaging is vervolgens tien weken na inwerkingtreding van die verhoging gedaan."

Verhoging van tafel?

Het kabinet wekt zo de indruk de gehele verhoging van 1,1 miljard van tafel te halen, stelt Spanjers. Probleem is volgens hem dat het kabinet dat via de Opslag Duurzame Energie wil doen. Deze ODE is een bedrag dat burgers en bedrijven jaarlijks bovenop hun nota krijgen om de vergroening van onze energievoorziening te bekostigen. Bedrijven moeten meer ODE gaan betalen en burgers minder.

De ODE brengt jaarlijks voorlopig weinig geld in het laatje, minder dan 2 miljard euro, stelt Spanjers, tussen 2007 en 2010 politiek adviseur van CDA-staatssecretaris van Financiën Jan Kees de Jager. ,,Dat gaat evenwel niet lukken met wat gesleutel in de voor wat betreft budgettaire omvang nog relatief bescheiden ODE, tenzij algehele afschaffing voor huishoudens aan de orde is."

Loze belofte

Je kunt een olifant wel een muis noemen, maar daardoor gaat het beest niet opeens uit zijn slurf piepen
Michiel Spanjers, fiscalist

Al met al acht de fiscalist de kans groot dat premier Rutte een loze belofte heeft gedaan. ,,Het kabinet heeft er nog een hele zware (budgettaire) dobber aan om de belofte van een belastingverlaging op de energierekening aan de kiezers daadwerkelijk gestand te doen.”

Spanjers bekritiseert in zijn artikel in het Weekblad Fiscaal Recht ook de onnavolgbare wijze waarop het kabinet de ODE heeft ingericht. Hoewel het overduidelijk een belasting is, staat deze inkomstenbron niet zo in de rijksbegroting. Al met al moffelt het kabinet deze ODE weg, stelt Spanjers, die spreekt van een staaltje interdepartementale machtspolitiek. ,,Met de ODE is voor het ministerie van Economische Zaken een eigen inkomstenbron gecreëerd voor de eigen uitgaven", aldus Spanjers.

Hij waarschuwt dat de CO2-belasting waaraan het kabinet nu werkt, straks ook zo wordt weggemoffeld. Spanjers komt tot die conclusie nu staatssecretaris Menno Snel van Financiën tot nu toe in geen enkel kabinetsstuk wordt betrokken bij de vormgeving en uitwerking van de CO2-taks. ,,Een slechte zaak. Je kunt een olifant wel een muis noemen, maar daardoor gaat het beest niet opeens uit zijn slurf piepen."