De ‘batterijbus’ rukt op: heeft de elektrische bestelwagen kans van slagen?

Het is vandaag bloedheet in Tilburg. Geen ideale dag om kennis te maken met de nieuwe, elektrische Vito van Mercedes-Benz. Om ons koel te houden moet de airco immers flink blazen en dat zie je meteen terug in het aantal kilometers dat je met deze 'batterijenbus’ kunt afleggen. Als de airco aanstaat, kom je al gauw zo'n 10 procent minder ver. Niet voor niets zet de e-Vito zichzelf na elke start in de zuinigste E+-stand; je kunt met een knopje op het dashboard ook E (van Eco) of C (Comfort) selecteren, maar dan verbruikt de auto meer stroom. Wij hoeven vandaag niet ver, dus kiezen voor de comfortabelste stand.

De actieradius van een elektrische bestelwagen hangt, net als bij alle elektrische voertuigen ofwel EV's, af van veel factoren, waarbij het rijgedrag van de bestuurder veel invloed heeft. Volgens Mercedes haalt de e-Vito tussen de 149 en 160 kilometer op één lading, een chauffeur die slim omgaat met de batterijreserve kan zomaar 15 kilometer winnen. Daarbij is het verstandig om niet te hard op te trekken, maar juist wel beheerst te remmen. Bij vertragen slaat de e-Vito zijn remenergie op in de batterijen, waardoor je verder komt. Hoe sterk de auto afremt zodra je het gaspedaal loslaat, is instelbaar met flippertjes achter het stuur.

De beperkte reikwijdte van dit soort auto's roept de bekende vragen op: wie zit er te wachten op een elektrische bus die niet ver komt? Aannemers of schilders die het halve land doorrijden, hebben met 150 kilometer een flinke uitdaging. ,,We richten ons met dit soort auto's op klanten die overzichtelijke, vaak terugkerende ritten rijden", zegt Jorus Vos van Mercedes-Benz Vans Nederland. ,,Denk aan bedrijven die korte ritten rijden in de stad of vooral in één gebied actief zijn. Wij hebben berekend dat zulke bedrijven gemiddeld drie dagen met een e-Vito kunnen rijden zonder op te laden.”

Stedelijk vervoer biedt vooralsnog het meeste perspectief voor elektrische bestelwagens. Denk aan al die pakketbezorgers en boodschappenbusjes die nu met dampende dieselmotoren door de straat rijden. Voor de lokale luchtkwaliteit is een elektrische auto (die ter plekke geen vervuilde gassen uitstoot) veel aangenamer en bovendien ontbreekt het motorgeluid. Naar verwachting groeit online shoppen de komende jaren nog harder, en al die pakketjes moeten worden bezorgd terwijl veel steden broeden op plannen om dieselauto's te weren uit hun straten.

Deze trends leiden ertoe dat veel automerken de aandacht nu richten op elektrische bestelauto's. Al staat het aanbod in vergelijking met personenauto's nog in de kinderschoenen. Nissan loopt sinds enkele jaren voorop met de e-NV200, Renault levert een Master Z.E. en bij Volkswagen kun je terecht voor de e-Crafter (en de technisch gelijke MAN e-TGE). Deze VW is al uitgebreid in bedrijf bij de bezorgdiensten van Albert Heijn.

Veel fabrikanten werken inmiddels aan een breder aanbod. Mercedes presenteert volgend jaar de grotere e-Sprinter (en later een kleinere e-Citan), terwijl VW een accuversie van de Transporter toevoegt. Toyota komt volgend jaar met de elektrische Proace en de compactere Proace City, op het moment dat Fiat een uitstootloze variant van de populaire Ducato introduceert.

Deze Fiat dient als basis voor zo'n 70 procent van alle nieuwe campers, maar daarvoor blijft de dieselmotor voorlopig toch interessanter. Camperrijders die - met volle bepakking - langere stukken willen afleggen in onherbergzame gebieden, zijn immers niet geholpen met een korte reikwijdte. Het duurt waarschijnlijk nog jaren voordat de elektrische kampeerauto gemeengoed is, al broedt Mercedes-Benz ook al op een brandstofcelcamper die op waterstof rijdt.

Net als bij personenauto's zijn elektrische bestelbussen op dit moment nog veel duurder dan vergelijkbare auto's met een verbrandingsmotor. Bij personenauto's zijn de elektrische versies desondanks bij zakelijke rijders populair dankzij stimuleringsmaatregelen, zoals de lage fiscale bijtelling.

Voor een elektrische bestelbus kun je als ondernemer hooguit bepaalde milieusubsidies aanvragen. Vos meent echter dat een elektrische bestelbus wel degelijk financieel aantrekkelijk is. ,,De e-Vito hebben we vergeleken met de Vito 114 CDI, een veelgekozen dieselversie. Qua prestaties zijn beide gesloten bestelwagens redelijk vergelijkbaar; de 114 CDI levert 136 pk (100 kW) en 330 Newtonmeter trekkracht terwijl de e-Vito met 84 kW (114 pk, red.) en 300 Nm daar niet ver onder zit. De laadruimtes zijn bovendien identiek omdat de accu's van de e-Vito onder de vloer liggen, en met minimaal 1048 kilo zit ook de elektrische Vito niet verlegen om laadvermogen."

Met een aanschafprijs van minstens 41.990 euro exclusief aanschafbelastingen kost de e-variant beduidend meer dan een kale Vito 114 CDI. Die mag in de uitvoering 'Lang' al voor 28.000 euro exclusief belastingen de showroom verlaten.

,,Waar het echt om draait bij dit soort auto's is de total cost of ownership, ofwel het complete bedrag dat je kwijt bent om de auto in te zetten voor je bedrijf", betoogt Vos. ,,Dan zie je dat een elektrische auto enorme besparingen kan opleveren. Niet alleen door het wegvallen van de brandstofkosten, maar ook omdat zo'n elektrische Vito minder onderhoud vergt. We bieden maandtarieven aan waarbij het onderhoud de eerste vier jaar zelfs gratis is. Als je alles erbij betrekt, blijkt het kostenplaatje verrassend interessant."

Onze kennismakingsrit door Tilburg zit erop. Het is opvallend hoe soepel de e-Vito door het verkeer zoeft. Dankzij de standaard aanwezige automaat rijdt de wagen erg gemakkelijk, de reacties op het 'stroompedaal' zijn niet flitsend maar voldoende. Zelfs met de airco op standje Zuidpool daalt de actieradius van de testauto nauwelijks, dus als pakketbezorger, boodschappenbrenger of stedelijk hoveniersbedrijf lijkt een elektrische bestelbus een prima alternatief.

Zijn de accu's na een dag werken helemaal leeg? Dan laad je de e-Vito 's avonds of 's nachts binnen zes uur helemaal op, zodat je de volgende dag weer aan de bak kunt. Dat laden gaat met maximaal 7,4 kW overigens niet bepaald rap, en DC-snelladen is bij deze Mercedes nog niet mogelijk. Vergeleken bij de enorme ontwikkeling die elektrische personenauto’s op dat vlak doormaken, lopen de bestellers dus nog wel wat achter.