Patrick Crusius, de 21-jarige Amerikaan die in El Paso 22 mensen doodschoot, schreef dat hij zijn land wilde beschermen tegen een invasie die cultureel-etnische omvolking (‘replacement’) zou veroorzaken. Brenton Tarrant, de ‘moordenaar van Christchurch’ (51 doden), noemde hetzelfde motief.
Invasie en omvolking – het zijn extreem-rechtse doemgedachten die The New York Times ertoe brachten na te gaan hoe vaak deze termen in de conservatieve media van Amerika de afgelopen jaren gebruikt werden. De onthutsende uitkomst: héél vaak. Het artikel bevat een waslijst aan verbeten citaten. Vooral het woord ‘invasie’ is geliefd, met name bij de presentatoren van Fox News. „Blijven onze leiders achterover leunen terwijl de invasie doorgaat?”, vroeg presentator Tucker Carlson over de vluchtelingenkwestie. „Je kunt de indringers (‘invaders’) doodschieten”, opperde Ann Coulter, Republikeins columnist.
„We worden overweldigd”, vond Laura Ingraham in The O’Reilly Factor: „er is letterlijk een invasie van mensen die Texas binnenkomen”. „We laten mensen ons huis binnendringen en verdedigen en beschermen het niet”, zei oud-politicus Patrick Buchanan in de talkshow Hannity. „Dit is een door de regering gesanctioneerde invasie van ons land”, aldus commentator Todd Starnes.
Zo gaat de opsomming maar door – tientallen citaten lang. Sinds Trump de Republikeinse kiezers vier jaar geleden begon op te hitsen met gescheld op moslims en Mexicanen, zijn zulke beweringen gangbaar geworden in de nieuwsmedia, stelt de NYT vast. „Soms herhalen de presentatoren de uitdrukkingen van de president. Soms lijkt de president zijn voorbeelden over te nemen van de tv-commentatoren. Het resultaat is een publieke dialoog waarin gevoelens van minachting over immigranten gewoon worden.”
Zou deze ontwikkeling in de Amerikaanse media zich ook in Nederland voordoen? Het valt nog mee, lijkt me. Er zijn wel blogs en commentatoren bij wie je enige navolging ziet, maar hun rol is veel marginaler dan die van hun Amerikaanse voorbeelden.
Het is relevanter om vast te stellen dat de door radicaal-rechts in Amerika gebruikte termen ‘invasie’ en ‘omvolking’ ook bij Nederlandse politici opduiken. Het begon al bij Pim Fortuyn die in 2002 woedend uitriep: „Er is hier een vijfde colonne van mensen die het land naar de verdommenis wil brengen!”
Wilders ging in 2007 een stap verder:
„De PVV zal zich met man en macht verzetten tegen deze derde islamitische invasiepoging”. In 2015 was de invasie al een feit geworden. „We hebben het vandaag over een invasie”, zei Wilders in de Tweede Kamer. „Een islamitische invasie van Europa, van Nederland. (…) Het is een invasie die onze welvaart, onze veiligheid, onze cultuur en identiteit bedreigt”. Twee jaar geleden tweette Wilders ook over de omvolking: „Onze bevolking wordt vervangen als we niet snel handelen. Stop de islamisering van Nederland en het Westen!” Thierry Baudet hakte met hetzelfde bijltje. Over de vluchtelingenkwestie tweette hij in 2017: „Een invasie die de VVD niet gaat stoppen. Daarom is FVD op aarde. Steun ons, verdedig onze beschaving”. De omvolking werd bij hem „de homeopathische verdunning van de Nederlandse bevolking”.
Van Trump naar Fox News naar radicaal-rechts in Nederland: één pot quatsch.