Toen de vriendinnen van Sander en Ronald van de Streek tegelijkertijd zwanger waren, ontdekten de bierbrouwende broers dat er wat hen betreft een belangrijke soort ontbrak in het alcoholvrije bieraanbod. Namelijk de IPA (India Pale Ale). Daar wilden de oprichters van brouwerij Van de Streek graag verandering in brengen.
"Tijdens die zwangerschappen kochten we een krat alcoholvrij pils", vertelt Ronald van de Streek. "We kwamen erachter dat er geen alcoholvrij bier bestond gemaakt met Amerikaanse hoppen, waar wij zo van houden. Vervolgens begonnen we te experimenteren. Het was een lang en moeilijk proces, maar uiteindelijk lukte het. In 2016 kwam onze non-alcoholische IPA op de markt. De vraag was enorm en het is nu ons grootste bier."
Die vraag naar alcoholvrij bier is niet alleen groot bij brouwerij Van de Streek. Dit voorjaar bleek uit de jaarlijkse biermonitor van brancheorganisatie Nederlandse Brouwers dat de verkoop van alcoholvrij bier met ruim 30 procent is gestegen in 2018. De stijging was veel groter dan voorgaande jaren. Sinds 2010 is de consumptie van '0.0 bier' vervijfvoudigd.
Bierverkoop
- Verkoop van alcoholvrij bier steeg vorig jaar met 32,4 procent, in 2017 met 24,7 procent
- Een op de twintig biertjes is inmiddels alcoholvrij
- Consumptie van speciaalbier met 10,2 procent gestegen
- Ook bier met een alcoholpercentage tot 4 populairder
Nederlandse Brouwers-directeur Cees-Jan Adema merkt aan de hand van de biermonitor dat deze trend hard gaat doorzetten. "We zien ook steeds meer aanbod van alcoholvrije en laag-alcoholische speciaalbieren", aldus Adema. "Van 0.0 bockbier en IPA. Het wordt voor de consument steeds leuker en gemakkelijker om in die categorie lekkere bieren te proeven. Dit sluit aan bij zowel de trend van het steeds meer verantwoord omgaan met alcohol en de dalende alcoholconsumptie, als de populariteit van speciaalbier."
Bierbrouwerij AB InBev is als grote producent veel bezig met alcoholvrije bieren. De brouwer had met bijvoorbeeld Jupiler 0.0 al een alcoholvrije pils op de markt gebracht en afgelopen voorjaar volgde Leffe Blond 0.0. AB InBev hoopt dat in 2025 20 procent van het verkochte bier alcoholvrij of alcoholarm is.
"Wij zien die opmars zeker terug", zegt AB InBev-woordvoerder Wilco Heiwegen. "We zien dat al onze alcoholvrije bieren het goed doen en ieder jaar verder stijgen. Nu zien we vooral een toename in vraag naar alcoholvrij speciaalbier, dus nieuwe alcoholvrije bieren volgen mogelijk nog. Als het aandeel van alcoholvrij bier ieder jaar met 30 procent blijft toenemen, dan tikt dat op den duur flink aan."
'Veel 0.0-bier is een dorstlesser'
Albert Heijn ziet de toenemende populariteit terug in de verkoopcijfers. Volgens een woordvoerder van de supermarktketen zien veel klanten alcoholvrije biertjes als goede dorstlesser in de zomer. "Radler is bijvoorbeeld al jaren een echte zomerhit en ook witbier is populair bij mooi weer", aldus de woordvoerder. "Veel 0.0-bier wordt gedronken om de dorst te lessen."
Overigens betekent alcoholvrij niet altijd dat er helemaal geen alcohol in het bier zit. In Duitsland mogen biertjes met een alcoholpercentage van 0,5 alcoholvrij worden genoemd, in Spanje ligt dat percentage zelfs op 1. In Nederland zijn we een stuk strenger: de grens ligt op 0,1 procent. Een biertje dat iets meer alcohol bevat, heet hier formeel 'alcoholarm'. Maar dat kleine verschil in percentages merkt de bierdrinker nauwelijks. Door gisting is een banaan of versgeperst sap immers ook niet helemaal alcoholvrij. Voor het gemak scharen we in dit artikel ook de alcoholarme bieren onder het alcoholvrije aanbod.
Een kratje Jupiler 0.0. (Foto: Reuters)
Aanbod enorm ontwikkeld
Bierkenners wijzen grofweg twee oorzaken aan voor de stijgende populariteit van alcoholvrij bier. Ten eerste zijn mensen meer met hun gezondheid bezig en daarnaast is het alcoholvrije aanbod de laatste jaren enorm uitgebreid en verbeterd.
"Mensen gaan steeds bewuster leven en zijn meer bezig met hun gezondheid. Dat is niet alleen zo met bier, maar ook met andere voedingsmiddelen", zegt Alain Schepers, biersommelier en oprichter van online bieropleiding Bierista. "Het gaat vaker om bewust genieten op zelfgekozen momenten. Mensen ergeren zich aan anderen die te veel hebben gedronken. Het 'gieten' van bier is uit, het is meer genieten."
Schepers vertelt dat er veel momenten zijn waarop mensen bier willen drinken, maar liever geen alcohol. "Dan is een alcoholvrij biertje natuurlijk een uitkomst. Op zaterdagmiddag na het grasmaaien heb ik altijd veel trek in een biertje. Dan kies ik voor een alcoholvrije variant, omdat ik niet per se op zaterdagmiddag alcohol hoef te drinken."
Ronald en Sander van de Streek testen een biertje in hun brouwerij. (Foto: Van de Streek Bier)
Brouwen alcoholvrij bier lang en technisch proces
Dan het verbeterde aanbod. Brouwers hebben de afgelopen jaren flinke stappen gemaakt met het alcoholvrij maken van bier. Er zijn twee manieren om een alcoholvrij biertje te brouwen. Ten eerste kun je als brouwer voorkomen dat de alcohol ontstaat tijdens het brouwproces. Gistcellen zetten de suikers afkomstig uit het graan om in alcohol. Als je meer graan gebruikt, krijg je meer alcohol. Brouwers kunnen voor een alcoholvrij biertje het proces van de gistcellen op een bepaald moment afbreken, voordat de alcohol is ontstaan.
Brouwer Ronald van de Streek vertelt dat het proces van een alcoholvrij biertje lang en technisch is. "Omdat de alcohol in het product ontbreekt, is het belangrijk om schoon te werken. Het product is veel gevoeliger voor eventuele infecties. Het gaat dus wel een paar keer mis."
Bij de tweede manier wordt er wel gewoon bier met alcohol gebrouwen, maar wordt de alcohol er naderhand uitgefilterd. Dat gebeurt door middel van vacuümdestillatie. In dat geval worden tijdens de distillatie alcohol, maar ook aroma's uit het bier gehaald. De aroma's zijn onmisbaar voor een kenmerkende smaak, dus die worden later weer aan het bier toegevoegd. Dit gebeurt voornamelijk bij grote brouwerijen.
Bier heeft twintigduizend jaar geschiedenis, dat verdwijnt niet binnen een paar jaar
Met de enorme vlucht die alcoholvrij bier de laatste jaren neemt, rijst de vraag waar dit eindigt. Hebben we over tien jaar onze traditionele pilsjes ingeruild voor alcoholvrije varianten?
"De technieken zullen beter worden", blikt biersommelier Schepers vooruit. "Steeds meer brouwerijen stappen in en de keuze wordt groter. Iedere brouwer streeft naar een beter product. Wat we nu zien, is pas het begin. Al denk ik niet dat het alcoholisch bier voorbij zal streven."
Bierconnaisseur Fiona de Lange heeft een andere voorspelling. "Die omslag gaat komen", zegt ze resoluut. "Zeker in combinatie met bier met een alcoholpercentage tot 2. De hele branche gaat de komende decennia veranderen. Het is al bezig. Eerst maakte pils bijvoorbeeld 95 procent van de biermarkt uit. Het gewone pilsje gaat het moeilijk krijgen. Die terugloop is in België al heel duidelijk te zien."
Generatiekloof onder bierdrinkers
Volgens de bierkenner is echter niet iedereen enthousiast over de opmars van alcoholvrij bier. Waar de jonge generatie bierdrinkers volgens De Lange de alcoholvrije bieren heeft omarmd, kijkt de oudere generatie met argusogen naar de ontwikkeling. "Ze drinken al hun hele leven alcoholisch bier en geloven niet echt in de nieuwe bieren. Zo ontstaat een soort generatiekloof wat bier betreft. Maar als de ontwikkeling zich doorzet zijn er naar verwachting in 2050 brouwerijen die weinig of geen alcohol produceren."
De helft van de productie van de brouwerij van Van de Streek is inmiddels alcoholvrij en over een paar jaar zou de gehele productie alcoholvrij kunnen zijn, maar dat zien de oprichters niet zitten. "We willen niet in een hokje komen te zitten, want we houden van experimenteren", zegt Ronald van de Streek.
Hij denkt dat de Nederlandse bierdrinker alcohol zal blijven drinken. "De geschiedenis van bier gaat twintigduizend jaar terug, dat verdwijnt niet zomaar binnen een paar jaar. Alcohol moet natuurlijk met mate worden gedronken, maar het is ook een fijn stofje. Het zorgt voor vriendschap en liefde en dat moeten we zeker niet laten verdwijnen."
NUjij: Uitgelichte reacties