Direct naar artikelinhoud
Klimaatopwarming

‘Onze’ hittegolf heeft Groenland bereikt. En gaat vandaag een recordmassa ijs doen smelten

Smeltend ijs vormt een meer in de IJsfjord van Ilulissat, Groenland.Beeld Getty Images

Doordat de Europese hittegolf Groenland heeft bereikt, is er vandaag een smeltpiek, die vermoedelijk het vorige record uit 2012 verbreekt. Dat heeft verschillende zorgwekkende gevolgen. ‘De wetenschappelijke modellen hadden deze smeltwaardes pas voor 2070 voorspeld.’

De hittegolf, die vorige week bij ons zorgde voor een recordtemperatuur boven de 40 graden Celsius, heeft zich ondertussen verplaatst naar Groenland. Dat geeft in de kustgebieden temperaturen tot boven de 25 graden, maar ook in hogere gebieden in het binnenland stijgt het kwik boven het vriespunt. Wetenschappers meten er daarnaast ook de hoeveelheid ijs die per dag smelt. Op verschillende meetpunten konden ze gisteren al vaststellen dat vorige recordmetingen werden overschreden.

“We verwachten vandaag de hoogste smeltpiek sinds 1950", zegt Frank Pattyn, glacioloog aan de ULB. “Het zal gaan om 12,5 gigaton ijs dat smelt, wat overeenkomt met het verwijderen van een laagje ijs van 7 millimeter over de hele ijskap.” 

Het vorige record, uit 2012, was 11,8 gigaton ijs per dag. De smeltpiek deze zomer zal ervoor zorgen dat het zeeniveau ook meer zal stijgen dan anders. Gemiddeld stijgt het zeeniveau met 3,6 millimeter per jaar. Het smeltwater van Groenland is daarbij verantwoordelijk voor ongeveer 1 millimeter, maar wetenschappers verwachten dat dat getal dit jaar beduidend hoger zal zijn, eventueel zelfs verdubbelen.

Twitter bericht wordt geladen...

“Zorgwekkend”

Al sinds de jaren 80 verliest Groenland meer ijs dan dat er bijkomt, met ondertussen jaarlijks ongeveer 100 miljoen olympische zwembaden verlies. In de laatste decennia stellen wetenschappers vast dat het smeltseizoen niet enkel steeds langer duurt, van mei tot september, maar dat het ijsverlies ook groter is. Dit jaar is dat verlies dus veel sterker dan gemiddeld.

“Het is zorgwekkend, omdat de smelthoeveelheden die we nu zien, door klimaatmodellen waren voorzien voor 2070", zegt Xavier Fettweis, die Groenland bestudeert aan de universiteit van Luik. “We dachten al die tijd dat 2012 een uitzonderlijk jaar was, maar nu moeten we vaststellen dat zelfs de meest pessimistische modellen nog onderschattingen waren.”

Twitter bericht wordt geladen...

Dat de Groenlandse ijskap zo snel smelt is een gevolg van de opwarming van de aarde, maar ook van anticyclonische luchtstromingen, waardoor Groenland nu een zeer zonnige zomer meemaakt. Wetenschappers zijn er nog niet uit of en hoe deze verschillen in luchtcirculatie te maken hebben met de opwarming van de aarde. 

Aan het begin van het smeltseizoen was al wel duidelijk voor wetenschappers dat er dit jaar veel ijs zou smelten in Groenland. Er was deze winter een beperktere aangroei van ijs dan andere jaren. Bovendien viel het omslagpunt, wanneer er meer ijs smelt dan aangroeit, drie weken vroeger dan in smeltrecordjaar 2012.  

Elders in het noordpoolgebied

Ook Alaska breekt deze zomer records. Van de 300 weerstations in Alaska heeft geen enkele een temperatuur gemeten onder het vriespunt sinds 28 juni, de langste periode in minstens een eeuw. Juli wordt er de warmste maand ooit. Ondertussen worden grote delen van het noordpoolgebied al wekenlang geteisterd door branden. In Siberië beslaat de brand een gebied dat groter is dan België. 

Een satellietbeeld van 21 juli toont bosbranden in de regio van Krasnoyarsk, in Oost-Siberië, Rusland.Beeld AP

Omdat planten en bomen koolstof opslaan, komt ook bij die branden grote hoeveelheden van CO2 in de atmosfeer terecht. Bovendien kunnen de branden ook het smelten van de ijskappen en de permafrost op de noordpool versnellen. Wetenschappers deelden NASA-beelden waarop te zien is hoe stofwolken met roetdeeltjes zich verplaatsen van de brandhaarden naar het arctische gebied. 

“Als dat roet zich op het ijs afzet, maakt het dat donkerder, waardoor het minder licht reflecteert en de warmte beter bijhoudt. Dat werkt het smelten van het ijs nog meer in de hand,” zegt glacioloog Frank Pattyn. 

Twitter bericht wordt geladen...

Metingen op een gletsjer in Groenland.Beeld Thomson Reuters