Het klimaatprobleem is zo urgent dat de overheid direct moet handelen
Het klimaatprobleem is zo urgent dat de overheid direct handelend en coördinerend moet optreden. Dat draagvlak volgt dan wel, hopelijk, schrijft Jojanneke Vanderveen, promovenda politieke filosofie aan de VU.
Uit cijfers van zowel het SCP als klimaatbureau blijkt dat het draagvlak voor klimaatbeleid afneemt nu het menens wordt. Dit maakt de verantwoordelijkheid voor de overheid groter en ingewikkelder: de urgentie van de klimaatcrisis vraagt om handelen. Helaas moet de steun van burgers daarom al doende worden verworven.
De regering hecht sinds het begin van de onderhandelingen over het Klimaatakkoord sterk aan draagvlak. Terecht. Deze grote transitie kan alleen slagen als gezinnen en bedrijven bereid zijn er samen met de overheid werk van te maken. In dat licht is het verontrustend dat de steun vermindert, naarmate de klimaatambities concreter worden. Tegelijkertijd is het logisch: nu komt het beleid achter de voordeur. De regering moet dit serieus nemen.
Gewoon beginnen
Ieder nieuw klimaatrapport laat echter zien dat het tegengaan van klimaatverandering nog urgenter is dan we al dachten. De overheid kan beleid niet uitstellen totdat iedereen erachter staat. De overheid zit, kortom, in een lastig parket: ze moet zowel ambitieus handelen als draagvlak verwerven. Hoe? Door gewoon te beginnen, en al doende zorgen weg te nemen. Een terugblik op de transitie van kolen naar aardgas biedt, interessant genoeg, inspiratiemateriaal voor de huidige opgave. VPRO Tegenlicht (10 februari) liet zien hoe de overheid in de jaren zestig monteurs van huis tot huis liet gaan, om alle gasbranders om te bouwen. Een dergelijke mentaliteit van aanpakken bij de overheid is ook nu noodzakelijk.
Als de overheid daadkrachtig de primaire verantwoordelijkheid voor handelen oppakt, trekt het draagvlak vermoedelijk bij. Helderheid over haar inzet neemt een oorzaak van de afnemende steun weg: onzekerheid over wat mensen persoonlijk kunnen verwachten.
Electorale gevolgen
De plannen in het Klimaatakkoord voor een wijkgerichte aanpak en het ontzorgen van woningeigenaren hebben potentie, maar moeten hun waarde nog bewijzen. Het is zaak dat deze waarde snel wordt aangetoond. Als zorgen niet wegebben voor de volgende verkiezingen in 2021, zou dit zomaar electorale gevolgen kunnen hebben die goed klimaatbeleid een stuk onwaarschijnlijker maken.
Het Klimaatakkoord biedt aanknopingspunten voor een voortvarende, coördinerende rol voor de overheid. Laten we hopen dat dit kabinet voldoende ruggegraat heeft om door te zetten, ook nu dat misschien niet de grootste populariteit met zich meebrengt.
Lees ook:
Steun voor klimaatbeleid brokkelt snel af
Steeds meer Nederlanders vinden klimaat een belangrijk thema. Maar vooral omdat ze vrezen dat het hen te veel geld kost.