Alien Alberts weigert niet-gevaccineerde kinderen: ‘Mensen zeiden: moordenaar, je vergiftigt kleine kinderen’

Ze kreeg Bijbelteksten opgestuurd, zodat ook zij zou begrijpen dat het niet Gods wil is om jonge kinderen te vaccineren. Een psalm, of een boodschap als ‘God bepaalt wie dood gaat en wie niet’, daar kon Alien Alberts (65) nog wel mee omgaan. ‘Maar ik ben ook weleens opgebeld: ben jij die van Berend Botje – met allerlei nare ziekten erachteraan. En als je dan tegenargumenten geeft, hangen ze op. Daar kunnen ze dus niet tegen.’

Ze citeert uit een paar van de mails die ze kreeg als directeur van Berend Botje, met vijftig opvanglocaties en 4.500 kinderen een van de grotere kinderopvangorganisaties in Noord-Holland. ‘Mensen noemden me moordenaar: jij gaat gezonde kinderen met een virus infecteren, jij laat gif in baby’s spuiten. Dat soort dingen.’ Het besluit om niet-gevaccineerde kinderen voortaan van de kinderdagverblijven te weren viel, zacht gezegd, niet overal in goede aarde.

Als jong raadslid van de gemeente Hoorn had ze er al mee leren leven dat de burger boos kan zijn. Of het nu gaat om een fietspad dat er wel of niet komt, de sluiting van een bibliotheek of het verleggen van een weg: soms stond er iemand aan de deur. Altijd ging ze met de mensen in gesprek. ‘Ik heb wel een paar keer gedacht: dit vind ik niet leuk meer. Dan stonden er heel akelige dingen in zo’n brief. Ik wens je dit of dat toe. En ik weet waar je woont. Dat wisten ze ook, want ze hadden die brief bij mij in de bus gegooid.’

Sinds een paar maanden zijn de bedreigingen en verwensingen terug in haar leven. Het scheelt dat ze een dikke huid heeft, zegt ze. Ook weer een erfenis van haar politieke jaren. Maar getwijfeld over de juistheid van haar besluit heeft ze nooit. Ze wil het niet op haar geweten hebben dat een baby de mazelen krijgt, omdat de ouders van een ander kind tegen vaccineren zijn.

Berend Botje was niet de eerste kinderopvangorganisatie die eigenhandig maatregelen nam tegen de op dat moment nog dalende vaccinatiegraad. Wel de eerste die er zo openlijk voor uitkwam én in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan. Alberts en haar dochter Gaby, pedagogisch directeur bij Berend Botje, werden zo het symbool van het verzet in de kinderopvang tegen het Nederlandse vaccinatiebeleid.

‘Je kunt wel zeggen dat er een sneeuwbal over ons heen is gerold’, zegt Alberts op het hoofdkantoor in Zwaag. En niemand bij Berend Botje had hem zien aankomen.

Zorgvuldig gepland

Met de collega’s op kantoor had ze het nog zo zorgvuldig gepland. Dinsdagmiddag 30 april zouden ze de ouders van alle drieduizend kinderen onder de 4 jaar per mail informeren over het besluit dat alleen kinderen met een vaccinatie tegen bmr (bof, mazelen, rode hond) per 1 juli welkom zijn op de kinderdagverblijven. Veel discussie verwachtte Alberts niet – de centrale oudercommissie en de onderliggende oudercommissies hadden al met het plan ingestemd.

Dat het besluit alle landelijke media in beweging zou brengen, daar had ze ook geen rekening mee gehouden. ‘We zouden de volgende dag een persbericht versturen. Ik dacht, misschien nemen de huis-aan-huisbladen en het Noordhollands Dagblad het over. Ik had het persbericht voor de zekerheid gestuurd aan een journalist uit de buurt die ik goed ken. Dan gaat die er in elk geval wat mee doen, dacht ik.’

Het liep anders. Een van de ouders, zegt Alberts, bleek te werken bij persbureau ANP, dat het nieuws die dinsdag al naar buiten bracht. Alberts zat nietsvermoedend met vrienden te eten in Drenthe toen het scherm van haar telefoon oplichtte. En nog eens. En nog eens. De volgende dag waren Alien en Gaby Alberts overal te zien en te horen. Ze verdeelden de taken: Alien de geschreven pers, Gaby schoof ’s avonds aan bij Pauw. De radioprogramma’s handelden ze samen af.

Overal bepleitten ze hetzelfde standpunt. Dat de vaccinatiegraad daalt, dat zo de groepsimmuniteit in gevaar komt, en dat de kleinste kinderen op die manier gevaar lopen. Onder de veertien maanden mogen kinderen nog niet worden ingeënt tegen bmr, dus zijn ze kwetsbaar als op de crèche een ouder kindje rondloopt dat niet is gevaccineerd maar wel ziek is geworden.

Meerdere uitbraken in het buitenland, zoals van mazelen in orthodox-joodse wijken in New York en Londen, hadden bij Alien Alberts de ogen geopend. Nederlanders pakken dagelijks het vliegtuig naar deze twee wereldsteden, redeneerde ze, dus wie garandeert haar dat niet een van de kindjes bij Berend Botje het op die manier oppikt? Het probleem deed zich ook dichter bij huis voor, toen in diezelfde periode meerdere kinderen van een Haagse crèche en een kindje van een kinderdagverblijf in Leiden met mazelen besmet bleken.

Commissie

Het gekke is, zegt Alberts: tot een jaar geleden was ze nooit zo bezig geweest met de vaccinatieproblematiek. Ze had er geen benul van dat de vaccinatiegraad onder de door de WHO bepleite 95 procent was gezakt, of dat in Oost-Europa besmettelijke ziekten oprukken. Dat inzicht kwam pas toen de commissie van voormalig Tweede Kamerlid Roos Vermeij haar had gevraagd om haar verhaal te komen doen. De commissie werd ingesteld om oplossingen aan te dragen voor de vaccinatieproblematiek in de kinderopvang.

Die dag in Den Haag bleken ook directeuren van andere opvangorganisaties uitgenodigd met tegenovergestelde denkbeelden over het vaccineren van kinderen. ‘Ze wisten dat ik positief tegenover een vaccinatieplicht op kinderdagverblijven stond. Maar er waren ook reformatorische mensen en mensen van antroposofische opvangorganisaties aanwezig. De mensen die het fanatiekst waren over vaccinatie, waren het best vertegenwoordigd. Maar ik heb me toch een partij vreemde argumenten gehoord. Dit slaat nergens op, dacht ik steeds.’

Ze neemt een adempauze. ‘Kijk, mensen die vanwege hun geloof denken dat het niet mag, daar heb ik begrip voor. Maar niet voor die anti-vaxxers die je weleens op tv ziet. Die dan roepen dat je adhd of een hersentumor kunt krijgen van vaccinaties. Toen dacht ik: ik moet hier wat tegen doen. Ik wil een veilige opvangplek bieden voor onze kinderen.’

Alberts begon zich in de situatie te verdiepen. En ze raadpleegde een jurist. Zou Berend Botje in de problemen kunnen komen door niet-gevaccineerde kinderen de deur te wijzen? Is dat discriminatie? ‘Die jurist zag geen problemen: met het argument van de veiligheid van andere kinderen kon het. Het idee dat ik mensen om hun geloofsovertuiging zou willen weren, klopt ook niet. Er zijn ook gereformeerde mensen die hun kinderen wel vaccineren. Dit was puur voor de veiligheid van de jongste kinderen.’

En plotseling stonden jullie bekend als pioniers door kinderen te deur te wijzen.

‘Ja, en het rare was: vier weken daarvoor had de NOS een enquête aan een grote groep opvangorganisaties verstuurd, over het verplicht vaccineren van kinderen.’ Daarin zeggen 105 kinderdagverblijven, verspreid over heel Nederland, het beleid te hanteren om niet-gevaccineerde kinderen te weigeren. 25 zeggen dat al te hebben moeten doen. Maar wie het zijn, wordt niet duidelijk; de NOS heeft afgesproken de namen van de organisaties niet te vermelden.

Waarom denk je dat die andere organisaties anoniem zijn gebleven?

‘Die durfden het denk ik niet. Er zijn veel eenpittertjes op de markt. Misschien zijn ze bang voor stappen, of bang om klanten te verliezen.’

Alberts haalt daar haar schouders over op. Ze bouwde Berend Botje eigenhandig op, begin jaren negentig vanaf haar zolderkamer. Een paar bureaus, wat computers, een stencilmachine en een kopieerapparaat vormden haar kantoor. Vier vrouwen die tijdelijk zonder werk zaten, haalde ze binnen voor de opstartfase. Vrijwillig, maar met een toezegging: zou haar kinderopvangorganisatie van de grond komen, dan kregen ze een vaste aanstelling.

Alberts wist dat er een groeiende behoefte was aan kinderopvang. ‘De overheid begon het steeds meer te promoten, er was een flow in progressief Nederland: vrouwen, blijf werken. De emancipatie kwam op gang. Ik ben toen met veel bedrijven in de buurt gaan praten: instellingen voor verstandelijk gehandicapten, ziekenhuizen, Schiphol, overal waar vrouwen onregelmatige werktijden hadden. Tegen die bedrijven zei ik: nu deze vrouwen een kind krijgen, moeten ze stoppen met werken. Dat is toch zonde, dat is toch kapitaalvernietiging? Voor die vrouwen zijn we begonnen met een gastouderbureau.’

Binnen een jaar had Alberts honderd aanmeldingen binnen. Na het gastouderbureau opende in 1995 het eerste kinderdagverblijf in Opmeer. Edam, Enkhuizen, Oosthuizen en Midwoud zouden al snel volgen.

Over vaccinaties had niemand het in het begin, weet ze nog. Dat is nu wel anders. Twee weken geleden nog kreeg dochter Gaby een bedreiging via Facebook binnen. ‘Nee, er is geen aangifte gedaan. Het zijn geen mensen uit de buurt, ook geen klanten van ons die zoiets doen. Er zaten volgens mij een hoop mensen tussen die niet werken. Bij gemeenten heb je die ook, die hebben als hobby bezwaar maken tegen een bouwplan. Ik kreeg epistels van mails, ik kon er geen touw aan vastknopen.’

Met de ouders van de niet-ingeënte kinderen heeft Berend Botje ‘een goed gesprek gehad’, zegt ze. Al eerder waren tussen de veertig en vijftig ouders benaderd, omdat ze hun kind niet hadden gevaccineerd. ‘Ze dachten: het komt later wel, ik wil het mijn kind niet aandoen, want het is nog zo klein. Wat ook meespeelt: op Facebook komen de meest enge dingen voorbij, over kinderen die zo’n prikje hebben gekregen.’ De meeste ouders vaccineerden alsnog, de weigerende ouders van de overgebleven negen kinderen konden kiezen: voor 1 juli een bewijs van vaccinatiebewijs tonen of vertrekken.

Wat is er met die negen kinderen gebeurd?

‘Die zijn uiteindelijk weggegaan. Er waren er ook bij die bijna 4 werden en naar school zouden gaan. Die ouders hebben tot die tijd zelf voor de kinderen gezorgd. En twee gingen over naar een antroposofisch kinderdagverblijf.’

Een vader dreigde met juridische stappen tegen Berend Botje. ‘Hij zat in de oudercommissie van een opvanglocatie en was toen ook al heel fel tegen. Hij zou zelfs een rechtszaak aanspannen.’

Is die rechtszaak ervan gekomen?

‘Nee. Hij heeft me nog een keer opgebeld: wat denk je wel niet, zei hij, mij verplichten om mijn kinderen te vaccineren. Ik zei: dan ga je toch naar een andere opvang? Nadat mijn dochter bij Pauw op tv was geweest, zei hij: ik kan wel zien dat jullie heel betrokken zijn. En hij belde nog eens op, om zijn excuses aan te bieden. We hebben een paar goede gesprekken met hem gehad, uiteindelijk heeft hij toch besloten zijn kind te vaccineren.’