'In 2015, met al die vluchtelingen uit Syrië, was er minder overlast dan nu'

'Het personeel wordt soms ook bedreigd', zegt Henk Wolthof, directeur van het COA in Noord-Nederland.

'Dat heeft grote impact', zegt Jan-Joris Sportel, woonbegeleider op het terrein. 'Wij proberen gewoon mensen te helpen. Je moet met je handen afblijven van ons als medewerkers.'

Zoals iedere ochtend controleert Jan-Joris een speciale woning voor 'nieuwe binnenkomers' op achtergebleven spullen.

De woningen hebben één- en tweepersoonskamers. En daar gaat het wel eens mis. 'Mensen krijgen een kamer toegewezen, en zijn het er soms niet mee eens dat ze met een ander op een kamer komen te liggen', zegt hij. 'Daar maken ze dan een hoop stennis over.'

'Je moet het COA-terrein zien als een dorp', zegt Sportel. 'In ieder dorp is er wel eens wat, en hier heb je ook nog eens te maken met spanningen tussen verschillende culturen.' Ook is volgens Sportel de ene veiligelander de andere niet. 'Soms krijg je een groep binnen die volledig meewerkt, soms zijn het mensen die overlast veroorzaken. En je hebt ook veiligelanders waar je de hele dag mee loopt te grappen en grollen.'

Onderling wordt volgens Sportel veel gestolen. 'Vooral telefoons. Dat is roofgoed, dat moet je niet onbeheerd achterlaten. Maar goed, op het Hoofdstation in Groningen moet je je telefoon ook niet een kwartier ergens laten liggen.'

Jan-Joris ziet dat de overlast is gestegen sinds er meer veiligelanders naar Nederland komen. 'In 2015 en 2016, toen er veel mensen uit Syrië vluchtten, was er minder overlast dan nu.'

De meeste veiligelanders zwerven volgens de woonbegeleider al een tijdje door Europa, op zoek naar geluk. 'En dat vinden ze nergens, ze krijgen overal nul op het rekest. Daarvan raken ze gefrustreerd, zeker omdat ze ook hier verwachten dat het niet lukt.'

'Waarom laten we mensen uit veilige landen eigenlijk nog asiel aanvragen?', is een vraag die sommigen stellen. Het antwoord laat zich vinden in het Vluchtelingenverdrag van Genève: iedere vluchteling heeft recht op bescherming. 'Alle veiligelanders weren kan niet', zegt Jan-Joris Sportel.

Mensen uit veilige landen hebben soms namelijk ook best recht op een verblijfsvergunning. Bijvoorbeeld als je uit Marokko komt en homoseksueel bent. Toch zijn díé veiligelanders volgens COA-regiodirecteur Wolthof het probleem niet.

'Het grote deel van deze overlastgevende groep heeft hier niets te zoeken. Daarom proberen we hen op andere gedachten te brengen, zodat ze Nederland in het vervolg overslaan.'

Maar de overlast is er nog altijd, en ook andere vluchtelingen krijgen er mee te maken. 'Wat we wel eens mee hebben gemaakt is dat er op de ene plek een incident wordt veroorzaakt, en er op de andere plek een diefstal wordt gepleegd', zegt Jan-Joris Sportel.

'Het lijkt erop dat ze dit met elkaar afstemmen', zegt COA-directeur Henk Wolthof. Want als de aandacht van COA-medewerkers naar het vechtpartijtje uitgaat, hebben dieven op een andere plek in het centrum vrij spel.

En dus hebben ook andere asielzoekers, die vluchten voor oorlog en geweld, last van de overlastgevende groep. 'Nederland moet een veilige haven zijn voor die mensen', zegt Wolthof. 'Maar veiligelanders zorgen ervoor dat dat principe onder druk komt te staan.'

'Onze zorg is om mensen een veilige plek te bieden, en op het gebied van veiligheid wordt er nu van alles verstoord. Dat is niet acceptabel voor ons.'

Deze week schrijven we verschillende artikelen over de problemen rond het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Lees hier het artikel over twee inwoners terug, die identiteitsbewijzen en andere spullen van vluchtelingen achter hun huis vinden. En lees hier het artikel over supermarkteigenaar Harry Stuulen: 'Ik merkte dat we gingen discrimineren, tegen eigenlijk alle buitenlanders.' Morgen een nieuw verhaal op hetzelfde tijdstip.