De Klimroos halveerde nadat de islamitische school in haar gebouw trok – maar zit niet bij de pakken neer

Twee oppasmoeders met hoofddoeken en oranje hesjes kijken toe hoe onderbouwleerlingen spelen op het schoolplein in Leidsche Rijn. Het bakstenen schoolgebouw heeft sinds het begin van het afgelopen schooljaar twee ingangen naast elkaar: die van openbare basisschool De Klimroos en die van islamitische basisschool Al Arqam.

‘Toet-toet, mag ik erlangs’, roept een jongen met donkere krullen naar een paar kleuters terwijl hij stevig doortrapt op de pedalen van een skelter. Nu is het pauze voor de leerlingen van Al Arqam, straks gaat De Klimroos uit.

Niet dat die leerlingen zo van elkaar verschillen: op beide scholen hebben verreweg de meeste een migratieachtergrond. ‘Beide scholen zijn goed’, zegt moeder Meryam Saglam, die naar de ingang van De Klimroos loopt. Saglam is belijdend moslim, maar heeft haar kinderen op de openbare school gehouden omdat ze er tevreden over is. Andere moslimouders, van een kleine twintig leerlingen van De Klimroos, hebben hun kind(eren) overgeplaatst naar Al Arqam vanwege hun voorkeur voor islamitisch basisonderwijs.

Vorig jaar zomer wees de gemeente Utrecht de nieuwe islamitische basisschool huisvesting toe in het deels leegstaande gebouw van De Klimroos. De openbare basisschool had zich vergeefs verzet tegen de komst van de islamitische nieuwkomer, bang voor verdere leegloop.

Die vrees bleek gegrond: het leerlingenaantal van De Klimroos is het afgelopen schooljaar gehalveerd, van 160 tot 80. Niet zozeer door de overstap van moslimkinderen naar Al Arqam, maar vooral door het vertrek van witte kinderen naar andere scholen. Hun ouders verwachtten dat de islamitische school de identiteit van de openbare school zou aantasten, en dat de klassen te klein zouden worden door het vertrek van moslimkinderen naar de buren.

Segregatie

Door deze uittocht is De Klimroos nu een bijna volledig zwarte school. ‘Het is pijnlijk dat we zo juist hebben bijgedragen aan de gevreesde leegloop van De Klimroos’, zegt een ouder die haar kinderen heeft overgeplaatst en vanwege de gevoeligheid van het onderwerp niet met haar naam in de krant wil. ‘Wij waren zo tevreden met De Klimroos, met het onderwijs en het gemengde karakter. Maar als je er in dat gebouw, in een relatief zwarte buurt, een islamitische school bijzet, weet je dat er uiteindelijk maar één school overblijft.’

Al Arqam groeit juist rap. Aan het begin van het afgelopen schooljaar waren er 86 leerlingen, komend schooljaar zullen dat er naar verwachting 150 zijn. ‘Wij doen rustig aan met uitbreiding om onze kwaliteit te behouden’, zegt schoolhoofd Mohamed Metalsi.

Dat de segregatie in het basisonderwijs in het nieuwe stadsdeel Leidsche Rijn hierdoor verder is toegenomen, is iets wat ‘de Utrechtse politiek heeft laten gebeuren’, zegt Joeri Baartscheer, vanaf komend schooljaar directeur van De Klimroos.

Het Utrechtse stadsbestuur zegt nog steeds achter zijn beslissing te staan. ‘Wij hebben onze wettelijke taak uitgevoerd door passende huisvesting te regelen voor Al Arqam’, zegt wethouder Anke Klein (D66). ‘Wij zetten ons in voor scholen die zoveel mogelijk een afspiegeling zijn van de samenleving. Maar uiteindelijk zijn ouders en kinderen vrij om te kiezen voor een school.’

Metalsi vindt niet dat islamitische scholen de segregatie bevorderen. ‘Daar moet je bijzondere scholen in het algemeen niet de schuld van geven. Op mijn school zitten meer nationaliteiten dan op de meeste andere scholen.’

Onrustige start

De start van de islamitische basisschool vorig jaar was onrustig. De gemeente wees de huisvestingslocatie pas op het laatste moment aan, waarna De Klimroos een rechtszaak aanspande. ‘Jammer genoeg is er altijd gedoe als er een islamitische school opent’, zegt Metalsi. ‘De kwaliteit van ons onderwijs is goed. Gelukkig staat de wethouder achter ons. Toch een andere situatie dan nu in het Westland, waar de politiek de komst van een islamitische school probeert tegen te houden.’

Een jaar later is alles pais en vree tussen de twee ‘samenwonende’ scholen, zeggen beide schoolhoofden eensgezind. ‘We zijn met elkaar in overleg, en wij kunnen bijvoorbeeld hun gymzaal gebruiken voor de musical van groep 8’, zegt Klimroos-schoolhoofd Baartscheer.

De Klimroos is na de uittocht van zoveel leerlingen niet bij de pakken neer gaan zitten. Na de zomer wil de school ‘een positieve start’ maken, ‘met een nieuw onderwijsconcept van onderzoekend leren’, zegt Baartscheer. ‘Het onderwijs krijgt een internationale oriëntatie. De kinderen van onze school hebben wortels in alle delen van de wereld, daar kunnen we gebruik van maken.’

Enthousiast laat Baartscheer zien hoe de leerlingen ook het afgelopen jaar al bezig zijn geweest met die internationale oriëntatie. Op een muur in de gang hangt een wereldkaart met spelden geprikt in de landen waar de kinderen vandaan komen. Aan die spelden zitten draadjes die leiden naar uitleg buiten die kaart, over bijvoorbeeld de natuur in zo’n herkomstland.

In de lerarenkamer legt een leerkracht de laatste hand aan de afscheidsboeken voor de leerlingen van groep 8. In die ruimte was tot vorig jaar de bibliotheek gevestigd. De boekenkasten staan nu op wat een doodlopende gang is geworden, naar de voorgoed gesloten deur naar het andere deel van het gebouw.

Maar ook in het halve schoolgebouw heeft De Klimroos ruimte genoeg, nu het leerlingenaantal zo is afgenomen. ‘Jammer dat ze zijn weggegaan, het was een domino-effect onder de ouders’, zegt Baartscheer. ‘Maar onze school slaat nu vol vertrouwen een nieuwe weg in.’