Hoe fout geld via de P.C. Hooftstraat in omloop komt
De overheid strijdt tegen ondermijning, de onderwereld die zich invreet in de bovenwereld. Dat klinkt vaag, maar speelt zich af midden in de stad, in de straat, naast de deur. Hoe fout geld via ‘de PC’, autoverhuurders en clubs in omloop komt.
Op de camerabeelden van de Louis Vuittonwinkel in de P.C. Hooftstraat is te zien hoe de criminele gangstarapper Jason L., ‘DjagaDjaga’, erg prijzige schoenen en een zonnebril afrekent. Hij is met een van de vriendinnen die hij er dan op nahoudt, en die net zoals hij van shoppen en showen houden. Hij graait pakken geld uit de portemonnee die zij beheert.
Op een vergelijkbare manier betaalt hij iets verderop bij Schaap en Citroen een Rolex Oyster – een van de ‘klokkies’ die later bij hem zullen worden aangetroffen van, zoals een officier van justitie het verwoordt, ‘een modaal jaarsalaris waarvoor veel mensen in Nederland keihard moeten werken’.
Het komt hem én de jonge gangsterliefjes op serieuze veroordelingen voor witwassen te staan. Hij verdient in die periode nauwelijks aan zijn raps en heeft ook anderszins geen legaal inkomen, maar leidt met zijn entourage een klatergouden leven vol luxe spullen en feestreizen naar Dubai en Ghana.
Jason L., nu 26, is al sinds zijn jeugd diepgeworteld in de Amsterdamse onderwereld. Niet lang na zijn bezoek aan de P.C. Hooftstraat in 2016 is hij gearresteerd en inmiddels tot 18 jaar cel veroordeeld voor zijn sleutelrol in een liquidatie in De Bijlmer.
Kind aan huis
Vlak voor de feestdagen houden de recherche, gemeente, justitie en de belastingdienst in december vorig jaar een gezamenlijke controle in ‘de PC’ in de jacht op zwart geld, dat uiteraard contant wordt uitgegeven.
Een 19-jarig familielid van de voortvluchtige crimineel Ridouan Taghi wordt in een sportieve Porsche Cayenne gecontroleerd en blijkt net voor 1200 euro een paar in het milieu populaire schoenen te hebben gekocht bij Christian Louboutin. Cash. Hoe hij aan het geld komt, kan hij niet zeggen. Twee jonge criminelen op wier strafbladen 23 en 13 veroordelingen prijken, hebben bij Louis Vuitton contant een dure tas afgerekend. Ook zij hebben geen antwoord op vragen naar hun legale inkomsten.
Eerder was de recherche een koper opgevallen die 18.000 euro had neergelegd voor dure spullen en die een horloge had betaald met 525 briefjes van twintig. Heel bekende Amsterdamse criminelen zoals Willem Holleeder (onlangs tot levenslang veroordeeld voor liquidaties) en zijn misdaadcompagnons waren in de dure winkelstraten van Zuid zeer openlijk kind aan huis. Een steekproef zoals de controle in december bewijst wat elke ingewijde weet: dat (zware) criminelen de chique winkels frequenteren.
Het stadsbestuur ziet in de contante betalingen in ‘het hogere segment winkels’ één aspect van ‘ondermijning in de detailhandel’, staat in het onlangs gepresenteerde programma De Weerbare Stad waarmee de gemeente die ondermijning door criminelen te lijf wil. Het zwarte geld gaat rechtstreeks de legale economie in en met hun dure outfits en accessoires zijn de criminelen rolmodellen voor de jonge aanwas.
Verbieden
Burgemeester Femke Halsema zou willen dat ondernemers contante transacties boven de 1000 euro in de toekomst moeten melden, waar de ondergrens voor een verplichte ‘melding ongebruikelijk transactie’ nu op 10.000 euro ligt. Het kabinet komt haar tegemoet met een plan contante betalingen boven de 3000 euro geheel te verbieden, om witwassen door criminelen tegen te gaan.
Ondernemers in de luxe winkelstraten en pakweg De Bijenkorf denken heel wisselend over de plannen. Ten tijde van de actie tegen zwart geld in december zat de Amsterdamse ‘driehoek’ van burgemeester, hoofdofficier van justitie en politiechef aan tafel met een delegatie ondernemers uit onder meer de P.C. Hooftstraat. Die toonden zich bezorgd om hun concurrentiepositie.
“De overheid heeft ons ervan doordrongen dat steeds meer geld wordt gewit, ook via onze luxe winkels, dus willen wij zeker meewerken aan oplossingen,” zegt bestuurder Patricia Linhard van de ondernemersvereniging in het Museumkwartier waarvan de P.C. Hooftstraat onderdeel is. “Wel hebben wij twijfels. Gaan criminelen veel vaker bedragen onder die 3000 euro uitgeven? Wijken klanten straks uit naar Duitsland, waar contant betalen nog usance is? Dat moet worden geëvalueerd. Aziatische toeristen, wier pasjes in veel winkels niet werken, nemen nu op Schiphol veel geld op om contant te kunnen betalen. Zij moeten voorgelicht worden.”
Maatschappelijk ondernemerschap
“Aziatische toeristen hebben toch ook creditcards?” zegt leider Arno van Leeuwen van het Amsterdamse rechercheteam dat strijdt tegen ondermijning. Hij snapt wel dat de ondernemers druk voelen. “Als je 25.000 euro huur per maand moet betalen, moet je veel omzetten om het te redden. Maar heel wat mensen die in de P.C. Hooftstraat hebben gewerkt, vertellen dat wat wij zien van de criminelen doodnormaal is.”
Hij doet een beroep op ‘maatschappelijk ondernemen’. “Vanwege de milieudiscussie rijden vrachtwagens op groene brandstof. Een bank adverteert met de belofte dat die niet investeert in wapenhandel. In een restaurant laat je ook de plofkip staan die in zes weken is vetgemest.”
Zomerserie
Wat is ondermijning? Criminelen die zich de reguliere samenleving in vreten en die ontwrichten. Vaak sluipenderwijs en eerst onzichtbaar, maar uiteindelijk met grote impact. Het zwartgeldcircuit, met vele verschijningsvormen, loopt in Nederland minstens in de miljarden. Van de 100 miljoen euro die de regering heeft uitgetrokken om de ondermijning in te dammen, krijgt Amsterdam ongeveer 8 miljoen.
1. Het gevaar van aannemen van cash
2. Malafide dienstverleners: onmisbare schakels
3. De donkere kant van de taxibranche
4. Witwassen: waar slaat het drugsgeld neer in de stad?
5. Criminele verzamelplaatsen
6. Hoe winkelstraten of buurten te heroveren op criminele invloeden?
Smijten met geld en geweld in de horeca
In de horeca geven bepaalde clubs waar criminelen aan viptafels vrij letterlijk met geld smijten, stelselmatig problemen. De lijst van geweldsincidenten is lang én de overheid vreest dat jongeren zich juist in de als chic verkochte delen van clubs door de grote jongens laten werven.
Parkeergarage The Bank aan de Amstelstraat, vlak bij de ook onder criminelen populaire nachtclubs rond het Rembrandtplein, is vanaf 8 juni ’s nachts gesloten na meerdere nachtelijke schietpartijen. De laatste, in mei, was dodelijk.
De gemeente heeft strenger beleid afgedwongen rond viptafels, waar inmiddels contante betalingen taboe zijn en elke ‘vip’ zich moet legitimeren.
Feestlocatie Dido Events aan de Jan van Galenstraat maakte het in de vorige zomer het bontst. De zaak was al tweemaal gesloten geweest omdat er tegen de regels in commerciële, openbare feesten werden gegeven. De recherche zag er voortdurend bekende criminelen, maar waarschuwingen hadden geen enkel effect. Een ex-beveiliger schetste de politie hoe criminelen hun vaste tafel hadden en met alle egards werden behandeld.
Op 11 juli zag een politieman, na tips over de handel in heroïne en cocaïne, een tas overgedragen worden die uiteindelijk bij een lid belandde van de familie die de zaak uitbaatte. De recherche vond op eenhoog een tas vol bankbiljetten en in het kantoor stapels geld en geldtelmachines. In totaal werd 2,2 miljoen aangetroffen.
Een voormalig portier van Dido zit vast in een grote liquidatiezaak. Andere criminelen leken van plan geweest enkele beruchte ‘concurrenten’ dood te schieten in of bij Dido Events.
Burgemeester Halsema liet de zaak op 18 juli 2018 voor onbepaalde tijd sluiten.
Malafide autoverhuurders
In meer branches is de eis contant te mogen betalen voor de recherche een duidelijke indicator dat de klant iets te verbergen heeft en anoniem wil blijven. Wie anders wil serieuze bedragen nog met baar geld afrekenen?
Dat geldt op de Amsterdamse woningmarkt, maar ook bijvoorbeeld in de autoverhuur. Een specialist uit het Amsterdamse rechercheteam van leider Arno van Leeuwen is al acht jaar met de tientallen autoverhuurders in de regio in gesprek om rotte appels te weren en te achteloze ondernemers erop te wijzen dat ze problemen kunnen verwachten als ze cash aannemen en geen kritische vragen stellen.
Dat kunnen problemen zijn met de criminele huurders, omdat het vroeg of laat altijd misgaat, óf problemen met de overheid. Voor het eerst sloot een burgemeester in de regio dit voorjaar een verhuurbedrijf, in Duivendrecht, omdat het hoofdzakelijk aan criminelen bleef verhuren – tegen contante betaling. De recherche heeft meer malafide autoverhuurders op de korrel.
De recherchespecialist heeft inmiddels een belangrijke overwinning geboekt: bonafide autoverhuurbedrijven accepteren helemaal geen cash meer.