Chinezen wekken kunstmatige apocalyps op bij tijgermug
Nog niet eerder bracht de mens de beruchte Aziatische tijgermug zo’n vernietigende slag toe. Chinese onderzoekers hebben twee eilandjes volledig ontdaan van de ziekmakende muggen door ze experimenteel te infecteren met een parasiet.
De tijgermug (Aedes albopictus) rukt overal ter wereld op: in Nederland wordt hij na alle jaarlijkse meldingen inmiddels tot de blijvertjes gerekend. Riskant, omdat de mug virussen zoals knokkelkoorts, zika, chikungunya en het westnijlvirus kan verspreiden. Op die manier werd Portugal vijf jaar geleden getroffen door een uitbraak van knokkelkoorts: duizenden mensen werden ziek.
Een nieuwe, relatief goedkope truc kan daar een stokje voor steken, schrijft een Chinees onderzoeksteam onder leiding van microbioloog Zhiyong Xi nu in vakblad Nature. In een kweekkas besmette Xi miljoenen mannetjesmuggen met de parasiet Wolbachia, afkomstig van de huismug. Na paring met een vrouwtjesmug zónder Wolbachia levert dat eitjes op die niet uitkomen.
Het team zetten in totaal haast 200 miljoen besmette mannetjesmuggen uit op twee riviereilanden in de provincie Guandong. Na twee jaar waren de eilandjes zo goed als vrij van de insecten – de handvol tijgermuggen die het team nog wel aantrof, zijn vermoedelijk ‘nieuwkomers’ van buiten het eiland, stellen ze in Nature.
Beter dan insecticiden
“Dit ziet er heel indrukwekkend uit”, reageert entomoloog Sander Koenraadt (Wageningen Universiteit). Onethisch of te heftig vindt hij het uitroeien van de populatie niet: “We hebben het hier over een heel vervelende mug. Het elegante is dat je die ene muggensoort nu gericht uit het ecosysteem haalt. Heel wat beter dan met insecticiden, waarvan ook andere insecten last hebben.”
Wereldwijd lopen er meerdere proeven waarbij men muggenpopulaties probeert weg te krijgen door een kunstmatige apocalyps bij ze op te wekken. In Australië besmette men ook al populaties met Wolbachia, waarna de muggen virussen minder goed doorgaven. En in Italië probeerde men de tijgermug weg te krijgen door de mannetjes met röntgenstraling te steriliseren en ze vervolgens uit te zetten.
Maar de muggen helemaal weg krijgen, dat lukte nog niet eerder. Xi combineerde daartoe de twee technieken: met een soort zeef scheidde hij de mannetjes zo goed mogelijk van de (grotere) vrouwtjes, besmette ze met Wolbachia, en gaf ze vervolgens een dosis röntgenstraling om eventuele meegekomen vrouwtjes steriel te maken. Vrouwtjes en mannetjes met Wolbachia kunnen namelijk weer wel nageslacht krijgen.
Lastig, signaleert de Amerikaanse bioloog Armbruster, blijft wel dat andere muggen geneigd zullen zijn het lege gebied weer binnen trekken zodra de rust is weergekeerd. Waarschijnlijk vergt het muggenvrij houden van gebieden dus onderhoud. Ook moet nog blijken in hoeverre de techniek werkt in steden of hele landen. “We moeten zien of deze technologische vooruitgang opweegt tegen de financiële kosten en logistieke uitdagingen.”
In een eerdere versie van dit artikel stond dat Xi ruim 5 miljoen muggen uitzette. Dit waren er echter 200 miljoen.