Roken, schelden en uitlachen: Farage is back

Er zijn maar weinig Europarlementariërs die hun afkeer van de EU met zoveel zichtbaar plezier vertolken als Nigel Farage. „A complete farce”, een schijnvertoning, is een van zijn meest recente kwalificaties van de Europese politiek. De Belg Herman Van Rompuy, voormalig EU-raadspresident, noemde hij ooit „een natte dweil”. En toen afgelopen week Ursula von der Leyen werd benoemd tot nieuwe voorzitter van de Europese Commissie wist Farage zeker dat zij van de EU „een communistisch systeem” gaat maken.

‘Mister Brexit’ is al jaren de kwelgeest van het Parlement. Afgelopen lente was onder veel Europarlementariërs de opluchting dan ook groot toen de dag van de Brexit, 29 maart, dichterbij kwam. Bijna verlost van „die opperclown”, zoals het Europese liberale kopstuk Guy Verhofstadt de Brit noemt.

Maar de Brexit werd uitgesteld en Farage is back.

Lees ook En wéér peuzeult Nigel Farage de gevestigde orde op

Met zijn nieuwe Brexit Party – van zijn oude partij UKIP nam hij „wegens islamofobie in de gelederen” afstand – boekte hij bij de Europese verkiezingen eind mei een monsterzege. Met 29 zetels is de Brexit Party nu een van de twee grootste nationale delegaties in het Europees Parlement.

„De EU is een koloniaal systeem”, zegt Farage, terwijl hij nog snel een tweede sigaret opsteekt in de afgesloten rookcabine in de members bar in Straatsburg. Na elke tweede zin zet hij aan voor een luid en doorrookt hoongelach. „Het verbod moest van roken een asociale activiteit maken, met tegengesteld effect, haha! In deze cabine hoor je juist als eerste de belangrijkste politieke roddels.”

De nieuwe Brexit-deadline is 31 oktober. Maar toen Von der Leyen in haar speech in het Parlement op 17 juli zinspeelde op verder uitstel, was Farage niet verbaasd. „Ik zie Brexit de komende jaren niet gebeuren. In dit Parlement kan voorlopig dus niemand om ons heen. We zullen actief en zichtbaar zijn.” En zeker niet als ‘clowns’, is Farage’s boodschap aan aartsvijand Verhofstadt.

Farage stelde zijn delegatie samen uit overwegend „politieke amateurs” die hun sporen hebben verdiend in het zakenleven en de Britse media. „Die mensen hebben hun carrières opgeofferd, met maar één doel: het fixen van de Brexit.”

Jazzband

Al meteen bij de start van het Europese politieke seizoen, begin juli, zorgde de Brexit Party voor ophef. Toen een jazzband het Europese volkslied speelde, keerde de voltallige delegatie het schouwspel demonstratief de rug toe.

Tegelijk weet de partij goed wat er in het Parlement te halen valt: gebruik makend van de gratis mediafaciliteiten, nemen ze er programma’s op voor hun onlangs op YouTube gelanceerde BrexitBox-kanaal. Lid David Bull, een voormalig televisie-presentator, neemt de debatten voor zijn rekening, louter gericht op het ridiculiseren van de EU.

„All marvelous people!”, zegt Farage over de leden van zijn partij. Maar het meest trots is hij op de veteraan in zijn delegatie: Ann Widdecombe. „Na Thatcher is zij de beroemdste Britse politica. Na een halve eeuw Tory-lidmaatschap is ze naar ons overgestapt.”

De 71-jarige Widdecombe maakte deel uit van de regeringen van premier John Major. Eerst als tassendrager, de laagste rang, later als staatssecretaris. Ze werd vooral bekend als romanschrijfster en optredens in tv-shows als Have I Got News For You, Strictly Come Dancing en Celebrity Big Brother. Bij haar eerste optreden in Straatsburg vergeleek ze de Brexit met „de emancipatie van slaven”.

Circus

„Ze zijn hier niet voor het beleid, maar louter om circus te maken en aandacht te trekken”, zegt Jeroen Lenaers, Europarlementariër voor het CDA.

Lenaers, zelf getrouwd met een Britse, vindt dat het tijdrovende onderwerp ‘Brexit’ het gewone parlementaire werk te veel in de weg zit. Terwijl de Brexit Party-leden het combo dat het EU-volkslied speelde de rug toekeerden, kwamen de Britse pro-Europese liberalen (de LibDems) met knalgele ‘Bollocks to Brexit’- T-shirts binnen. Lenaers: „De Britten moeten zo langzamerhand beseffen dat we hier ook nog met andere dingen bezig zijn.”

De CDA’er verwacht niet dat Farage zijn Europese ‘sloopwerk’ van de afgelopen jaren met zijn nieuwe partij kan voortzetten. Met zijn oude partij UKIP was Farage aangesloten bij een grotere eurofractie, waarvan hij voorzitter was. „Dat gaf hem een gigantisch podium, want bij elk debat kwam hij als spreker vanzelf aan de beurt. Als fractievoorzitter mocht hij ook vóóraan in de plenaire zaal zitten en aanschuiven bij de vergadering van groepleiders.” Die ‘conference of presidents’ geldt als zeer invloedrijk, omdat daar de parlementaire agenda wordt vormgegeven.

Met de Brexit Party, niet aangesloten bij een fractie, vallen die privileges weg. Zonder fractie ben je in het parlement een buitenbeentje. Maar wie zich constructief opstelt, kan wel degelijk iets gedaan krijgen. Zo kregen de Italiaanse populisten van de Vijfsterrenbeweging – ook fractieloos – een vicevoorzitter in het nieuwe parlement.

Lenaers ergert zich aan de laatste acties van Farage’s partij. „Ze lieten zich tijdens een pauze fotograferen in een lege plenaire zaal als bewijs dat behalve zijzelf niemand wat doet in Straatsburg.”

Vanuit de Straatsburgse rookcabine klinkt weer het hoongelach. „Ik heb hier tot nu toe zó’n enorme lol. Altijd gehad. Met die Juncker, met ‘dweil’ Van Rompuy, ha!”

Maar die Brexit, zijn heilige politieke missie, is nog altijd geen realiteit. Dat ligt, volgens Farage, aan ‘Londen’ en ‘Brussel’.

Ligt het ook niet aan hemzelf?

„Ik voel me niet verantwoordelijk. Wás ik maar verantwoordelijk. Dan reis ik morgen naar mijn vriend Donald Trump om buiten de EU om een Brits-Amerikaans handelsakkoord te sluiten. En laat míj de Brexitonderhandelingen doen met monsieur Barnier en die hele onverkozen kliek hier. Ik regel het.”