Een islamitische school voor Westland: de wet versus de wil van de meerderheid
De gemeenteraad van Westland zocht deze week frontaal de confrontatie met onderwijsminister Arie Slob om te voorkomen dat er een islamitische basisschool in de gemeente komt. Wat de lokale partijen betreft moet de wet wijken voor de mening van de meerderheid.
Het is een beetje kort door de bocht, zegt fractievoorzitter Peter Duijsens van Westland Verstandig, om te stellen dat in de wet staat dat de gemeente Westland stichting Yunus Emre toestemming moet geven een islamitische basisschool te openen. “Het is ook niet zo dat u een school kunt starten met 23 Jehova’s getuigen. De tendens is toch om daar wat secuurder mee om te gaan dan alleen maar te roepen dat iedereen recht heeft op vrijheid van onderwijs.”
Lange geschiedenis
Westland Verstandig is er, net als de lokale partijen LPF Westland en Gemeentebelang Westland, fel op tegen dat Yunus Emre naast vier basisscholen in Den Haag een vijfde opent in Westland. De partijen, die samen een meerderheid hebben in de gemeenteraad en de komst van een islamitische basisschool willen tegenhouden, maken zich zorgen over de integratie van islamitische kinderen. “Die zitten nu allemaal op een van de openbare of christelijke scholen. Dat gaat prima. Een islamitische school zou die kinderen apart zetten. Daarmee komt integratie niet van de grond”, vreest Duijsens.
Westland en Yunus Emre hebben een lange geschiedenis, die deze week leidde tot een reeks uitzonderlijke stappen en beslissingen. Minister van onderwijs Arie Slob (ChristenUnie) zette woensdag de gemeenteraad buitenspel zodat Yunus Emre toch een basisschool kan openen. De gemeenteraad kondigde aan dat besluit aan te vechten. De derde opvallende actie kwam vervolgens van de zes partijen in de raad die gezamenlijk niet de meerderheid vormen. CDA, ChristenUnie/SGP, D66, GroenLinks, VVD en PvdA schreven aan de minister dat zij er op hun beurt ‘grote waarde aan hechten’ afstand te nemen van het plan om diens besluit aan te vechten.
Te weinig leerlingen
Die geschiedenis begint in 2016. In dat jaar keurt de toenmalige gemeenteraad de komst van een islamitische school wel goed, maar gaat staatssecretaris Sander Dekker (VVD) ervoor liggen. Volgens hem zijn er in Westland te weinig kinderen voor een islamitische school. Yunus Emre gaat daartegen in beroep bij de Raad van State en krijgt gelijk: de staatssecretaris moet opnieuw naar zijn berekening kijken. Dat doet hij, maar in mei 2018 oordeelt het ministerie, nu in de persoon van huidig minister Slob, opnieuw dat er te weinig kinderen voor de school zullen kiezen.
Ook die laatste beslissing veegt de Raad van State van tafel. In april oordeelt de hoogste rechter dat het wél aannemelijk is dat er 257 kinderen, de norm voor de gemeente Westland, naar een islamitische school zullen willen. De rechter verplicht minister Slob om de school subsidie toe te kennen en de gemeenteraad om de school op te nemen in het zogeheten scholenplan.
Tijdlijn Yunus Emre en Westland
5 juli 2016 - De gemeenteraad van Westland stelt het scholenplan 2017 - 2019 vast, met daarin een nog op te richten islamitische basisschool van stichting Yunus Emre.
22 december 2016 - Staatssecretaris Sander Dekker gaat niet akkoord met het scholenplan van de gemeente Westland. Volgens het ministerie zijn er niet genoeg islamitische kinderen die voor de nieuwe school zullen kiezen. Yunus Emre krijgt geen subsidie.
7 februari 2018 - De Raad van State oordeelt dat de minister zijn besluit niet goed heeft uitgelegd. Hij moet een nieuwe beslissing nemen.
17 mei 2018 - Minister Arie Slob neemt een nieuw besluit. Opnieuw denkt het ministerie dat er te weinig islamitische kinderen in het Westland wonen voor een gezonde basisschool.
24 april 2019 - De Raad van State oordeelt dat ook dit besluit rammelt en besluit meteen dat er wel genoeg kinderen in het Westland wonen die voor een islamitische basisschool zouden kunnen kiezen. Het ministerie moet de school subsidiëren en de gemeenteraad moet de school opnemen in het nieuwe scholenplan.
9 juli 2019 - De gemeenteraad van Westland stemt over het scholenplan 2020 - 2023. Westland Verstandig, Gemeentebelang Westland en LPF Westland stemmen tegen omdat zij geen islamitische school willen in de gemeente. De drie partijen hebben een meerderheid in de raad.
11 juli 2019 - Onderwijsminister Arie Slob (ChristenUnie) waarschuwt: als het scholenplan niet alsnog wordt aangenomen zet hij de raad buiten spel.
16 juli 2019 - In de laatste vergadering voor het reces blijven de drie lokale partijen bij hun weigering om het scholenplan vast te stellen. Zij nemen een motie aan om in bezwaar te gaan tegen het besluit van de minister.
17 juli 2019 - Het officiële besluit valt. De minister neemt met een zogeheten ‘indeplaatsstelling’ de rol van de raad over en stelt het scholenplan, inclusief islamitische basisschool, vast.
De lokale partijen vinden het een rare gang van zaken en leggen zich niet neer bij de uitspraak. “We hebben aan onze volgers op social media gevraagd of we dat moeten doen”, zegt Kelly van Rijn-Van Tol (GemeenteBelang). “Die zeggen: dat moet je niet willen.”
Misleidend, oordeelt fractievoorzitter Jenny Vermeer-De Smit van CDA Westland, de grootste fractie in de raad. Gehoor geven aan een rechterlijke uitspraak is immers niet optioneel. “Je kunt niet zeggen: ‘als het over een islamitische school gaat, geldt de wet even niet’.” In Nederland is niet alleen de vrijheid van onderwijs verankerd in de Grondwet, het is ook uitzonderlijk dat een overheidsorgaan zich niet wil houden aan een uitspraak van de hoogste rechter. Reden dat burgemeester Bouke Arends (PvdA) van het Westland vorige week minister Slob inlichtte over het besluit van zijn raad om geen toestemming te verlenen aan de islamitische school.
Geen gebouw
Arends: “Ik moet erop toezien dat de besluiten die de raad neemt in overeenstemming zijn met de wet. Inwoners van ons land moeten erop kunnen vertrouwen dat een overheidsorgaan gehoor geeft aan de uitspraak van een rechter.”
Onderwijsjuristen schatten in dat die zaak weinig kans maakt, maar desalniettemin kan de raad Yunus Emre nog jaren frustreren. Mocht de Raad van State oordelen dat de minister in zijn recht stond toen hij de school persoonlijk zijn zegen gaf, dan heeft de school weliswaar geld, maar nog geen gebouw. Daar gaat de gemeenteraad over. Weigert die de school een pand toe te kennen, dan moet Yunus Emre opnieuw naar de rechter.
De rest van de gemeenteraad ziet het ondertussen met lede ogen aan. “We wonen in een democratie waarin de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van onderwijs basiswaarden zijn”, zegt Vermeer-De Smit van het CDA Westland. “Minderheden beknotten in hun mogelijkheden leidt uiteindelijk tot een samenleving waar het recht van de sterkste geldt. En dat hoort niet bij de democratie waar wij in leven.”
Lees ook:
Minister zet gemeenteraad Westland buiten spel om islamitische basisschool mogelijk te maken
Een zeer ongebruikelijke stap: de minister van onderwijs zet de gemeenteraad van het Westland buiten spel. Die weigert een islamitische basisschool goed te keuren.
Minister Slob: ‘Ik kon niet anders’
Minister Arie Slob van onderwijs bond in een week tijd de strijd aan met het Haga, de Haagse Hindoeschool én de gemeente Westland. ‘Tja, je hebt van die dagen.’