Zowel Iran als de VS willen liever niet dat het echt uit de hand loopt

Het Iraanse ministerie van buitenlandse zaken ontkende vrijdag in alle toonaarden dat er een toestel vermist zou zijn. ‘We zijn geen enkele drone in de Straat van Hormuz kwijt, noch ergens anders', twitterde de onderminister. ‘Ik ben bang dat de Amerikanen een eigen drone hebben neergeschoten!’ Minister Mohammad Javad Zarif, op bezoek bij de Verenigde Naties in New York, stelde dat Iran ‘geen informatie heeft over de zaak'.

Daarmee lijkt het laatste incident rond de Straat van Hormuz met een sisser af te lopen. Donderdag vertelde Trump de pers dat een Iraanse drone het Amerikaanse marineschip USS Boxer tot zo’n duizend meter was genaderd, en dat de Amerikanen daarop defensieve actie ondernamen om deze ‘vijandige en provocatieve’ daad te stoppen. In de New York Times zei een defensiemedewerker dat het onbemande toestel door het verstoren van de elektronica naar beneden is gehaald.

Beelden

Maar volgens de Iraanse autoriteiten is er dus niets van dit alles waar. De Revolutionaire Garde beloofde vrijdag beelden vrij te geven van de betreffende drone, voor én nadat hij bij de USS Boxer was geweest. 

Het incident is het zoveelste in een reeks die in mei begon met mysterieuze (kleine) aanslagen op olietankers die door de Straat van Hormuz voeren, de zee-engte die de Perzische Golf met de Golf van Oman verbindt en waar 20 procent van de wereldwijde olie door vervoerd wordt.  Volgens de Amerikanen zou Iran achter de aanslagen zitten, iets wat Teheran (ook) ontkent. Washington heeft zijn militaire aanwezigheid in de Perzische Golf opgevoerd om naar eigen zeggen de vrije maritieme doorvoer te garanderen.

In juni schoot Iran een Amerikaanse drone uit de lucht, die volgens Teheran boven Iran vloog. De Amerikanen ontkenden dit laatste, maar erkenden wel dat het toestel verloren was gegaan. Het leidde volgens de Amerikaanse president Donald Trump bijna tot strafraketaanvallen van de VS op Iraanse doelen. Op het laatste moment zou Trump die aanvallen hebben afgezegd, nadat hem duidelijk was geworden dat er Iraanse doden bij zouden vallen.

Sindsdien blijven de spanningen steeds wat toenemen, maar tot dusver is ook duidelijk dat beide partijen liever niet willen dat de zaak echt uit de hand loopt. Trump heeft weliswaar haviken in zijn veiligheidshoek (nationaal veiligheidsadviseur John Bolton en minister van buitenlandse zaken Mike Pompeo) die niets liever willen dan Iran aanvallen, maar Trump zelf staat zich er juist op voor dat hij de Amerikaanse militaire aanwezigheid in het Midden-Oosten wil afbouwen.

Toenaderingsstappen

Ook Iran zit niet te wachten op een militair conflict met de Verenigde Staten. Tegelijkertijd zucht het land onder de Amerikaanse sancties die het afgelopen jaar hand over hand strenger zijn geworden, sinds Trump zijn land uit de internationale nucleaire Iran-deal terugtrok. De Iraanse olie-export, de economische kurk waar het land op drijft, is de afgelopen anderhalf jaar spectaculair afgenomen van een kleine drie miljoen vaten per dag naar 300.000 vaten. 

Onder druk van deze situatie zou minister Zarif juist in New York zijn om de spanningen te verminderen. Teheran zou zelfs bereid zijn tot kleine toenaderingsstappen.  Zo zou het land bereid zijn om eerder dan gepland atoomwaakhond IAEA toe te laten voor zeer verregaande nucleaire inspecties - onder de bestaande Iran-deal zou dat pas in 2023 zijn. In ruil zouden de Amerikanen hun sancties moeten stoppen. 

Het is onwaarschijnlijk dat Washington hierin meegaat. De Amerikanen willen de hele nucleaire deal opnieuw uitonderhandelen, en er anders dan nu ook het reguliere Iraanse raketprogramma in betrekken. Zarif  stelde donderdag dat Iran daar onder geen beding mee akkoord zal gaan.

Lees ook:

Supermacht Amerika kan het recalcitrante Iran moeilijk accepteren

De afkeer van Iran onder hardliners in Washington gaat verder dan concrete meningsverschillen. Het eigengereide Teheran confronteert de VS met de grenzen van zijn macht.