Antivaxxers overhalen tot vaccineren is net zo waarschijnlijk als een veganist overhalen tot het eten van een biefstukje
In Italië waren ze in maart dit jaar al zo verstandig. Scholen zijn er voortaan verplicht niet-ingeënte 6-minners te weigeren; ouders van idem 6-plussers kunnen een boete van 500 euro tegemoet zien. Interessant: de meeregerende Vijfsterrenbeweging beloofde de kiezers eerder juist versoepeling van het vaccinatiebeleid. Maar de mazelenuitbraak in 2018 (vijfduizend ziektegevallen, zeven doden) leidde vermoedelijk tot voortschrijdend inzicht.
Ook in Duitsland zagen ze het licht. Afgelopen woensdag besloot de bondsregering dat alle kinderen vanaf volgend jaar maart ingeënt moeten zijn tegen mazelen. Ouders die zich eraan onttrekken, riskeren een boete van liefst 2.500 euro; bovendien mogen crèches en scholen niet-ingeënte kinderen weigeren. Naar verwachting zal het parlement de Impfpflicht zonder morren goedkeuren. Alleszins terecht. Alleen al in de eerste maanden van dit jaar waren er in Duitsland meer dan vierhonderd gevallen van mazelen (tegenover 543 in heel 2018).
En hier?
Begin deze maand kwam de Adviescommissie kinderopvang en vaccinatie onder voorzitterschap van oud-PvdA-Kamerlid Roos Vermeij met het rapport Prikken voor elkaar. Daarin heet de huidige vaccinatiegraad in Nederland, hoewel inmiddels stabiel, ‘nog steeds zorgwekkend’. Toch voelt de commissie vooralsnog niks voor verplichte inenting, zelfs niet voor crèchekinderen. Heil ziet ze bovenal in ‘minder vrijblijvende communicatie’ met weigerende of twijfelende ouders. De overheid moet hen omwille van ‘het publieke belang van een hoge vaccinatiegraad en de eigenstandige belangen van het kind’ aanspreken ‘op hun keuze om hun kind niet te laten vaccineren’. Dat zou moeten gebeuren door hen uit te nodigen voor ‘een gesprek met een deskundige zorgprofessional’.
Zonder meer sympathiek, zo’n gesprek. Maar zou het helpen?
Interessant genoeg blijkt uit hetzelfde rapport dat slechts 18 procent van de ouders die hun kinderen inentingen onthouden dat doet omdat ze nog ‘twijfelen over de keuze’ en ‘meer informatie’ willen. De overgrote rest kan héél goed motiveren waarom ze niks moeten hebben van vaccinaties. Bijvoorbeeld omdat ze geloven dat inenten indruist tegen de raadsbesluiten van de Almachtige. Of omdat ze zich laten leiden door antroposofisch, esoterisch gedachtengoed. Omdat ze vrezen dat vaccins ernstige bijwerkingen hebben. Omdat ze overtuigd zijn van de machinaties van Big Pharma. Omdat ze menen dat de overheid sowieso niet te vertrouwen is. En soms om dit alles tegelijk.
Eerlijk is eerlijk: wij van de serieuze pers maken het de evangelisten van de antivaxxbeweging soms wel erg makkelijk. (En dan doel ik niet eens op de keren dat ze ruim baan kregen aan de talkshowtafels van Pauw of voorheen RTL Late Night.) Zo interviewde journalistenvakblad Villamedia vorig jaar augustus ene Anne-Marie van Raaij-Schouten, homeopaat en voorzitter van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken. Onweersproken mocht ze er haar complottheorietjes ontvouwen over de banden tussen de farmaceutische industrie, de overheid, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de media. ‘Worden hoofdredacties soms op de huid gezeten door het RIVM?’ vroeg ze zich in alle ernst af. En waarom bagatelliseren vrouwelijke columnisten zo graag de gevaren van inentingen? ‘Worden ze soms voor hun mening betaald? Ik kan het niet verklaren en ik snap ook niet dat redacties die columns klakkeloos plaatsen.’
Natuurlijk, in de ideale wereld zouden deze mevrouw en haar medebelievers zich laten overtuigen door een goed gesprek met ‘een deskundige zorgprofessional’. In de echte wereld is dat heel onwaarschijnlijk. Nou ja, net zo waarschijnlijk als dat een belijdende veganist zich laat overhalen tot het eten van een mals biefstukje.
Hoe onsympathiek ook, verplichting is het enige dat ook in Nederland zal helpen om ons tegen antivaxxers te beschermen. Correctie: om ons nageslacht tegen antivaxxers te beschermen. Want dat zij hun eigen kinderen blootstellen aan potentieel dodelijke ziektes is al droevig genoeg. Dat ze aldus andermans kinderen in gevaar brengen zou geen beschaafde samenleving moeten accepteren.
Elma Drayer is journalist en neerlandicus