Den Haag heeft alleen oog voor de lusten van Schiphol en negeert de lasten. Dat zijn omwonenden beu
Nu Schiphol van het kabinet mag doorgroeien naar 540 duizend vliegbewegingen per jaar, lijkt het gepolder in de luchtvaart voorgoed verleden tijd.
Een week nadat in Den Haag met een symposium over polderen afscheid is genomen van ‘oliemannetje’ Hans Alders – de oud-minister die zijn laatste klus als voorzitter van het polderorgaan Omgevingsraad Schiphol (ORS) zag mislukken – doet het ministerie van Infrastructuur en Milieu in het hart van het Schipholgebied een poging toch vooral met iedereen in gesprek te blijven.
Dat gaat de komende tijd nog een klusje worden, zo blijkt dinsdag In de Expo in Vijfhuizen. In dit stukje Haarlemmermeer, met aanhoudend vliegverkeer als passend decor, zijn ambtenaren van minister Cora van Nieuwenhuizen komen opdraven om uitleg te geven over haar recente besluit dat Schiphol niet ‘op slot’ gaat.
Alleen al het moment waarop deze ‘inloopbijeenkomst’ wordt gehouden wekt argwaan. ‘Vakantietijd. Achter alles wat het ministerie in dit dossier doet, zit een bedoeling’, zegt Mirella Visser uit Uithoorn. Zij is zo’n omwonende die het beu is dat Schiphol en luchtvaart ‘worden gekoesterd’ door Den Haag. Ze is naar Vijfhuizen afgereisd, net als pakweg 400 andere belanghebbenden, hoewel ze vol wantrouwen is over hoe serieus het Rijk leefbaarheid in de regio neemt.
Murw
Veel tegenstanders van luchtvaart en zeker van de groei van Schiphol hebben deze dag niet de moeite genomen. Zijn ze murw? Moe van het klagen dat toch nergens toe leidt? ‘Dat is een factor’, schat Theo Köhler van de werkgroep Schiphol Spaarndam in. Dit tijdsgewricht, waarin de luchtvaart als vervuilende en hinder veroorzakende bedrijfstak zwaar onder vuur is komen te liggen, doet hem denken aan de jaren negentig.
‘Toen was er ook al kritiek, werden overal in de regio overheidsbijeenkomsten gehouden over hinderbeperking en stond de Polderbaan ter discussie, maar mooi dat Schiphol gewoon in alles zijn zin kreeg.’
Dat is het gevoelen van veel critici: we zijn weer terug bij af. Ook nu de lasten van Schiphol (geluidshinder, ultrafijnstof, CO2-uitstoot) steeds meer in kaart worden gebracht, heeft Den Haag vooral oog voor de lusten (werkgelegenheid, belang voor het vestigingsklimaat, vliegen is niet meer alleen voor de happy few).
In de Expo is voelbaar dat de verhoudingen op scherp staan. Bij de ingang van de hal staan actievoerders van Greenpeace met een ‘Schiphol Bullshit Bingo’. Binnen maken omwonenden van de luchthaven er tegenover de ambtenaren geen geheim van niets te geloven van milieuwinst door schonere en stillere vliegtuigen.
Onderonsje
Mirella Visser en Eddy de Leeuw van de Uithoornse bewonersorganisatie PUSH slagen er in om in een onderonsje kritische vragen voor te leggen aan Jaco Stremler, sinds kort de directeur luchtvaart van het ministerie. Stremler probeert ze gerust te stellen: ‘Dit is geen besluit over groei van Schiphol, dit is een besluit over hinderbeperking.’
Aardige man hoor, concluderen Visser en De Leeuw maar deze bijeenkomst is voorbode voor verdere polarisatie, schatten zij in. Visser: ‘Altijd kiest Den Haag voor de luchtvaartsector. Denk eens aan bewoners. Bestuurders in de regio willen trouwens ook geen groei.’ De Leeuw: ‘Het ministerie blijft maar in de bubble: o, o, dat enorme economische belang. Meer vliegen en toch minder hinder, niemand gelooft toch in dat sprookje?’
Terwijl premier Mark Rutte nog anderhalve week geleden de Nederlandse vaardigheid prijst om via geduldig overleg met belanghebbenden tot polderakkoorden te komen (pensioen, klimaat), wekt minister Cora van Nieuwenhuizen juist wrevel. Vooruitlopend op de Luchtvaartnota die komend herfst moet verschijnen, geeft ze aan dat Schiphol als vertrouwd weer mag doorgroeien.
Blijmoedig
Dat gebeurt op een moment dat bewonersgroepen van omwonenden voortdurend op het ministerie worden uitgenodigd om, bij wijze van ‘participatie’, mee te praten over hoe het nu verder moet met de luchtvaart. Blijmoedig laat Van Nieuwenhuizen weten dat ze op zoek gaat naar ‘draagvlak’. Om vervolgens zelf een toon aan te slaan die weinig goeds belooft.
Getuige haar uitlatingen in Elsevier Weekblad van vorige week waarin ze zichzelf opwerpt als hoedster van ‘de zwijgende meerderheid’ die volgens haar geen problemen heeft met groei van de luchtvaart. Dit zegt ze ook: ‘Bovendien blijken de tegenstanders juist vaker te vliegen.’
Uit welk onderzoek dat laatste moet blijken is een raadsel. Haar opvatting over de zwijgende meerderheid staat op gespannen voet met een onderzoek dat haar ministerie eind vorig jaar nota bene zelf heeft laten uitvoeren. Daaruit bleek helemaal niet dat een meerderheid van de bevolking groei van de luchtvaart toejuicht.
Niettemin, zeggen de ambtenaren in Vijfhuizen namens de afwezige minister, iedereen moet vooral zijn of haar zegje doen over het luchtvaartdossier. Over twee maanden is er weer een nieuwe ‘inloopbijeenkomst’.