Raad Westland neemt unieke stap om islamitische school tegen te houden: ‘Vertraging is winst’

Populisme? Dave van Koppen (33) van de lokale LPF in de gemeente Westland ziet dat verwijt graag als een compliment. De rechtszaak die een meerderheid van de raad wil voeren tegen de komst van een islamitische school in Naaldwijk mag dan volgens juristen bij voorbaat kansloos zijn, zijn fractie wil er álles aan doen om de langslepende kwestie te dwarsbomen. ‘Ik zit hier omdat ik het standpunt van mijn buurman wil verkondigen’, zegt hij tijdens een korte schorsing. Vanaf een schilderij aan de muur kijken de hondjes van Pim Fortuyn hem bemoedigend aan. ‘En voor die school is hier geen draagvlak.’

De wens van de raad, die dinsdagmiddag in het gemeentehuis in Naaldwijk is beklonken met een motie, is uniek in zijn soort. Nooit eerder kwam het voor dat lokale partijen een besluit van de minister - Onderwijsminister Arie Slob in dit geval - via de Raad van State willen aanvechten. 

Diezelfde Raad van State besloot eerder dit jaar dat die school er gewoon moet komen. Slob (aanvankelijk ook geen voorstander van de school) zag zich hierdoor genoodzaakt de benodigde financiering te verstrekken. Hij gaf Westland tot woensdag om alsnog in te stemmen met het plan. Gebeurde dit niet, dan zou hij de raad buitenspel zetten door persoonlijk zijn zegen te geven.

Daar zijn de lokale partijen LPF Westland, GemeenteBelang Westland en Westland Verstandig niet van gediend. Zij voelen zich gesteund door veel Westlanders die niets van islamitisch onderwijs moeten hebben. Met 20 van de 37 stemmen is hun motie aangenomen. De burgemeester belooft hem daarop uit te voeren.

Tot grote verontwaardiging van de vertegenwoordigers van landelijke partijen in de raad. Die brengen in hun stemverklaringen van dinsdagmiddag staatsrechtelijke argumenten naar voren over grondwettelijke vrijheden van onderwijs en religie en de trias politica. Ze maken zich zorgen over ‘de meerderheid die een dictatuur oplegt aan de minderheid’ en hekelen het populisme van de lokale partijen.

Bestaansrecht

De kwestie rondom de komst van een islamitische school in het Westland speelt al sinds 2016. De Haagse scholenstichting Yunus Emre diende toen een verzoek in om opgenomen te worden in het plan van scholen van de gemeente. Om zijn bestaansrecht te legitimeren, was de school volgens de wet voor bijzonder onderwijs verplicht een vergelijkbare gemeente aan te dragen waar al islamitisch onderwijs wordt aangeboden. Yunus Emre schoof Maastricht naar voren, waar net als in Westland zo’n drieduizend inwoners met een Turkse of Marokkaanse achtergrond wonen.

Staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekkers (VVD) en later ook Arie Slob (ChristenUnie) oordeelden echter tot twee keer toe dat de vergelijking tussen de gemeenten niet opging en dat een nieuwe islamitische basisschool in Naaldwijk op grond van de gestelde prognose niet haalbaar zou zijn. Yunus Emre tekende beide keren beroep aan bij de hoogste bestuursrechter. Met succes.

De gemeenteraad moet zich hierbij neerleggen, stelt onderwijsjurist Paul Zoontjes, emeritus-hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg. De motie heeft volgens hem geen kans van slagen. ‘De uitspraak van de rechter is bindend. Er is geen enkele ruimte om een afwijkend standpunt in te nemen.’ Wel is de gemeenteraad in staat de zaak te vertragen. Hij haalt het voorbeeld aan van het Amsterdamse Haga Lyceum, waarbij de gemeente en het ministerie de komst van de school jarenlang traineerden. ‘Dat zouden ze in Westland ook kunnen doen, maar die school gaat er hoe dan ook komen.’

Vertraging is op zich ook winst, vindt Kelly van Rijn - Van Tol. ‘Van uitstel komt afstel’, zegt de onderwijswoordvoerder van Gemeentebelangen Westland. ‘We moeten ook nog een krediet vaststellen, en een plek vinden voor de school. De gemeente is behoorlijk vol, dus ik zie dat niet zo snel gebeuren. Misschien wordt intussen wel de grondwet veranderd.’ Gemeentebelangen vindt dat verschillende bevolkingsgroepen in Nederland ‘van elkaar moeten leren’. Van Rijn: ‘En met één islamitische basisschool zet je kinderen veel verder van elkaar, dat vinden wij niet gewenst. Wij zijn voor buurtscholen.’

Openbare scholen

Dat is ook voor LPF-kopman Dave van Koppen het belangrijkste argument. ‘Ik zou het liefst alleen maar openbare scholen zien.’ Het is een opvallend standpunt voor Van Koppen, die als belijdend christen als meester op een protestantse basisschool werkt. ‘Daar voel ik mij senang. Maar ook op school weten ze dat ik het liefst zou zien dat er alleen openbaar onderwijs was, dat aandacht besteedt aan alle religies.’ 

Een partijgenoot van Van Koppen heeft, gevraagd naar zijn zorgen over islamitisch onderwijs, gewezen op terreurgroep IS. ‘Dat gaat wat ver’, vindt Van Koppen. ‘Het gaat mij wel om de verhoudingen tussen man en vrouw en jongens en meisjes in de islamitische cultuur. Een simpel voorbeeld? Ik vind dat je op elke school een filmpje van een vrouw in bikini moet kunnen laten zien.’

‘Jammer dat de gemeenteraad zich onvoldoende in de materie verdiept’, zegt Abdelsadek Maas, bestuursvoorzitter van de scholengemeenschap Yunus Emre in Den Haag. Hij wijst erop dat jongens en meisjes op de door hem geleide scholen (in Den Haag zijn dat er vooralsnog vier) bij elkaar in de klas zitten en samen aan de lesstof werken. ‘Ons meisjesteam heeft onlangs nog een voetbaltoernooi gewonnen waar 32 Haagse scholen aan meededen.’ Het enige verschil met openbaar onderwijs is volgens Maas dat Yunus Emre-scholen aandacht besteden aan het islamitische geloof, ‘in relatie tot andere geloven in Nederland’, en dat rekening wordt gehouden met islamitische feestdagen.

Hij hoopt de school in Naaldwijk op 1 augustus 2021 te kunnen openen. Makkelijk gaat het niet worden, weet hij.  ‘Het sentiment is lastig. Mijn schoonzus, die van Marokkaanse afkomst is, heeft een tijdlang op een middelbare school in deze regio onderwijs gegeven. Ze heeft er uiteindelijk voor gekozen om in Den Haag les te geven.’