Waarom Trump zijn vizier op déze Democraten richt

De lieve vrede was de afgelopen dagen weer even terug, bij de Democraten. Na wekenlang bekvechten, dat was uitgemond in badinerende beledigingen aan het adres van vier gekleurde progressieve vrouwelijke nieuwkomers in het Congres, en insinuaties van racisme aan het adres van de centristen rond partijleider Nancy Pelosi, wierp Donald Trump zich zondag ineens op als gemeenschappelijke vijand.

Met zijn tweet, waarin hij schreef dat de vier gekleurde vrouwen terug moesten naar het land waar ze vandaan kwamen, toonde hij zich weer eens de onvervalste racist die hij al jaren is. De ophef leidde tot een resolutie van Pelosi in het Huis van Afgevaardigden, waarin de opmerkingen van Trump streng werden veroordeeld. De Democratische linies sloten zich: ze stemden allemaal voor. In een fractievergadering dinsdag noemde Pelosi de vier doelwitten van Trump ‘onze zusters’.

Dat bijna alle Republikeinen (op vier na) tegen de resolutie stemden kan al geen verrassing meer zijn. Sinds de verkiezing van Trump is de oppositie binnen de partij vrijwel geheel verdampt. De afgelopen dagen waren er maar een handvol volksvertegenwoordigers die de tweets van Trump veroordeelden. De meesten schaarden zich gisteren echter achter Kevin McCarthy, de leider van de Republikeinen in het Congres, die zei dat de tweets van Trump helemaal niet racistisch waren. ‘Dit gaat over socialisme versus vrijheid’, praatte hij de president na.

En daarmee werd duidelijk hoe zelfs de meest abjecte opmerkingen van Trump uiteindelijk binnen een politieke strategie passen die hem nog kan helpen ook. De Republikeinen gokken erop dat de hernieuwde eenheid binnen de Democraten geen kracht, maar een zwakte is.

Even terug. De vier vrouwen die het doelwit waren van zowel Trump als Pelosi zijn Alexandria Ocasio-Cortez (New York), Ilhan Omar (Minneapolis), Ayanna Pressley (Boston) en Rachida Tlaib (Detroit). Ze zijn Amerikaanse staatsburgers, en drie van de vier zijn geboren in de VS. Zij wisten vorig jaar als activistische nieuwkomers een zetel in het Congres te veroveren en lieten zich daar vanaf het begin gelden – zozeer zelfs dat ze een bijnaam hebben gekregen, de ‘Squad’.

Dansfilmpje

Omdat ze vrouw zijn, en jong, en gekleurd, en progressief, werden ze ook meteen een geliefd doelwit van de Republikeinen. Van een oud dansfilmpje van Ocasio-Cortez tot een opmerking van Omar over 11/9: alles werd breed uitgemeten en veroordeeld. Kort samengevat zouden de vier socialistisch, antisemitisch en onpatriottisch zijn. De hetze tegen hen is op Fox News al maanden gaande, en leidde, via spreekstalmeester Tucker Carlson en Fox & Friends, zondag tot de racistische tweet van Trump.

De Democratische partijleiding intussen worstelt met de nieuwe revolutionairen. Vanaf het begin heeft Pelosi geprobeerd hun inbreng te bagatelliseren. De ambitieuze Green New Deal was een ‘green dream, of hoe ze het ook noemen’, en ze waren maar ‘met zijn vijven of zo’, en het district waar Ocasio-Cortez had gewonnen was zo Democratisch dat ‘zelfs een glas water’ daar had gewonnen.

De afgelopen weken liep het uit de hand. De vier vrouwen hadden als enige Democraten tegen een voorstel gestemd om vier miljard dollar extra te steken in humanitaire maatregelen aan de grens (ze vonden dat er niet genoeg garanties waren dat het geld naar verbetering van de opvang van migranten zou gaan). Daarop zette Pelosi hen opnieuw in de hoek. ‘Alles wat deze mensen hebben is hun publieke weetikwat en hun Twitter-wereld’, vertelde ze tegen een columnist van The New York Times. ‘Maar niemand volgt hen. Ze zijn met z’n vieren en dat is hoeveel stemmen ze kregen.’ Ocasio-Cortez suggereerde dat Pelosi hen had bekritiseerd vanwege hun huidskleur, en haar stafchef betichtte zelfs een Amerikaans-Indiaanse nieuwkomer in het parlement, Sharice Davids, van collaboratie met een racistisch systeem, omdat ze vóór het humanitaire pakket had gestemd.

Het gekift, hoe kinderachtig ook, is een symptoom van een politieke machtsstrijd die wel degelijk substantie heeft. Het is een strijd tussen de oude stap-voor-stap-Democraten (waartoe ook Joe Biden behoort) en de nieuwe hemelbestormers, en de vraag wat de beste route is naar een beter Amerika. Impeachment van Trump is de lakmoesproef: Pelosi ziet daar geen heil in, de progressieven hameren er elke dag harder op.

Daarbij is Pelosi in haar gematigdheid even star als de progressieven met hun principes. In 2018 wonnen de Democraten een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, doordat ze vooral gematigde (vrouwelijke) kiezers in de voorsteden wisten te overtuigen. Pelosi is bang dat de Squad te veel van die kiezers wegjaagt, en zo Trump in de kaart kan spelen.

En dat is precies waar Trump en de Republikeinen op hopen. Zij willen dat de woorden die zij op de vier verven (socialistisch, communistisch, Amerika-vijandig), zoveel mogelijk afgeven op de rest van de partij. Trumps eerste tweet zondag is waarschijnlijk instinctief geweest (hij zat Fox News te kijken, de zender die bepaalt wat hij vindt), maar daarna heeft hij de hervonden eenheid bij de Democraten een paar keer expliciet benadrukt.

‘De Democraten probeerden zich te distantiëren van de vier progressieven, maar nu zijn ze gedwongen hen te omarmen. Dat betekent dat ze socialisme steunen, Israël haten, en de VS haten’, twitterde hij maandag. En dinsdag: ‘Deze Congresvrouwen haten ons land (…). Nancy Pelosi probeerde ze weg te duwen, maar nu zijn ze voor altijd getrouwd met de Democratische partij. Tot in 2020!’

Met zijn racistische aanvallen heeft Trump de Squad op een voetstuk gezet, waar Pelosi ze minder makkelijk af kan duwen. Door de oorlogswonden heeft de progressieve vleugel van de Democraten meer status gekregen.

Geen vezel

Daarbij ontkende hij dat hij racistisch was geweest (‘Ik heb geen racistische vezel in mijn lichaam’, zei de man die zwarte huurders uit zijn appartementen weerde, de doodstraf eiste voor de Central Park Five, en Obama ervan beschuldigde in Kenia geboren te zijn), maar bleef hij beweren dat de vier Democratische Congresvrouwen het land moeten verlaten als het hun niet bevalt. Dat Trump zelf tijdens zijn campagne in 2016 voortdurend zei dat Amerika ‘kreupel’ was en een ‘slagveld’, doet er niet meer toe. Zwarte vrouwen moeten niet zeuren.

Of de tactiek zal werken, is de vraag. Sommige erkende conservatieven maakten maandag en dinsdag duidelijk dat zij de in hun ogen radicale ideeën van mensen als Ilhan Omar verkiezen boven het racisme van Donald Trump. ‘Ik ben het zeer oneens met de ideeën van Pressley, Tlaib, Ocasio-Cortez en Omar – misschien zelfs meer dan met de president – maar zij zijn betere Amerikanen dan Trump’, schreef ex-Republikein Max Boot dinsdag in zijn column in The Washington Post.

Maar gemeten naar de resolutiestemming in het Huis van Afgevaardigden, denken veel Republikeinen kennelijk dat racisme overkomelijk is als dat hen aan een overwinning kan helpen.