Von der Leyen spreekt vol vuur, er klinkt applaus en boegeroep

Von der Leyen leek zeer op haar gemak. Handje hier, handje daar, bescheiden glimlach. Maar ze moet gespannen zijn geweest, dat kan niet anders. Haar nominatie door de Europese leiders was niet door iedereen met applaus ontvangen. Eigenlijk waren alleen haar eigen christendemocraten enthousiast. Sommige fracties (de Groenen) hebben haar ronduit afgewezen wegens te weinig ambitie of gebrek aan plannen, andere hadden hun bedenkingen en kwamen met een waslijst aan eisen (sociaaldemocraten, liberalen).

In haar toespraak, die vanochtend iets na 09.00 uur begon, benadrukte ze meerdere malen dat ze geluisterd had naar de wensen van de fracties. Soms kreeg ze applaus, een enkele keer zeer stevig; soms klonk er een smalend ‘boe!’, maar dat waren de vertrekkende Britten.

Von der Leyen sprak vol vuur toen het over de positie van de vrouw ging. ,,Het vervult me met grote trots dat hier eindelijk een vrouw staat”, zei ze. En later: ,,Ik ga voor volledige gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de Europese Commissie. Er zijn tot nu toe 183 commissarissen geweest, van wie er slechts 35 vrouw waren. Dat is nog geen 20 procent. Wij willen wat ons toekomt!”

Sinds haar nominatie kreeg ze veel kritiek op haar voorzichtige benadering van de klimaatverandering. Nu sprak ze zich vol uit voor een Europa dat in 2050 klimaatneutraal moet zijn: ,,Als eerste in de wereld.” Ze beloofde binnen 100 dagen met een omvattend plan te komen, een ‘Green Deal’, en kondigde een Klimaatbank aan voor groene investeringen.

Groot applaus kreeg ze voor haar kritiek op de grote techbedrijven die wel heel veel winst maken ‘dankzij onze mensen en onze infrastructuur’, maar nauwelijks belasting betalen. Die komen daar niet meer mee weg, beloofde ze. Er kwam nog groter applaus toen ze refereerde aan de 70.000 vluchtelingen die inmiddels zijn omgekomen in de Middellandse Zee. ,,Het is onze plicht om die mensen te redden. De EU heeft humane grenzen nodig en moet vluchtelingen beschermen, maar tegelijkertijd mensensmokkel hard aanpakken.”

Als voorbeeld noemde ze de Syrische jongen die haar gezin vier jaar geleden in huis nam. ,,Hij sprak toen geen Duits en was ernstig getekend door de oorlog. Nu is hij vloeiend in Duits en Engels, wil hij naar huis om zijn land te helpen. Hij is een inspiratie voor ons allemaal.” Von der Leyen wil meer grenspolitie en een modernisering van het asielsysteem. Om dit makkelijker te maken, wil ze dat het buitenlandse beleid niet meer gevoerd wordt via unanimiteit, maar met een gekwalificeerde meerderheid.

Het enige boegeroep kwam van de brexitpartij van Nigel Farage, toen Von der Leyen zei dat ze bereid is de vertrekdatum van het Verenigd Koninkrijk uit te stellen, mocht dat nodig zijn.

Het parlement heeft de hele dag om na te denken over een ‘ja’- of een ‘nee’-stem. Misschien helpt het dat Von der Leyen beloofde dat ze het Spitzenkandidatensysteem wil verbeteren, omdat ze het ‘een aanvulling’ vindt ‘voor de Europese democratie’. Dat systeem houdt in dat de lijsttrekker van de fractie die de Europese verkiezingen gewonnen heeft, meteen ook dé kandidaat is voor de belangrijkste functie in de Europese Unie. Pijnlijk is dat ze zelf op deze plek is gekomen doordat de leiders die haar nomineerden het systeem nooit omarmd hebben.

De stemming begint vanavond om 18.00 uur. Als Von der Leyen niet de benodigde 374 stemmen haalt, hebben de leiders een maand de tijd om een nieuwe kandidaat te nomineren.