Europa: eenzame verdediger van het nucleaire akkoord, spaart Iran
Europa wil dat Iran zich weer gaat houden aan het in 2015 gesloten nucleaire akkoord. Maar het recente Iraanse besluit om sommige beperkingen uit deze overeenkomst niet meer na te leven, is niet ernstig genoeg om het land te straffen.
De Europese Unie blijft bereid Iran te helpen de druk van de Amerikaanse sancties te verlichten. Dat bleek maandag uit een vergadering van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken. “Iran moet de verplichtingen uit het JCPOA nakomen. We accepteren niet het recente nieuws dat het de limiet voor verrijkt uranium overschrijdt”, zei de Finse minister Pekka Haavisto. Ferme bewoordingen, maar verder was het behoedzaamheid troef bij de Europese ministers.
JCPOA is de afkorting voor het nucleair akkoord dat vier jaar geleden werd gesloten om te voorkomen dat Iran een kernwapen ontwikkelt. Het hangt aan een zijden draad. De Amerikaanse president Trump heeft zich eruit teruggetrokken omdat het volgens hem niet de garantie bood dat de Iraniërs geen atoomwapen produceren. Hij wil een betere deal. Om die af te dwingen heeft hij opnieuw strenge economische sancties ingevoerd, onder meer tegen de Iraanse olie-export, die is ingestort.
Dat doet zoveel pijn dat Iran deze maand besloot zich niet langer meer te houden aan de bovengrens die in het nucleair akkoord is gesteld voor verrijking van uranium, een grondstof die nodig is voor de vervaardiging van een kernwapen. Iran wil de limieten pas weer respecteren als Europa helpt het sanctieleed te verlichten.
De EU veroordeelt Irans schending van het atoomakkoord, maar EU-buitenlandchef Mogherini zei die “voor dit moment” niet ernstig genoeg te vinden om een geschillenprocedure te beginnen bij de commissie die toezicht houdt op de naleving van het akkoord. Intussen worden volgens haar de eerste transacties uitgevoerd in het kader van Instex, een door de EU-opgezet ruilhandelssysteem dat Europese bedrijven moet helpen zaken te doen met Iran ondanks de Amerikaanse bancaire sancties.
Existentiële bedreiging
De EU wil het niet al te hard spelen met Iran. Zij ziet hoe het nucleaire akkoord dreigt te verkruimelen, met Amerika en Iran die zich er geheel of deels aan onttrekken. Het plaatst Europa in de weinig benijdenswaardige rol van meest actieve doch eenzame verdediger van het akkoord.
De EU meent geen andere keus te hebben. “Het Midden-Oosten is al een van de meest instabiele regio’s van de wereld, als de verschillende partijen ook nog eens bewapend zouden zijn met nucleaire wapens, dan ontstaat er een existentiële bedreiging voor de mensheid”, zei de Britse minister Hunt. Dit impliceert dat de EU uiterst voorzichtig omspringt met Iran. Zij wil niet onbedoeld het laatste zetje geven aan het wankele akkoord, met alle mogelijk apocalyptische gevolgen van dien.
De Israëlische premier Netanyahu veroordeelt Europa’s weigering iets te doen tegen Iran. Het is volgens hem “appeasement”.