Direct naar artikelinhoud
Analyse

De koers verleggen blijkt ingewikkeld voor ‘kneiterlinks’

Een jaar na de start lijkt de ‘kneiterlinkse coalitie’ van GroenLinks, D66, PvdA en SP haar stempel te drukken op de stad. Toch zijn de echt ingrijpende besluiten nog niet genomen.

en
Femke Halsema wordt beëdigd als burge­meester van Amster­dam op 12 juli 2018.Beeld ANP/Koen van Weel

Aan grote woorden geen gebrek, toen de vier progressieve coalitiepartijen op 24 mei 2018 hun akkoord presenteerden. Wie de bekende dichtregel ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ van de linkse dichter Herman Gorter op het voorblad van het coalitieakkoord zet, wil zich associëren met grootse verandering.

Onder leiding van GroenLinks, wiens leider Rutger Groot Wassink campagne voerde met gebalde vuist in de lucht, moest en zou een beeld ontstaan dat Amsterdam dit keer echt anders zou worden; socialer, duurzamer, minder druk en prettiger om in te leven.

Grote ambities

Na een paar rustige eerste maanden ging het in het najaar van 2018 ineens hard. Wethouder Sharon Dijksma (PvdA) maakte vaart met de ambities om de auto minder dominant te maken in het straatbeeld, wethouder Groot Wassink wees tientallen panden aan voor uitgeprocedeerde asielzoekers en nodigde alle 40.000 bijstandsgerechtigden uit voor een gesprek. Wethouder Simone Kukenheim deed een bod op het failliete Slotervaartziekenhuis en Laurens Ivens (Wonen) probeert vastgoedbeleggers en vakantieverhuurders te dwarsbomen.

Vanuit de gemeenteraad kwam hulp van de coalitiefracties, die de I Amsterdamletters wegverordonneerden van het Museumplein. Dat ontketende een nationaal debat over de vraag waar die letters nu precies voor staan en of Amsterdam zonder deze slogan zo ongeveer naar de verdoemenis zou gaan. In samenwerking met het progressieve deel van de oppositie is ook nog een aanzet gegeven voor excuses voor het slavernijverleden van de stad.

Luidruchtig protest

Ook burgemeester Femke Halsema liet zich niet onbetuigd, bijvoorbeeld door vier scenario’s te presenteren, waardoor de prostitutie op de Wallen ingrijpend gaat veranderen.

Het beeld dat in een jaar tijd van alles ter discussie wordt gesteld, staat als een huis.

Dat wordt mede veroorzaakt door het luidruchtige protest dat de voorgenomen maatregelen losmaken. Dijksma’s plannen om de rol van de auto te verkleinen, kunnen traditioneel op weerstand rekenen van de goed georganiseerde autolobby, de plaatsing van illegalen in gemeentelijke panden in woonwijken zorgt voor gevulde zaaltjes met boze buurtbewoners, die de lokale pers goed weten te vinden.

De indruk dat de coalitie onder leiding van GroenLinks de stad naar zijn hand zet, wordt zo sterk dat gebeurtenissen die er weinig mee te maken hebben eraan worden gekoppeld. De organisatie van Gay Pride die toegang vraagt voor bootjes langs de route? De schuld van GroenLinks, hoewel het idee van The Pride zelf is.

Het Songfestival niet naar Amsterdam? De schuld van Halsema én GroenLinks, zo kafferde volkszanger Gerard Joling deze week aan tafel bij Eva Jinek. Hij bleek slecht geïnformeerd en ging eraan voorbij dat de geschikte locaties allemaal geen ruimte blijken te hebben voor het evenement.

Kinderschoenen

Door de gretige, goedgebekte tegenstanders en het podium dat ze krijgen, zou je bijna denken dat de stad in een jaar tijd onherstelbaar is beschadigd.

Maar wat is er nu precies veranderd? De écht grote beloften uit het coalitieakkoord staan nog in de kinderschoenen, als er überhaupt al een begin is gemaakt.

De stad is nog lang niet autovrij. De brug over het IJ nog geen stap dichterbij sinds het besluit van de vorige gemeenteraad. Niemand weet waar de cruiseterminal moet komen, al heeft de coalitie beloofd dat die de stad uit moet. Buurgemeenten willen de terminal niet overnemen.

Ook de verduurzaming van de stad laat op zich wachten, ondanks de 150 miljoen euro die hiervoor worden vrijgehouden. De belofte om meer woningen te bouwen voor middeninkomens, krijgt nauwelijks navolging. De ingangsdatum voor het Airbnb-verbod in wijken laat op zich wachten.

Dit, terwijl de stapel met probleemdossiers groeit. Het miljardenproject Zuidasdok, waarbij de snelwegen ter hoogte van de Zuidas ondergronds worden gebracht, kampt met vertraging en kostenoverschrijdingen tot gevolg. Over de vuilverbranding AEB zijn zorgwekkende signalen, die niet alleen de inzameling van huisvuil, maar ook de levering van warmte aan tienduizenden huishoudens in gevaar brengt. De jeugdzorg kampt met grote financiële tekorten.

Stippen op de horizon

Ook het slechte nieuws uit Den Haag stapelt zich op. De coalitiepartijen hadden de bezuinigingen net uitonderhandeld, toen wethouder Udo Kock (Financiën) vorige week moest meedelen dat nog eens 50 miljoen euro minder van het Rijk valt te verwachten.

GroenLinks, D66, PvdA en SP hebben vooral stippen aan de horizon gezet. De komende tijd moeten ze die omzetten in onherroepelijke beslissingen. De ideeën staan inmiddels op papier, de meerderheid in de gemeenteraad is een feit, maar de koers van een grote stad als Amsterdam een klein beetje verleggen, is ingewikkelder. De coalitiepartijen en wethouders zullen na de zomer echt aan de slag moeten om hun ambities en die grote woorden van Gorter waar te maken. 

Besluiten Gemeenteraad 2018/19

- Opheffen van 11.000 parkeerplaatsen

- Uitnodiging naar 40.000 ­bijstandsgerechtigden voor ­gesprek bij gemeente

- Huisvesten vijfhonderd ­illegale migranten

- Nieuwe regels rondvaarbranche en pleziervaart

- Nieuwbouw theater De Meervaart en OBA Next (Zuidas), verbouwing Amsterdam ­Museum.

- Letters I Amsterdam weg van Museumplein

- Aanwijzen vijf wijken (mogelijk) aardgasvrij