Nederlander kiekt geheimzinnige mini-spaceshuttle VS in de ruimte

De foto, gepubliceerd op de vooraanstaande Amerikaanse astronomiesite space.com, leverde de Nederlander tot zijn verrassing veel buitenlandse media-aandacht op. ,,Ik had verwacht dat alleen echte satellietvolgers zouden reageren’’, zegt hij hoorbaar verbaasd over de telefoon.

De amateur-astrofotograaf schrijft de belangstelling toe aan het feit dat de X-37B bij zijn lancering, in september 2017 vanaf de Amerikaanse vlieg- en ruimtevaartbasis Kennedy Space Center in Florida, door de media werd omschreven als ‘geheimzinnig ruimteveer’. Daarvan is alleen bekend dat het experimenten uitvoert en informatie verzamelt over objecten in de ruimte.

Vandebergh wist het robotachtige ruimtevliegtuig te fotograferen op een hoogte van zo'n 340 kilometer. Dat deed hij ‘gewoon’ bij hem thuis met een op een telescoop gemonteerde astrocamera. ,,Wittem ligt tussen de heuvels in een dal. Dat schermt het strooilicht af van de omliggende steden Aken, Heerlen en Maastricht.’’ Hij is blij met het eindresultaat maar vond het voortraject naar eigen zeggen ‘het allermooist’.
Als actieve satellietspotter wist hij dat de X-37B in juni veel passages over Nederland zou maken. ,,Ik ben een paar maanden op jacht geweest naar het ruimtevliegtuig. Dat spotte ik in mei voor het eerst met het blote oog maar op dat moment kon ik geen opnames maken. Na te hebben uitgerekend wanneer hij het best te fotograferen zou zijn - midden juni - zat ik klaar met mijn camera. Maar op het verwachte moment kwam de mini-shuttle niet opdagen.’’

Vandebergh meldde het aan de groep satellietspotters waarvan hij deel uitmaakt. Die ontdekte dat het ruimtevliegtuig zich in een andere baan om de aarde bevond. De amateur-waarnemers maakten een nieuwe berekening van het moment waarop het onbemande ruimtevliegtuig opnieuw voorbij zou komen. Een paar dagen later vonden ze de X-37B terug. 

,,Het allermooist vond ik de spanning’’, zegt de astronoom terugblikkend. Hij wist dat de mini-spaceshuttle in de loop van juli alleen nog overdag over Nederland zou komen en daardoor niet meer te fotograferen zou zijn. ,,Daardoor vroeg ik me constant af: haal ik het nog?’’  

Op 30 juni en 2 juli waren de atmosferische omstandigheden volgens hem ideaal en stelde hij zijn telescoop met camera op. De opnames op 30 juni waren volgens hem al geslaagd maar Vandebergh publiceerde ze niet in afwachting van betere. Die maakte hij twee dagen later.   

,,Het was een super geslaagde opname’’, zegt de amateur-astrofotograaf terugblikkend. ,,Op de afbeelding is een stuk van de neus van het ruimtevliegtuig te herkennen en ook de laadruimte. Je kunt zelfs zien dat de laaddeuren openstaan. De gedetailleerdheid verbaasde me omdat je dat niet verwacht gelet op de hoogte en afmetingen van de X-37B. Die is ongeveer zo groot als een zakenvliegtuigje waarmee je amper één vleugel van de echte spaceshuttle kunt bedekken.’’   

Toestellen als de X-37B zijn volgens hem normaal gesproken nauwelijks te zien boven onze horizon. Dit omdat ze op een lagere lengtegraad in een baan om de aarde worden gelanceerd. Vandebergh: ,,De mini-spaceshuttle werd op een iets hogere lengtegraad gelanceerd, net als het internationaal ruimtestation ISS.’’ 

Hoe leuk hij alle media-aandacht ook vindt, de foto van de X-37B is voor hem minder bijzonder dan voor de buitenwereld. ,,Een écht hoogtepunt was de foto die ik in 2009 maakte van twee Amerikaanse astronauten die aan het werk waren buiten ruimtestation ISS. De eerste keer dat iemand erin was geslaagd om vanaf de aarde mensen in de ruimte te fotograferen.’’ Hij probeerde zo'n foto al sinds 2007 te maken maar dat lukte niet doordat de astronauten telkens op een niet-zichtbaar deel van het ruimtestation zaten of in de schaduw of doordat het zicht gewoon niet goed was.  

,,In deze hobby moet je veel geduld hebben en ben je afhankelijk van de weersomstandigheden en de atmosfeer. Daardoor is het een liefhebberij met veel teleurstellingen en slechts af en toe geluksmomenten. Als het lukt is dat mooi maar voor mij geen reden om een gat in de lucht te springen. Dat vind ik overdreven’’, aldus de amateur-astrofotograaf en wetenschapsjournalist.