Direct naar artikelinhoud
OpinieZelfdodingsmiddel

Zelfdodingsmiddel moet verboden worden, een gedragscode helpt niets

Met de afspraak geen riskante middelen aan particulieren te leveren, schiet minister De Jonge tekort bij de preventie van zelfdoding, betoogt Randy Knol.

Zelfdodingspoeder van coöperatie Laatste Wil.Beeld ANP

Met veel tromgeroffel bracht minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport deze week het grote nieuws: met fabrikanten, groothandelaars, winkeliers, webshops en 113 Zelfmoordpreventie is nu een gedragscode opgesteld om chemische middelen welke kunnen worden gebruikt voor zelfdoding niet langer aan particulieren te verkopen.

Toen in september 2017 de Coöperatie Laatste Wil in Nieuwsuur naar buiten kwam met het zogenoemde ‘Middel X’ werd de eerste stap gezet naar een onwenselijke situatie. De CLW prees het middel aan als zeker, pijnloos en legaal verkrijgbaar, het ideale middel om na een voltooid leven over te gaan tot zelfeuthanasie. Hoewel de CLW de naam van het middel geheim hield, gaven ze een omschrijving die zo duidelijk was dat het direct na de uitzending al op internet te vinden was. Er waren twee middelen die aan de omschrijving voldeden en bijna direct begonnen de bestellingen bij leveranciers binnen te stromen.

We noemen de stoffen voor het gemak en om de namen niet te noemen, ‘Middel X1’ en ‘Middel X2’. Beide zijn conserveringsmiddelen, beide veroorzaken een pijnlijk en inhumaan overlijden. Het voornaamste verschil is dat bij Middel X1 een dosis van 2 gram voldoende is om een gemiddeld persoon te laten sterven, (de dosis die de CLW noemde), en dat er geen tegengif voor bestaat. Middel X2 heeft een dosering van 5 à 7 gram en er is, mits tijdig toegediend, een tegengif beschikbaar. Middel X2 is vrij verkrijgbaar, Middel X1 niet.

Kort hierop begon het een leverancier van Middel X2 op te vallen dat de bestellingen van dit middel explosief groeide, de man ging eens googelen en kwam erachter waarvoor dit middel werd gebruikt. De leverancier nam direct contact op met een van de inspecties, die de zorgen van de leverancier deelde. De leverancier besloot het middel niet meer als direct bestelbaar op de website te plaatsen: afnemers moesten bellen of mailen en zeggen waarvoor het middel nodig was.

Op basis van de Nieuwsuur-uitzending werden er Kamervragen gesteld. Had Stef Blok, op dat moment minister van Veiligheid en Justitie, de urgentie toen maar ingezien, had hij zijn verantwoordelijkheid als minister van Veiligheid en Justitie maar genomen, had hij maar gedacht aan de veiligheid van de mensen voor wie zijn portefeuille hem nu juist verantwoordelijk maakt.

Afgrijselijke dood

Op 22 februari 2018, vijf en een halve maand na de Nieuwsuur-uitzending, nam onze 19-jarige dochter, Ximena, het middel in en stierf een afgrijselijke dood. Geplaagd door herbelevingen en angsten vond zij dat ze niet verder kon leven; zij leed aan ptss, veroorzaakt door langdurig seksueel misbruik door haar twaalf jaar oudere, autistische halfbroer. Daar kwam een psycholoog bij die haar van wachtlijst naar wachtlijst stuurde totdat Ximena de indruk kreeg dat ze onbehandelbaar was. Helaas bevestigde de psycholoog deze misvatting door haar ook nog eens naar de Levenseindekliniek te verwijzen. Met een verhaal aan de leverancier dat zij het middel nodig had voor een schoolproject ontving Ximena eind januari 2018 het middel X2, voor 1,55 euro en een dikke 9 euro verzendkosten.

Wij hebben sindsdien aan alle bellen getrokken om dit middel aan de kaak te stellen; televisie, radio en kranten besteedden aandacht aan ons afschuwelijke verhaal; iedereen was het erover eens: dit kon niet. Gesprekken hebben we gevoerd met verschillende Tweede Kamerleden en er kwamen weer Kamervragen, er zou nu een ­debat komen.

De leveranciers kwamen wel vrij snel in actie. Zij besloten, zonder afspraken met de minister, in maart 2018 het middel niet meer aan particulieren te leveren. Wij als ouders wilden meer: een verbod op deze middelen.

Er volgde een gesprek op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daar werd ons uitleg gegeven over een brief voor de Kamer, waarin werd gesproken over een convenant met de industrie. Wij legden uit dat een convenant met de binnenlandse industrie niet afdoende is. Immers, met open grenzen is het in een wip in het buitenland besteld.

Voor ons is het convenant een papieren tijger, het stelt niets voor. Er wordt niet meer aan particulieren geleverd, maar we hebben in Nederland 1,25 miljoen zzp’ers, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel met een btw-nummer. Het wordt tijd dat de politiek de ogen opent en nu eindelijk haar verantwoordelijkheid neemt. Vijftienhonderd mensen hebben het middel al in huis; gelukkig online besteld, dus de adressen zijn bekend.

Randy Knol is voorzitter van de stichting Ximena’s Vlinder, voor preventie van zelfdoding onder jongeren. ximenavlinder.nl