Minister Grapperhaus: Laat criminelen zelf betalen voor oprollen drugslabs

De vernietiging van de ruim 40.000 kilogram aan illegaal vuurwerk die in 2017 in beslag werd genomen, kostte alleen het Openbaar Ministerie (OM) in dat jaar al ruim twee miljoen euro. Met het opruimen van hennepkwekerijen was in 2018 5,8 miljoen euro gemoeid. Die kosten moeten straks op de dader verhaald kunnen worden, meent Grapperhaus. 

Daarnaast wil de minister ook dat het bezit en vervoer van bepaalde chemicaliën, die als grondstof dienen voor harddrugs, strafbaar worden gesteld. Daar komt een maximumstraf van zes jaar cel op. Het gaat specifiek om grondstoffen waarvan geen andere bestemming bekend is dan de productie van synthetische drugs. Criminelen die de stoffen vervoeren kunnen straks ook makkelijker worden aangepakt. Voorheen moest worden bewezen dat zij wisten dat het om grondstoffen voor harddrugs ging, straks is alleen het bezit al strafbaar. 

De maximumstraf voor bedreiging gaat omhoog van twee naar drie jaar gevangenisstraf. Grapperhaus stelt vast dat de bedreigingen ‘steeds heftiger’ worden, bijvoorbeeld van burgemeesters. ‘Daarom wordt de maximumstraf voor de bedreiging van burgemeesters, wethouders, gedeputeerden en andere bestuurders extra verhoogd, naar maximaal vier jaar gevangenisstraf.’

Het wordt - als het aan Grapperhaus ligt - strafbaar om illegaal op containerterminals te zijn. Havens en vliegvelden hebben een grote aantrekkingskracht op de georganiseerde criminaliteit, bijvoorbeeld voor drugstransporten. Omdat betrokkenheid bij zulke transporten vaak moeilijk te bewijzen is, moet alleen illegaal verblijf op die terrein al goed zijn voor een jaar celstraf. Als er sprake is van binnendringen, bijvoorbeeld als een crimineel een valse pas gebruikt of zich verstopt in een bedrijfswagen om het terrein op te komen, gaat de maximumstraf omhoog naar twee jaar.

Ook kunnen de verdachten in voorlopige hechtenis worden gehouden, om onderzoek te kunnen doen naar hun achtergronden en hun relatie met - mogelijk internationale - criminele netwerken. 

Verder wil de minister meer onderzoek kunnen doen naar de financiële situatie van een crimineel. Opgelegde boetes en schadevergoedingen worden lang niet altijd betaald, terwijl ze er wel het geld voor hebben. Door hun vermogen specifiek in kaart te brengen, kunnen criminelen niet zomaar meer onder hun geldstraf uitkomen, denkt Grapperhaus. 

De bewindsman vindt ook dat festivals in Nederland kritisch tegen het licht moeten worden gehouden, hoewel dit geen onderdeel is van het wetsvoorstel. Er worden in ons land jaarlijks 1100 festivals georganiseerd en alle bezoekers controleren op pillen of coke is volgens Grapperhaus niet meer te doen. ,,We hebben met elkaar afgesproken: als je op een festival met een gebruikershoeveelheid wordt aangetroffen kom je er niet in. Als het meer is, ga je mee met de politie. Als we dat zouden handhaven, zou je nog eens wat gaan zien’’, zegt hij vanmorgen in een interview met de Telegraaf. 

Hij pleit niet per se voor minder festivals, maar vindt wel dat goed gekeken moet worden naar de afspraken, en de rol die de festivals daar zelf in spelen bij de handhaving. Lowlandsdirecteur Eric van Eerdenburg en festivalorganisator Mojo noemen de oproep ‘te kort door de bocht’ en vinden dat de minister te problemen afwentelt op de festivals. 

Het wetsvoorstel is vandaag officieel in consultatie is gegaan. Dat betekent dat belanghebbenden en andere geïnteresseerden suggesties kunnen doen en opmerkingen kunnen plaatsen. Na afloop van de consultatieperiode bekijkt het ministerie alle reacties en past eventueel het wetsvoorstel aan.