Wie wordt de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk? Hierover kruisten Boris Johnson en Jeremy Hunt vanavond de verbale degens in een rechtstreeks televisiedebat. "Hunt is toch een beetje een grijze muis die de meeste anti-Boris-stemmen heeft gekregen."
De naam doet de zoveelste talentenjacht vermoeden, maar daarvoor is de inzet te hoog: premier van het Verenigd Koninkrijk. In Britain's Next Prime Minister: The ITV Debate probeerden Boris Johnson en Jeremy Hunt partijleden te overtuigen wie de opvolger moet worden van Theresa May. Op 22 juli wordt de uitslag van de leiderschapstrijd verwacht.
Na een maandenlange strijd voor het leiderschap van de Conservatieve Partij én het daarbij behorende premierschap zijn Johnson en Hunt boven komen drijven. Voor het eerst – en meteen ook voor het laatst – namen de twee kandidaten het een uur lang tegen elkaar op in een rechtstreeks tv-debat.
'Eventueel parlement naar huis sturen'
Daarbij ging het uiteraard veel over brexit. Johnson herhaalde in het debat - waar het soms fel tekeer ging - dat hij hoe dan ook op 31 oktober de EU wil verlaten, of er nu een overeenkomst is of niet. Om dat te bewerkstelligen sluit Johnson niet uit dat hij eventueel het parlement naar huis stuurt om een no-deal brexit erdoor te drukken.
Het Britse Lagerhuis stemde dinsdag met de kleinst mogelijke meerderheid voor wetgeving die het moeilijker maakt om het parlement naar huis te sturen om iets door het parlement te loodsen. Er moet nog meer wetgeving komen om het helemaal onmogelijk te maken.
De conservatief houdt de mogelijkheid open dat er op het moment van uittreding nog geen oplossing is gevonden voor het vraagstuk rondom de grens met Ierland. Die zou dan tijdens de periode van vertrek uit de EU moeten worden gevonden en uitgevoerd.
Johnson torenhoog favoriet
Johnson, voormalig minister van Buitenlandse Zaken en oud-burgemeester van Londen, is torenhoog favoriet. In de vorige vijf stemrondes verpletterde 'The Blonde Bombshell' zijn tegenstanders iedere ronde met meer overtuiging. Bij de laatste stemming wist hij twee keer zoveel Conservatieve parlementariërs aan zich te binden dan concurrent Hunt, met 160 tegen 77 stemmen.
Ook in de verschillende polls staat Johnson fier bovenaan. Bij een peiling onder ruim 1400 leden van de Conservatieve Partij kan hij op de steun rekenen van twee op de drie conservatieven. De Britse bookmakers zijn een stuk uitgesprokener: zij schatten de winstkansen van Johnson in op 95%.
Volgens Pieter Cleppe, directeur van de Brusselse afdeling van de Britse conservatieve denktank Open Europe en kenner van de Britse politiek, is het dan ook al een gelopen race. "Het ziet er goed uit voor Boris. Alleen als hij een onaanvaardbare uitspraak doet, maakt Hunt nog een kans. Als hij zich aan zijn script houdt, kan er weinig misgaan", zei hij voor het tv-debat.
Keiharde pro-brexit-opstelling
Mede door zijn keiharde en consistente pro-brexit-opstelling gooit Johnson hoge ogen bij zijn partijgenoten. Als het aan hem ligt, verlaten de Britten de Europese Unie op 31 oktober 'no matter what'. Ook kan de EU wat hem betreft fluiten naar de overeengekomen echtscheidingsbetaling van 43,8 miljard euro.
Daarnaast protesteert hij fel tegen de zogeheten backstop: de komst van een harde grens tussen Ierland (lid van de EU) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK) als de Britten en de EU geen definitieve afspraken kunnen maken over de toekomstige handelsrelatie.
Hunt, die net als May tijdens de brexitcampagne nog tegen het vertrek uit de EU was, is een stuk genuanceerder. Hij wil nog in augustus een nieuwe deal met de EU-leiders sluiten, maar zal een no-deal brexit 'met pijn in hart' accepteren. Dit tegen beter weten in: de EU-leiders hebben al herhaaldelijk aangegeven niet nóg eens te willen onderhandelen.
'Grijze muis'
Die genuanceerde houding is tegelijk Hunts grote manco, denkt Cleppe. "Hunt is toch een beetje een grijze muis die de meeste anti-Boris-stemmen heeft gekregen. Een kalme man en een stuk serieuzer. Boris is een geweldige debater met een goed gevoel voor humor en kan het publiek op zijn hand krijgen. Daar houden kiezers van."
Volgens Cleppe kan de Conservatieve Partij met Johnson aan het roer het beter opnemen tegen het Labour van Jeremy Corbyn tijdens de volgende verkiezingen. "Boris heeft als burgemeester van Londen laten zien dat hij linkse kiezers aan zich kan binden. Dat is een heel aantrekkelijke gedachte voor de Conservatieven."
