Stroomnet Amsterdam loopt al in 2020 tegen zijn grenzen op

Tot die conclusie komen de provincie, de gemeente en de Amsterdamse haven na onderzoek naar de energie-infrastructuur in Noord-Holland. Daarvoor is nagegaan hoe vraag en aanbod van energie zich gaan ontwikkelen in scenario’s met veel meer elektrische auto’s, warmtepompen, datacenters en in de provincie zelf opgewekte wind- en zonne-energie.

Uit het onderzoek blijkt dat in 2020 al zeven van de 17 hoogspanningsstations (150kV) in de provincie een knelpunt beginnen te worden. In 2050 geldt dit voor bijna alle stations.

Het onderzoek verwijst verder naar een studie van netwerkbedrijf Liander en de gemeente Amsterdam. Deze op Amsterdam toegespitste studie komt tot de conclusie dat rond Amsterdam zes tot acht nieuwe ‘onderstations’ van het hoogspanningsnetwerk nodig zijn, vooral bij de haven.

De knelpunten ontstaan door de snelle toename van het elektriciteitsverbruik die het gevolg is van de overgang op duurzame energie. De behoefte aan elektriciteit wordt opgejaagd door de overgang op elektrische auto’s en warmtepompen.

Daar komt nog een stijging bovenop door meer energieverbruik voor bijvoorbeeld airconditioning en datacenters. Zo zal het stroomverbruik van alle datacenters samen naar schatting vervijfvoudigen. In totaal wordt daarom voor de hele provincie gerekend op een verdubbeling tot een verviervoudiging van het elektriciteitsverbruik.

De knelpunten zullen deels worden opgelost door een zwaarder uitgevoerd stroomnetwerk. Maar dat is niet overal de meest efficiënte oplossing. ‘Het verzwaren van het net lijkt een simpel antwoord op dat probleem, maar is ruimtelijk soms erg lastig en maatschappelijk bovendien niet altijd de beste oplossing.’

Het elektriciteitsnet kan ontlast worden door netwerken voor waterstof en warmte als alternatief in te zetten, zo is de aanbeveling uit het onderzoek. Dat adviseert om bijtijds te beginnen met de voorbereiding, ook al omdat het bijvoorbeeld bij warmtenetten gaat om ‘langlopende planprocessen’.

Het advies is ook om de infrastructuur voor de productie en levering van waterstof te plannen, vooral met het oog op de haven en de industrie rond het Noordzeekanaal. Ook daarvoor geldt dat ze, als de voorbereidingen nu worden gestart, pas rond 2030 gereed zullen zijn.

‘Het inzetten op een waterstofketen en warmtenetten kunnen het elektriciteitsnet substantieel ontlasten,’ concludeert het rapport. ‘Maar dan moeten die ‘bypasses’ wel tijdig worden gerealiseerd.’

Ook dan moet het elektriciteitsnet worden verzwaard. Maar daarvoor geldt eveneens dat lange procedures doorlopen moeten worden. Voor hoogspanningsverbindingen van 150 kV gaat het om 8 jaar en bij die van 380kV zelfs om 20 jaar.

Netwerkbedrijf Alliander concludeerde eerder al dat de overgang op duurzame energie in Amsterdam kan leiden tot een vervijfvoudiging van het elektriciteitsverbruik tot 2050 en een overbelast stroomnet in een derde deel van de stad.

Dat maakte Alliander, het moederbedrijf van Liander, op uit scenario’s die ontwikkeld waren samen met Amsterdam. Alliander concludeerde daaruit dat het zich ver van tevoren met gemeenten en provincies moet buigen over een nieuw stroomnet dat de extra stroompieken wel kan verwerken.