Oordeel: onwaar
Verschillende instanties, zoals de Hartstichting en het Voedingscentrum, waarschuwen voor een te hoog cholesterol. Toch beweerde de website Energieke Vrouwen Academie recent dat een te hoog cholesterol helemaal niet slecht voor je is. In een stuk van 7 juni staat dat een verhoogd cholesterol de kans op hart- en vaatziekten niet verhoogt en zelfs de kans op overlijden vermindert. Op dezelfde dag werd er ook op de Facebook-pagina Leef Bewust een stuk geplaatst waarin staat dat er geen verband is tussen cholesterol en hart- en vaatziekten.
Wetenschappers leggen aan NU.nl uit dat deze beweringen van Leef Bewust en Energieke Vrouwen Academie onwaar zijn en dat het onomstotelijk bewezen is dat een verhoogd cholesterol de kans op hart- en vaatziekten vergroot.
Wat is cholesterol?
Wat wel klopt van de stukken van Leef Bewust en Energieke Vrouwen Academie is dat het lichaam cholesterol nodig heeft.
Niels Riksen, hoogleraar Vasculaire Geneeskunde aan het Radboud UMC, legt aan NU.nl uit dat het grootste gedeelte van het cholesterol in je lichaam door de lever wordt geproduceerd. Daarnaast kan ook je voeding invloed hebben op je cholesterolniveau.
Frank Visseren, hoogleraar Vasculaire Geneeskunde aan het UMC Utrecht, vertelt dat cholesterol een grondstof is voor veel hormonen. "Ook zorgt cholesterol voor het transport van sommige vitaminen door het lichaam en is het onderdeel van de buitenkant van alle menselijke cellen."
Wat is LDL en HDL?
De mens heeft dus cholesterol nodig. Toch wordt in gezondheidsadviezen gewaarschuwd voor het 'slechte' LDL-cholesterol en zou HDL-cholesterol juist wél goed zijn. Wat betekenen LDL en HDL?
Riksen legt uit dat cholesterol een vettige stof is die niet oplost in bloed. "Om cholesterol toch door de bloedbaan te vervoeren, worden er kleine bolletjes van gemaakt die bestaan uit vetten en eiwitten, die wel in het bloed getransporteerd kunnen worden. Deze bolletjes zijn bijvoorbeeld LDL of HDL."
Visseren legt uit dat HDL-bolletjes cholesterol opslobberen op plekken waar het niet nodig is, waarna het naar de lever wordt afgevoerd. "Omdat HDL-cholesterol het overtollige cholesterol opruimt, wordt dit het goede cholesterol genoemd."
"LDL-cholesterol doet het tegenovergestelde. Cholesterol wordt vanuit de lever door het lichaam vervoerd naar plekken waar dit nodig is, zoals de organen. Dit wordt het slechte cholesterol genoemd. Dit komt doordat als er te veel van dit type cholesterol in de bloedvaten zit, het in de vaatwanden gaat zitten, waar het de kans op hart- en vaatziekten vergroot."
LDL-cholesterol verhoogt kans op hart- en vaatziekten
Riksen legt uit dat LDL-cholesterol eerder in de vaatwanden komt wanneer er kleine beschadigingen in de vaatwand ontstaan, door bijvoorbeeld roken of een hoge bloeddruk. "LDL-deeltjes kunnen hierdoor makkelijker in de wand komen. Cholesterol in de bloedwand leidt tot een ontstekingsreactie, wat uiteindelijke kan zorgen voor een ophoping aan de binnenkant van de vaatwand. Deze ophoping wordt een plaque genoemd. Door plaques vernauwen de slagaderen, wat bekend is als aderverkalking. Het vernauwen van de bloedvaatwand kan voor hartproblemen zorgen. Hoe meer LDL-cholesterol, hoe sneller dit proces zal plaatsvinden."
Visseren legt uit dat plaques gevaarlijk zijn doordat ze los kunnen raken van de bloedwand. "Als een plaque loskomt, kan een stolsel zich vormen en een beroerte of hartinfarct veroorzaken."
Wat voor bewijs is er dat een verhoogd cholesterol slecht is?
Zowel Visseren als Riksen vertelt dat het onomstotelijk bewezen is dat een verhoogd LDL-cholesterol het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. "We weten uit enorm veel onderzoeken op allerlei plekken ter wereld dat hoe hoger het LDL-cholesterol, hoe groter de kans op hart- en vaatziekten", aldus Riksen.
Visseren vertelt dat iemands cholesterolniveau deels genetisch is bepaald. "In onderzoek waarin met deze genetische aanleg rekening gehouden wordt, zien we dat mensen die een grotere aanleg hebben voor een verhoogd cholesterolniveau ook echt vaker hart- en vaatziekten krijgen." Riksen vertelt dat ongeveer een op de tweehonderd Nederlanders een genetisch defect heeft waardoor ze een veel hoger cholesterol hebben. "Deze mensen hebben een veel hoger risico op hart- en vaatziekten."
Daarnaast vertellen Visseren en Riksen dat uit medicijnonderzoek blijkt dat het risico op hart- en vaatziekten afneemt wanneer het cholesterolniveau wordt verlaagd.
Roken en hoge bloeddruk verhogen kans op hart- en vaatziekten
Een verhoogd LDL-cholesterol vergroot dus de kans op hart- en vaatziekten. Dit is niet de enige factor die de kans op hart- en vaatziekten verhoogt, ook van roken en een hoge bloeddruk weten we dat het de kans op dit soort ziekten vergroot.
Visseren legt uit dat roken nog eens extra schadelijk is, doordat het de hoeveelheid 'goede' HDL-cholesterol in het lichaam verlaagt. De hoogte van je cholesterol is voor een deel genetisch bepaald, maar volgens Visseren helpen de juiste voeding, een gezond gewicht en bewegen ook om het cholesterol te verlagen.
Conclusie
Uit tientallen jaren onderzoek blijkt dat een verhoogd cholesterolniveau de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Het mechanisme dat hierachter zit, is ook bekend. Te veel LDL-cholesterol verhoogt namelijk de kans op slagaderverkalking.
We beoordelen de bewering "Een verhoogd cholesterol verhoogt de kans op hart- en vaatziekten niet" als onwaar.
Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.