Trump: ik blies vergeldingsaanval op Iran af omdat er te veel doden zouden vallen

‘Wij stonden helemaal klaar, volledig bewapend, om vannacht op drie locaties toe te slaan’, aldus Trump vrijdag in een serie tweets. ‘Ik vroeg hoeveel doden er zouden vallen. Het antwoord van een generaal was honderdvijftig. Tien minuten voor de aanval stopte ik het. Het stond niet in verhouding tot het neerhalen van een onbemande drone. Ik heb geen haast.’

Trump leek met zijn tweets duidelijk te willen maken dat hij voorlopig afziet van het militair straffen van Iran vanwege de beschieting van de Global Hawk-drone, een van de grootste en duurste van de VS. Uitbreiding van de economische strafmaatregelen tegen Teheran vindt hij voorlopig voldoende. ‘De sancties doen pijn en afgelopen nacht werden ze uitgebreid’, aldus de president.

De president reageerde op berichten in de Amerikaanse media dat hij al toestemming had gegeven voor de militaire actie, maar zich plotseling bedacht. Waarom Trump, die beloofde een eind te maken aan alle Amerikaanse oorlogen, van gedachten veranderde, meldden de media echter niet. 

Het afblazen van een militaire aanval op het laatste moment is ongekend in Washington. President Bill Clinton liet medio jaren negentig gedetailleerde plannen opstellen voor een preventieve aanval op Noord-Korea, maar hij gaf uiteindelijk geen toestemming. Trump loopt nu het risico dat hij door Iran als zwak wordt gezien en niet serieus wordt genomen, zeker door hardliners in Teheran.

Iran claimde vrijdag dat het 's nachts een boodschap kreeg van de president, waarin hij zou hebben gezegd dat een Amerikaanse aanval ophanden was. Het was de bedoeling dat een handvol Iraanse radarposten en raketlanceerinstallaties bestookt zouden worden, zo melden bronnen aan The New York Times en The Washington Post. Trump had hiertoe besloten na lang overleg met zijn belangrijkste adviseurs en de militaire top. 

De voorbereidingen op de actie waren in een vergevorderd stadium. Vliegtuigen waren in de lucht en ook Amerikaanse schepen in positie gebracht. De aanval had vroeg in de ochtend moeten plaatsvinden om te voorkomen dat er veel doden aan Iraanse kant zouden vallen, zowel burgers als militairen. Als dat wel zou gebeuren, zo vreesde Washington, zou Iran zich gedwongen voelen om terug te slaan tegen Amerikaanse doelwitten in de regio.

Iran probeerde vrijdag de suggestie te wekken dat Trumps boodschap midden in de nacht een rol heeft gespeeld bij het afblazen van de aanval. ‘In zijn boodschap zei Trump dat hij niet uit was op oorlog met Iran en wilde praten over diverse kwesties’, aldus een Iraanse functionaris tegen het persbureau Reuters.

Trump zou Teheran hebben gezegd dat het heel snel moest reageren. De boodschap werd overgebracht aan de hoogste Iraanse leider, ayatollah Ali Khamenei. De Iraanse functionarissen zeggen dat Trump vervolgens via Oman werd gewaarschuwd dat een Amerikaanse actie ‘regionale en internationale gevolgen zou hebben’. Tijdens een bezoek aan Saoedi-Arabië uren later benadrukte Trumps gezant voor Iran, Brian Hook, dat alles moest worden gedaan ‘om verdere escalatie te voorkomen'.  

Het uitblijven van de vergeldingsaanval werd in Iran afgeschilderd als een grote overwinning. De staatsmedia berichtten de hele dag dat het Iraanse leger supermacht Amerika een bloedneus had verkocht en dat Washington niet in staat was om te reageren. De staatstelevisie gaf beelden vrij van wrakstukken die in zee waren gevonden. Deze zouden van de Global Hawk zijn. 

Volgens Teheran bewijzen de wrakstukken dat de drone zich in het Iraanse luchtruim bevond.  Een generaal van de Revolutionaire Garde zei dat de drone diverse keren was gewaarschuwd, voor de Iraanse luchtdoelraket werd afgevuurd.

Ongeluk

Eerder donderdagavond, toen nog niet duidelijk was of een Amerikaanse aanval ophanden was,  zei Trump dat het neerschieten van de drone mogelijk een ongeluk was geweest. ‘Ik denk dat Iran wellicht een fout heeft heeft gemaakt’, aldus de president toen hij de Canadese premier Trudeau ontving. ‘Ik kan mij voorstellen dat het een generaal was, of iemand anders, die een fout beging. Het kan iemand zijn geweest die op eigen houtje handelde of gek was.’

Ook benadrukte de president dat bij de Iraanse aanval geen Amerikaanse doden waren gevallen. Hij deed de suggestie dat hij sneller en harder had gereageerd als dat wel het geval was geweest. ‘Het zou een groot verschil hebben uitgemaakt’, aldus Trump.  

Terwijl de president Trudeau ontving, nam echter de druk toe op Trump om snel actie te ondernemen tegen Iran. Republikeinse senatoren riepen de president op het neerhalen van de drone te vergelden. ‘Als deze president niet reageert, dan is dat een signaal aan Noord-Korea en de rest van de wereld dat wij alleen maar praten', aldus senator Lindsey Graham, een bondgenoot van Trump.

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA besloot vannacht alle vluchten over het golfgebied verboden. Te gevaarlijk, vond de organisatie. Volgens de FAA waren er op het moment dat een Iraanse raket de drone onderschepte ‘tal van vliegtuigen voor de burgerluchtvaart in het gebied’. Het gaat dan specifiek over de Golf van Oman en de Straat van Hormuz.

Grootste drone VS

Iran bracht de regering-Trump flink in verlegenheid met het neerhalen van de modernste en grootste drone van de VS. De RQ-4A Global Hawk werd volgens Teheran uit de lucht geschoten met een luchtdoelraket van Iraanse makelij. Iran gaf een video vrij waarin te zien is hoe de Khordad 3 wordt afgevuurd. Het is voor het eerst dat de VS een van hun grote drones verliezen.

De Global Hawk is net zo lang als een F-16 en is bedacht door de Amerikaanse luchtmacht om het beroemde spionagevliegtuig U2 te vervangen. De Global Hawks worden al jarenlang wereldwijd ingezet om landen vanaf grote hoogte te bespioneren en te verkennen. De toestellen zijn veertig meter breed en kunnen 24 uur in de lucht blijven.

Met de aanval hebben de Iraniërs laten zien hoe kwetsbaar de Global Hawk is, ook op grote hoogte. Hoe hoog de drone, die op maximaal achttien kilometer hoogte kan opereren, zich bevond toen de Iraanse Revolutionaire Garde het in het vizier kreeg is onduidelijk. Volgens de garde werd het toestel in het Iraanse luchtruim neergehaald toen het de zuidelijke provincie Hormozgan binnendrong.

Maar volgens het Pentagon, dat een video vrijgaf van de Iraanse aanval, bevond de Global Hawk zich ver buiten de Iraanse territoriale wateren toen het werd vernietigd. De drone vloog op grote hoogte, zo'n 34 kilometer verwijderd van Iraans grondgebied, aldus het Pentagon. ‘Op geen enkel moment werd het Iraanse luchtruim geschonden', aldus luitenant-generaal Joseph Guastella, de hoogste Amerikaanse luchtmachtcommandant in het Midden-Oosten.