‘Vlaamse Baudet’ wordt verdacht van wapenbezit en racisme, maar kan hij als parlementariër wel vervolgd worden?

Van Langenhove kwam in september in opspraak na een reportage van het Vlaamse actualiteitenprogramma Pano. De jongerenbeweging Schild & Vrienden, die door Van Langenhove is opgericht, bleek achter de schermen te grossieren in racisme, antisemitisme en seksisme, en er kwamen foto’s naar buiten van leden die poseerden met wapens. Van Langenhove zelf schreef in een besloten chatgroep dat ‘de dag van geweld’ gaat komen, en dat hij wel weet ‘welke kant is voorbereid’.

Vlaanderen reageerde onthutst, de student Van Langenhove werd geschorst door de Universiteit Gent, en het parket van Oost-Vlaanderen opende een onderzoek. Daarmee was het waarschijnlijk wel afgelopen met Van Langenhove, voorspelden veel media, maar vier maanden later werd hij de lijsttrekker van Vlaams Belang voor de provincie Vlaams Brabant.

Geen excuses

‘Die reportage heeft hem juist gelanceerd’, zegt politicoloog Peter Van Aelst van de Universiteit Antwerpen over de telefoon. ‘Van Langenhove was heel even van zijn stuk gebracht toen hij met het bewijsmateriaal werd geconfronteerd, maar herpakte zich snel. Hij bood geen excuses aan, en ging snoeihard in de tegenaanval. Dat resoneerde bij een bepaald publiek.’

Van Aelst omschrijft de Vlaming als ‘intelligent, zelfverzekerd, welbespraakt en zeer strategisch’. Hij verschijnt altijd in maatpak – waarvan de pantalon in januari een paar centimeter te kort was, zodat zijn felgele sokken met Vlaamse leeuwen goed zichtbaar waren (sokken die overigens verkrijgbaar zijn in de webshop van Schild & Vrienden voor 13,02 euro).

Hij wordt vaak vergeleken met Thierry Baudet, maar volgens Van Aelst zijn er grote verschillen. ‘Zo profileert Van Langenhove zich niet echt als ideoloog, en meer als activist. Leden van Schild & Vrienden raapten bijvoorbeeld huisvuil op, en vervolgens staat Van Langenhove zich erop voor meer puin te ruimen dan menig groene politicus. Dat is niet de strategie van Baudet.’

‘Niet altijd politiek correct’

Van Langenhove studeerde politicologie aan de Universiteit Gent, ging daarna rechten studeren en volgde in de avonduren een opleiding tot loodgieter. Hij stelde zich verkiesbaar voor de raad van bestuur van de universiteit en werd twee keer gekozen. In 2017 begon hij een besloten Facebookgroep waarin ‘grappige beelden die niet altijd politiek correct hoeven te zijn’ met elkaar werden gedeeld, en waarover ook politiek werd gediscussieerd.

Schild & Vrienden werd al snel zichtbaarder en Van Langenhove werd een bekend gezicht in de media. Hij wilde een mentaliteitswijziging bij de jeugd teweegbrengen, zei hij tegen de krant De Morgen. ‘Ik wil dat onze Vlaamse jongeren weer fier kunnen zijn. Want dat gevoel zijn we kwijt.’

Vorig jaar klaagde Van Langenhove nog vanaf de Zomeruniversiteit van Forum voor Democratie dat de gevestigde media hem steeds in een kwaad daglicht stellen, terwijl hij helemaal niet racistisch of xenofoob is. Maar Pano onthulde wat zich afspeelde in de besloten chatgroepen van Schild & Vrienden. Ze deelden er plannen om sleutelposities in te nemen bij grote instellingen om invloed uit te kunnen oefenen op het beleid. Tegelijkertijd werd er openlijk gedweept met nazisme, en werden er extreem seksistische of racistische grappen gemaakt. Zo was er een foto van een man die op zijn fiets, met een automatisch wapen in de hand, een zwart kind achtervolgt. ‘Als je staat te barbecueën en je houtskool loopt weg’, stond erboven.

Het leverde Van Langenhove veel publiciteit op. Lezers van het tijdschrift Humo zetten hem op de zesde plaats bij de verkiezing ‘Man van het Jaar’, en op de vierde plek als ‘Lul van het Jaar’. Toen Vlaams Belang hem benaderde, ging Van Langenhove daar gretig op in, al stond hij wel als onafhankelijke kandidaat (en dus niet als partijlid) op hun lijst. De partij won de verkiezingen en donderdag werd Van Langenhove als parlementariër ingezworen.

Dat leverde nog een kleine rel op, want het reglement van de Kamer schrijft voor dat de twee jongste verkozenen de Kamervoorzitter bij de ceremonie mogen flankeren. Een van hen was Van Langenhove, wat voor bijna alle Franstalige partijen onaanvaardbaar was, en ook Vlaamse partijen zaten er mee in hun maag. ‘We geven geen millimeter toe’, liet Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken al weten. Het was plaatsvervangend Kamervoorzitter Dewael die een uitweg verzon: hij hield zijn rede niet vanaf de voorzittersstoel, maar vanaf zijn eigen zetel in de Kamer, zodat er niemand naast hem op het podium kon staan. 

Onschendbaarheid

Ondertussen deed het parket de afgelopen maanden huiszoekingen bij verschillende leden van Schild & Vrienden en werd ook bij Van Langenhove computermateriaal meegenomen. Begin deze week begonnen de verhoren – luttele dagen voordat Van Langenhove zijn eed moest afleggen. Volgens het parket geniet hij echter geen parlementaire onschendbaarheid, omdat het onderzoek werd aangevat voor de start van zijn mandaat.

Daar is professor Frank Verbruggen (KU Leuven) niet zo zeker van. ‘Het idee is dat de rechterlijke macht zich niet zomaar kan mengen in de wetgevende. Zelfs als een parlementariër wordt verdacht van moord, moet het parlement eerst zijn onschendbaarheid opheffen. En ja, dat is wel eens gebeurd: het Vlaamse parlementslid Christian Van Eyken staat momenteel terecht wegens moord op de echtgenoot van zijn minnares.’

Van Langenhove was nog een gewone burger toen het onderzoek tegen hem begon, redeneert het parket, maar Verbruggen betwijfelt of de raadkamer die moet beslissen of Van Langenhove voor de rechter moet komen de wet hetzelfde interpreteert. ‘Ik verwacht daar nog veel discussie over, en vele collega’s met mij. Het parket neemt een groot risico.’