Kritiek op plan minister Schouten: ‘Eten wordt onbetaalbaar’

De timing is op z’n zachtst gezegd opmerkelijk. Op de dag dat minister Schouten van Landbouw zich in deze krant beklaagt over ‘ongelofelijk goedkoop’ voedsel, maakt het CBS bekend dat de prijzen van eten in een jaar tijd met 3,8 procent zijn gestegen. Oorzaak: de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent.

Ouderenorganisatie ANBO noemt het ‘schandalig’ dat gezond eten voor mensen met lage inkomens ‘onbetaalbaar’ dreigt te worden. ,,Nederland wordt bestuurd door waanzinnigen’’, reageert PVV-politicus Geert Wilders op de constatering van Schouten dat eten zó laaggeprijsd is dat het milieu te zwaar wordt belast, voedsel wordt verspild en boeren te weinig verdienen. 

Toch is het onvermijdelijk dat de prijzen voor bepaald voedsel omhoog gaan om de omslag naar ‘kringlooplandbouw’ te maken, reageert Schouten op de kritiek. ,,Als wij willen dat boeren duurzamer gaan produceren, dan móét dat ook een prijs hebben’’, zegt de minister. ,,Die prijs kan je niet bij de boer neerleggen.’’

Voedselhoogleraar Jaap Seidell van de Vrije Universiteit Amsterdam adviseert niet álle voedselprijzen te verhogen. ,,Gezond eten, zoals groente en fruit, is de laatste jaren steeds duurder geworden’’, zegt hij. ,,Maar ongezond eten is goedkoper geworden.’’

Seidell: ,,De minister heeft gelijk als zij zegt dat we nog nooit zo’n klein aandeel van ons inkomen aan voedsel hebben besteed. Maar er is ook een redelijk grote groep mensen, met een laag inkomen, waarvoor de prijsstijging van voedsel wel degelijk een grote impact heeft.’’

Maandagmiddag ontvouwde Schouten haar plannen voor ‘kringlooplandbouw’ in Den Haag voor een groep beleidsmakers en boeren. De minister wil onder meer experimenten houden waarbij minder kunstmest wordt gebruikt en de regels voor veevoer worden versoepeld. Ook wil ze kortlopende pachtcontracten aanpakken.

Bij de bijeenkomst werd duidelijk dat niet alle boeren enthousiast zijn. ,,Ik mis een stip aan de horizon’’, aldus boer Geert van der Veer. Boerenorganisatie LTO Nederland noemt het plan van Schouten een ‘goede stap’, maar zegt wel dat er harde toezeggingen nodig zijn over de experimenteerruimte en de versoepeling van regels.

Milieuorganisatie Greenpeace kraakt de plannen van Schouten. ,,De tijd van experimenten is voorbij’’, vindt Herman van Bekkem van Greenpeace. ,,Ons klimaat en de natuur vragen om daadkracht. Voor alle doelen die de minister aanhaalt, is de meest effectieve maatregel simpel: minder dieren en een transitie naar ecologische landbouw. Daar gaat dit plan niet toe leiden.’’