De verontrustende verdwijning van Henk & Ingrid

Hoe zou het toch met Henk & Ingrid zijn? Je weet wel, het duo ontevreden Nederlanders dat voor de verkiezingen van 2010 in het leven werd geroepen door Wilders. De media doken massaal op het virtuele stel, ze werden BN’ers. RTL Nieuws bijvoorbeeld maakte een profiel en op Radio 1 werd zo gesmacht naar mensen van vlees en bloed dat willekeurige stellen met die voornamen werden lastig gevallen.  

Henk & Ingrid waren het door Wilders zorgvuldig gekozen frame waar de media massaal in hapten: er zou een groep plichtsgetrouwe witte Nederlanders van middelbare leeftijd of ouder bestaan die door niemand gehoord worden. Ze hebben een modaal inkomen, zijn tevreden met zichzelf maar ontevreden met de samenleving. De politiek had hen in de steek gelaten.

Henk & Ingrid bestonden niet maar ze waren niet uit de media weg te slaan. Ze werden een soort fake news avant la lettre , de kruiwagen om het populisme te rechtvaardigen. Dit waren geen enge mensen, heus geen racisten, maar burgers zoals jij en ik. Iedereen had het over deze niet bestaande mensen. Dat bleef niet zonder gevolgen. Wilders verdriedubbelde dat jaar zijn aantal kiezers en haalde zijn hoogste score ooit.

Dat Henk & Ingrid niet bestonden was geen beletsel omdat de zorgen die ze zogenaamd hadden wel echt waren, zo werd alom verkondigd. Alexander Pechtold, die groot werd door zich als uitgesproken tegenstander van Wilders op te werpen, schreef een boek over hen om die zorgen te adresseren. Er werd via crowdfunding een prijswinnende zwarte komedie over hen gemaakt in of all places Almere. Ze werden de huisvriend van menig cabaretier. Omdat ze niet bestonden waren ze onaantastbaar. De perfecte allemansvrienden.

En nu? Niets meer. Er gingen geruchten dat ze uit elkaar zouden zijn. Misschien dat die vuige roddel teveel het beeld heeft beschadigd van een perfect tevreden stel dat slechts bezorgd of boos is over de samenleving. Misschien dat de media gewoon op hen zijn uitgekeken. Dat zou nieuws moeten zijn: media uitgekeken op gewone Nederlander. Maar wie moet dat nieuws brengen?

Je zult geen analyses, geen peilingen, geen columns vinden over hoe Henk & Ingrid verdwenen in het zwarte gat waar ze tevoorschijn uit werden getoverd. Geen journalist of Binnenhof-watcher die vertelt hoe deze spookburgers politici in hun greep hielden en waarom dat niet meer werkt.

De vermoedelijke oorzaak kon je vorige week zien bij de installatie van de nieuwe Eerste Kamer. De vijf PVV-senatoren, toch de zelfbenoemde ambassadeurs van Henk & Ingrid, werden straal genegeerd door de toegestroomde media. Net als alle andere partijen, op één na: Forum voor Democratie. Dat is nu de nieuwste act van het media-circus dat politiek graag als spektakel presenteert. De jongste sensatiepartij heeft aan Henk & Ingrid geen boodschap, die is bezig met grootse boreale visies. Cliteurisme noemde iemand het vorig week in een reactie op Joop. Dat lijkt me een treffende benaming voor mannen die op zoek zijn naar genot maar het niet weten te vinden.

Ja, nieuws komt en gaat. Tijden veranderen. Maar het blijft toch vreemd dat de ‘gewone Nederlanders’ Henk & Ingrid zomaar op de vuilnisbelt belandden. Ze zijn opgebruikt, niet meer nodig. En dat is opvallend want dat was precies de reden dat ze ooit nieuws werden, het idee dat er burgers zijn die te weinig gehoord worden. Daar bedoelen media altijd mee: mensen die zeggen wat zij graag willen horen.

Als Henk & Ingrid nu naar de tv kijken zien ze opportunisten met amper verholen fascistische praatjes. Toen het populisme in de persoon van Pim Fortuyn opkwam werd daar duidelijk voor gewaarschuwd: dit is een politieke richting die je niet moet inslaan want je komt op den duur onherroepelijk uit bij extreemrechtse types waar geen weldenkend mens iets mee te maken wil hebben. Die waarschuwingen werden weggehoond en verdacht gemaakt maar bleken verre van loos. Nog geen twintig jaar later is extreemrechts inderdaad mainstream geworden.  

Ook daarom is het jammer dat Henk & Ingrid overboord zijn gezet. Ik vraag me wel eens af wat ze er nu van zouden denken. Zouden ze net zo bezorgd zijn als ik?