Een gedachte-experiment. Vandaag bevat onze atmosfeer ongeveer 410 deeltjes CO2 per miljoen deeltjes. Dat is gevaarlijk veel en de concentratie blijft stijgen. Stel dat er morgen een deus ex machina over ons neerdaalt, die op magische wijze al het overtollige CO2 (en andere broeikasgassen) uit de atmosfeer trekt. In één klap kunnen we terugkeren naar het pre-industriële niveau van zo’n 280 deeltjes. En stel dat deze technologische wonderoplossing ons toelaat om op dat gewenste niveau te blijven.
Natuurlijk zal dit niet gebeuren, maar wat een gelukzakken zouden wij zijn! De mensheid zou een collectieve zucht van verlichting slaken (en daarmee in één klap 270 ton CO2 uitademen). De hele mensheid? Volgens mij zouden vele activisten die vandaag de dag de klimaattrom roeren, stiekem een beetje teleurgesteld zijn. De reden: in wezen is klimaatopwarming voor hen slechts bijzaak.
Het klimaat dient vooral als breekijzer om datgene te bereiken waar hun harten echt van opspringen: radicale en allesomvattende systeemverandering. Het klimaat is een stok om de hond te slaan en de hond luistert naar de naam ‘kapitalisme’. Of preciezer: het huidige industriële, kapitalistische, neoliberale, op groei gerichte, westerse samenlevingsmodel.
Neem activiste Naomi Klein, een fervent bestrijder van globalisering en neoliberalisme. Zij sprong enkele jaren geleden op de klimaatkar met haar boek This Changes Everything. De ondertitel spreekt boekdelen: Capitalism vs the Climate. Net zoals talloze andere activisten gelooft Klein dat het kapitalisme de wortel van het kwaad is.
In een recent stuk voor De Groene Amsterdammer hekelt Ewald Engelen technologische remedies tegen klimaatopwarming, zoals elektrische auto’s en het opvangen en opslaan van CO2 (koolstofcaptatie). Dat zouden schijnoplossingen zijn, „natte dromen” van mensen „die niets willen veranderen”. De echte remedie voor Engelen is „minder en anders consumeren”.
Met die bespottelijk vage aanbeveling geeft Engelen aan geen idee te hebben van de omvang van ons probleem. We moeten niet zomaar wat minder uitstoten, we moeten onze globale uitstoot binnen enkele decennia tot nul herleiden en wellicht ook reeds uitgestoten CO2 uit de lucht afvangen en opslaan. De enige manier om dat klaar te spelen is technologie.
Zouden Klein en Engelen echt opgetogen zijn met een technologische deus ex machina? Of zouden ze wat beteuterd achterblijven omdat iemand hun favoriete breekijzer om het kapitalisme te ontwrichten (‘nu ingrijpen of de wereld gaat naar de knoppen!’) heeft afgenomen?
Hier schuilt ook de verklaring waarom veel klimaatactivisten zich blijven verzetten tegen technologieën die werkelijk ons klimaatprobleem kunnen oplossen, zoals kernenergie en koolstofcaptatie. Kerncentrales zijn niet alleen de veiligste en properste vorm van energieopwekking, ze zijn vooral de enige reeds beproefde methode voor ‘deep decarbonization’ (ontkoling). Landen zoals Zweden en Frankrijk hebben die klus al geklaard, met de vingers in de neus zelfs, zoals Joshua Goldstein en Staffan Qvist aantonen in hun boek A Bright Future: How Some Countries Have Solved Climate Change and the Rest Can Follow.
En toch balen groenen nog steeds van kernkracht. Recent sprak Greenpeace Nederland zich ook uit tegen koolstofcaptatie. Dat zou een uitvlucht zijn, van vervuilers die de status quo willen behouden. Precies deze boodschap verkondigt paus Franciscus in zijn encycliek Laudato Si, bejubeld door ‘groene’ activisten: klimaatzondaars moeten boeten en tot inkeer komen, niet hun hachje redden met slimme vondsten.
Het is tijd om de kaarten op tafel te leggen. Iedereen die predikt dat we ‘nog slechts twaalf jaar hebben om de planeet te redden’, maar zich vervolgens koppig verzet tegen kernenergie en koolstofcaptatie, weet niet waarover hij het heeft, begrijpt de urgentie van het klimaatprobleem niet, of (mijn stoutste vermoeden) geeft gewoon geen moer om het klimaat, maar enkel om ‘de vernietiging van het kapitalisme’ of dergelijk ongein. Wat zal het zijn, jongens?