De geluiden van JFVD zijn verontrustend, maar ook potsierlijk en een beetje sneu (volkskrant.nl)

14 juni 2019

Als Annabel Nanninga je tot matiging oproept, ben je wel erg ver heen. Op een congres van de JFVD, de jongerenbeweging van Forum voor Democratie, werd afgelopen weekend zo veel extremistische taal uitgeslagen dat het zelfs de voormalige GeenStijl-scribent te machtig werd. ‘Wij gaan de beschaving redden van de naderende ondergang’, riep JFVD-voorzitter Freek Jansen. Als Wodan en de Asen – voor de niet ingewijden: een Germaans godengeslacht – ‘staan wij hier verzameld voor dat laatste maar ook eerste gevecht’.

Jansen is waarschijnlijk de eerste Nederlandse politicus die Wodan aanroept, maar toch kwam zijn toon me bekend voor. Ik groeide ermee op, in de jaren zeventig. De bombastische retoriek, de grimmige strijdmoraal, de zelfingenomenheid, het gebrek aan respect voor andermans meningen. Het is alsof mijn jeugd in spiegelbeeld voorbijkomt. Toen had extreem-links het initiatief, nu extreem-rechts. Toen waren Marx, Lenin en Mao de bronnen, nu Nietzsche, Mussolini, de Germaanse mythologie en alt-right – de invloed van de Verenigde Staten op ‘onze’ cultuur is zo immens dat zelfs ‘onze’ nationalistische jongeren niet veel beters weten te verzinnen dan Amerika nadoen. Toen was het een rebellie tegen onderdrukking, nu tegen de vrijheid.

De vrijheid heeft geleid tot een gefragmenteerde en onzekere samenleving, die veel vragen openlaat. Wat is de Nederlandse cultuur, nu er zo veel immigranten zijn? Wat is soevereiniteit als Nederland haar deelt met Europa? Wat blijft er over van de man als vrouwen hun deel in de samenleving opeisen? Forum rekent af met al deze ambivalenties. Weg met het multiculturalisme, de genderneutraliteit, Europa. Nederland moet dominant blank, een sterke natiestaat, trots en viriel zijn.

Daartoe willen de JFVD’ers de individuele variatie terugdringen. De neuzen moeten één kant op, zoals voetbaltrainers zeggen. ‘Ons doel is niet de emancipatie van het individu, maar van ons als gemeenschap, zodat wij samen tot grootse dingen in staat zijn’, zei bestuurslid Massimo Etalle. Daarvoor moeten wij ons eerst ontdoen van onze slavenmoraal: ‘Van jongs af aan wordt een wereldbeeld gepropageerd waarin wij allen hand in hand een kring om de wereld vormen, een wereldbeeld waarin het slachtoffer heilig is en van alle steun voorzien wordt, een wereldbeeld dat winnaars veracht.’

Deze geluiden zijn verontrustend, maar ook potsierlijk en een beetje sneu. Jongens die zich leiders van een heersersvolk wanen, die de wereld opdelen in sterken en zwakken, en er voetstoots van uitgaan dat zij bij de sterken horen. De Übermensch voor beginners.

Annabel Nanninga hield de JFVD’ers voor dat ze de Forumkiezende ‘schoolpleinmoeders’ en ‘voetbalvaders’ niet moesten afschrikken met hun boreale intellectualisme. Toch gaat van zulke vergezichten een zekere bekoring uit, constateerde het bureau Motivaction in een kleinschalig onderzoek naar de belevingswereld van Forumsympathisanten. Baudet-aanhangers hebben een relatief sterke hang naar spiritualiteit en ‘zijn gefascineerd door het onverklaarbare in het leven’, aldus Motivaction. ‘Het lijkt alsof ze de huidige wereld te kil en te rationeel vinden en op zoek zijn naar nieuwe betovering.’

Een beetje boreale mystiek op zijn tijd doet de Forumaanhanger goed. Veel problematischer is het kleine verhaal, de concrete uitwerking. Hoeveel mensen zullen hun individuele vrijheid op een lager pitje willen zetten om onder leiding van Jansen en Etalle iets groots te verrichten, als lid van de volksgemeenschap? En wat willen zij doen met de ‘zwakken’ en onwilligen die deze gemeenschap ondermijnen? Muilkorven? Tot tweederangsburger maken? Deporteren? Het is geen wonder dat ze liever over Germaanse mythologie praten dan over concreet beleid.

De samenleving is zo divers geworden dat de meeste mensen zich niet in een Baudetiaanse mal zullen laten dwingen: minderheden, de ruim 80 procent van de bevolking die niet op Forum stemde en vooral ook vrouwen. Op het congres van de JFVD liep een ‘flirtcoach’ rond – ook zo’n geïmporteerd fenomeen uit de alt-rightcultuur – die uitlegde dat een vrouw niet altijd nee bedoelt als ze nee zegt. Meer dan andere Nederlanders vinden Forumsympathisanten dat mannen en vrouwen afzonderlijke rollen dienen te spelen, blijkt uit het onderzoek van Motivaction. Geen wonder dat geen enkele partij bij de statenverkiezingen zo weinig vrouwelijke stemmers haalde als Forum (36 procent). Een blik in het straatbeeld volstaat om de beperkingen van het Forumproject te zien. Zelfbewuste vrouwen zullen zich niet in een hoek laten duwen door de jongens van de JFVD, zelfs niet als de versiercoach de alfaman in hen heeft wakker gekust.