Trump zegt dat Iran achter aanvallen zat op olietankers, VS geven video vrij

‘Iran heeft het gedaan’, zei Trump in een interview met Fox News. Hij wees onder andere op de video. ‘De vingerafdrukken van Iran zitten hier overal op. Het is een land van terreur.’ Hij zei niet hoe de VS zullen reageren. ‘We zullen het zien’, aldus Trump.  

_{Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

De beelden moeten de beschuldiging van de VS kracht bijzetten dat Iran achter de aanvallen zat donderdag op twee olietankers in de Golf van Oman. Op de video is te zien hoe een patrouilleboot van de garde naast de olietanker komt en iets wordt weggehaald van het schip. Volgens het Amerikaanse Central Command was dit naar alle waarschijnlijkheid een kleefmijn die met magneten op een schip wordt geplaatst.

De VS hebben ook foto’s vrijgegeven waarop te zien zou zijn dat de kleefmijn nog is bevestigd aan de olietanker. De video is gemaakt door een Amerikaans militair vliegtuig dat boven het gebied vloog. De Amerikaanse marine stond de Kokuka Courageous en de Noorse tanker Front Altair toen bij na de explosies. De bemanning van de Kokuka Courageous werd door een Nederlandse sleepboot gered en overgebracht naar de Amerikaanse torpedobootjager USS Bainbridge.

De Iraanse patrouilleboot kwam in actie terwijl Amerikaanse schepen en vliegtuigen al uren in het gebied waren. Volgens Amerikaanse militaire functionarissen wilden de Iraniërs bewijsmateriaal weghalen. Diverse Iraanse patrouillebootjes verschenen in het gebied. Iran gebruikte in 1987 en 1988 ook kleefmijnen tijdens de ‘Tankeroorlog’ in de Perzische Golf. De Amerikaanse marine werd toen ingezet om olietankers en vrachtschepen te helpen veilig uit de Perzische Golf te komen.

‘Iranfobie’

Het Nederlandse Boskalis heeft de opdracht gekregen om beide olietankers te bergen. De Kokuka Courageous is onderweg naar een haven in de Verenigde Arabische Emiraten. De brand op het andere schip is volgens de Noorse eigenaar inmiddels geblust. Hij sloot uit dat een technisch ongeval de oorzaak was. 

Voor de VS de video’s en de foto vrijgaven, ontkende Iran elke betrokkenheid bij de explosies op de twee olietankers. Volgens Teheran zijn de VS bezig met een campagne vol ‘Iranfobie’ om het land zwart te maken. ‘De economische oorlog en het terrorisme van de VS tegen het Iraanse volk en hun enorme militaire aanwezigheid in de regio zijn de belangrijkste bron van onveiligheid en instabiliteit in de Perzische Golf’, aldus de Iraanse missie bij de VN.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, beschuldigde Iran donderdag ervan achter de ‘schaamteloze aanval’ op twee olietankers in de Golf van Oman te zitten. Met verdere druk op de toch al fragiele relatie tussen de landen dreigt de spanning in de regio verder op te lopen.

Pompeo kon geen bewijs leveren voor zijn aantijging, maar zei tegen verslaggevers dat de VS deze conclusie baseren op ‘inlichtingen en het soort wapens‘ dat is gebruikt. Donderdagochtend werden twee olietankers getroffen door explosieven, waarna een van de schepen in brand vloog en het andere stuurloos raakte. Iran heeft direct elke betrokkenheid ontkend. Het land spreekt van ‘ongefundeerde’ claims. Pompeo zegt de zaak te willen aankaarten bij de Veiligheidsraad. 

De bemanning van het schip dat stuurloos raakte, de Kokuka Courageous uit Japan, is gered door een schip van de Nederlandse rederij Acta Marine. ‘Ons schip Coastal Ace, dat van Singapore op weg was naar Dubai, ontving een noodoproep. Ze zijn erop afgegaan en hebben de 21 opvarenden gered’, aldus een woordvoerder van het bedrijf in Den Helder. De hoofdzakelijk Filipijnse bemanning van het schip, dat 25 duizend ton methanol aan boord had, is overgedragen aan een de Amerikaanse vloot die nabij was.

Het andere schip, de Front Altair van de Noorse reder Frontline, zou met 75 duizend ton nafta (aardoliedestillaat) in brand zijn gevlogen nadat het was getroffen door een explosief. Het Iraanse persbureau Irna meldde dat de olietanker was gezonken, maar de reder ontkende dit. De 23 bemanningsleden zijn eveneens gered na een noodoproep. 

Bezoek van Abe

De aanval op de twee tankers in de belangrijkste olietoevoerroute ter wereld komt een maand nadat vier olietankers in de Perzische Golf beschadigd raakten bij een serie aanvallen. President Trumps nationale veiligheidsadviseur John Bolton zei toen ook meteen dat Iran hiervoor verantwoordelijk was. 

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif noemt de aanvallen ‘verdacht’. Hij wees erop dat de schepen werden getroffen uitgerekend op het moment dat de Japanse premier Abe, op bezoek in Iran, een gesprek had met de hoogste Iraanse leider Ali Khamenei. Abe heeft zijn hulp aangeboden om de spanningen tussen de VS en Iran te helpen verminderen. ‘Wat vanochtend gebeurde, valt met geen pen te beschrijven’, aldus Zarif. Hij wees er ook op dat de lading van beide olietankers was bestemd voor Japanse bedrijven. 

In Iran wordt juist met de beschuldigende vinger gewezen naar grote vijand Saoedi-Arabië, dat erop uit zou zijn de ruzie tussen de VS en Iran aan te wakkeren. Opvallend is ook dat de aanvallen plaatsvonden op een moment dat de spanningen tussen de VS en Iran weer waren verminderd. Het zou niet in het belang van Teheran zijn om juist nu het scheepvaartverkeer in gevaar te brengen. Rusland drong er dan ook op aan om niet meteen de Iraniërs te betichten van betrokkenheid bij de aanvallen.

De relatie tussen de VS en Iran is het afgelopen jaar sterk verslechterd nadat president Trump vorig jaar uit het nucleaire akkoord met Iran was gestapt en daarna opnieuw economische sancties invoerde. De afgelopen weken dreigde de relatie tussen de VS en Iran verder te escaleren toen Trump Iran ervan beschuldigde achter de aanval op Saoedische olietankers en op vier olietankers in de Perzische Golf te zitten.

Onvoldoende bewijs

Uit een internationaal onderzoek van de Verenigde Arabische Emiraten, Noorwegen en Saoedi-Arabië naar de aanvallen vorige maand op vier van hun olietankers, bleek dat duikers explosieven hadden aangebracht op de schepen. Doel was de olietankers, die zich bevonden vlak bij Fujairah, niet tot zinken te brengen maar ze buiten werking te stellen. Deskundigen van de drie landen onderzochten de gebruikte explosieven, radarbeelden en de schade aan de schepen.

Volgens de onderzoekers, die vorige week in de Veiligheidsraad van de VN hun bevindingen presenteerden, werden diverse goedgetrainde teams ingezet. De duikers zorgden ervoor dat de explosieven binnen een uur tot ontploffing werden gebracht. Opvallend genoeg wezen de onderzoekers niet Iran aan als de boosdoener. Dit duidt erop dat ze onvoldoende bewijs hadden tegen Teheran. Wel zeiden ze dat de sabotage zeer waarschijnlijk het werk was van een ‘staatsorgaan’.

De Saoedische VN-ambassadeur zei na de Veiligheidsraad-zitting wél dat Iran verantwoordelijk was. ‘De verantwoordelijkheid hiervoor rust op de schouders van Iran’, aldus ambassadeur Abdallah al-Mouallimi. Twee van de vier olietankers waren van Saoedi-Arabië. De Saoedische en Iraanse regering vechten al jaren een machtsstrijd uit in Jemen, het toneel van een bloedige burgeroorlog. 

Ondanks een militaire interventie zijn Saoedi-Arabië en de bondgenoten in de Golfregio er niet in geslaagd om de Houthi-rebellen te verslaan. De rebellen brengen de Saoedische regering sinds enige tijd in verlegenheid door regelmatig olie-installaties, vliegvelden en steden aan te vallen met raketten en drones. Op woensdag, een dag voor de tankerexplosies, werd een luchthaven in het zuiden van Saoedi-Arabië bestookt.